Tỉnh cấp miễn phí, xã thu tiền
Theo phản ánh của người dân xã Hành Tín Đông (huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi) vào tháng 7/2010, để hỗ trợ người dân nghèo và bị thiệt hại nặng do cơn lũ lịch sử diễn ra vào cuối năm 2009, UBMTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Ngãi đã tiến hành cấp miễn phí 30 con bò giống, trị giá 7 triệu đồng/con cho 30 hộ dân ở vùng rốn lũ xã Hành Tín Đông phát triển kinh tế, ổn định đời sống.
Ông Nguyễn Văn Chung (ở thôn Đồng Giữa) cho biết: “Tại thời điểm trên, đại diện chính quyền xã yêu cầu 3 năm, sau đó là 5 năm tùy theo giá cả thị trường, các hộ dân nhận bò phải trả lại số tiền trị giá tương đương với cân nặng của bò giống được nhận. Cứ nghĩ đây là chương trình cho vay có thu hồi vốn nên chúng tôi đã ký cam kết trả”.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, bắt đầu từ giữa năm 2015, UBMTTQ Việt Nam xã Hành Tín Đông bắt đầu gửi văn bản yêu cầu người dân hoàn trả kinh phí như đã cam kết. Cách trả tiền bò được dựa trên trọng lượng con bò giống ở thời điểm hiện tại nhân với mức giá 100.000 đồng/kg (thấp hơn giá thị trường 40.000 đồng/kg).
Với cách tính đó, số hộ nghèo đã được nhận bò vào thời điểm 2010 phải trả lại cho xã Hành Tín Đông ít nhất 16,5 triệu đồng, nhiều nhất là gần 20 triệu đồng/hộ.
“Thời điểm ấy cứ tưởng xã làm như vậy là chủ trương của Nhà nước, nhưng vừa rồi, chúng tôi mới biết đây là bò được cấp miễn phí. Nuôi con bò từ lúc nhận về đến thời điểm bán ra nếu nuôi giỏi lắm cũng chỉ được 40 triệu đồng/con. Nhưng phải đóng lại gần 20 triệu, chỉ tính tiền cám thôi cũng đã lỗ rồi. Cấp vậy khác nào vay vốn mua”, ông Chung bức xúc.
Theo ông Nguyễn Thanh Sương (ở thôn Nguyên Hòa), ông đã đóng đủ số tiền gần 17 triệu đồng khi nhận nuôi bò của xã cấp vào năm 2010. Tuy nhiên, do bò nhà ông nuôi 3 năm rồi không đẻ nên đã làm thủ tục thanh lý với giá hơn 21 triệu đồng.
“Trước đó, khi tôi nhận nuôi con bò này tôi không hề biết là được cấp miễn phí. Do nuôi 3 năm bò không đẻ nên tôi phải bán, việc này khiến gia đình tôi vẫn chưa thoát được nghèo”, ông Sương bộc bạch.
 |
| Thông báo về việc thu hồi tiền bò năm 2010 của UBMTTQ Việt Nam xã Hành Tín Đông |
Trao đổi với chúng tôi về sự viêc, ông Lê Văn Cư - Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam xã Hành Tín Đông cho rằng, tuy bò được cấp miễn phí cho hộ nghèo nhưng UBMTTQ xã đã xin ý kiến lãnh đạo địa phương tổ chức cho người dân ký cam kết trả lại tiền nhằm quay vòng cho các hộ nghèo khác trên địa bàn xã.
“Mục đích của chúng tôi là muốn nhiều người dân nghèo được thụ hưởng sự hỗ trợ này. Số tiền thu được chúng tôi đã cấp lại cho các hộ nghèo khác để mua bò giống chứ không dùng vào mục đích riêng”, ông Cư nói.
Ông Đào Thành Công - Chủ tịch UBND xã Hành Tín Đông xác nhận, sự việc nói trên là có thật. Theo ông Công, vào thời điểm 2010, xã Hành Tín Đông có trên 400 hộ nghèo trong khi đó chỉ có 30 con bò giống được cấp. Nếu chỉ cấp số bò này cho 30 hộ dân như mục đích ban đầu thì không hiệu quả bằng việc xoay vòng vốn.
Trên cơ sở đó, xã Hành Tín Đông đã đưa ra chủ trương xoay vòng vốn để thu tiền bò giống hỗ trợ cho những hộ nghèo khác trên địa bàn xã. Việc hoàn trả kinh phí cũng được họp công khai để thống nhất cách thức và quy định mức giá. Người dân cũng vui vẻ và cam kết với xã sẽ hoàn trả lại số tiền nhận bò sau 3 năm, sau đó giãn ra 5 năm.
Ông Công cho biết: “Thấy chủ trương của UBMTTQ xã đúng nên chúng tôi đã họp và cho thực hiện. Tuy nhiên việc làm này chúng tôi không báo cáo cho UBMTTQ Việt Nam tỉnh và huyện, về nguyên tắc là sai, lãnh đạo xã nhận khuyết điểm và chịu trách nhiệm. Thật sự chúng tôi chỉ muốn công tác giảm nghèo được lan tỏa đến nhiều hộ dân hơn nên mới làm vậy”.
“Đến thời điểm này, chúng tôi đã thu tiền của 22/30 hộ dân được 308 triệu đồng. Bắt đầu từ cuối năm 2015 đến nay, xã đã giải ngân cho 18 hộ nghèo khác với mức 15 triệu đồng/hộ để mua bò. Số tiền còn lại sẽ tiếp tục giải ngân cho người dân”, ông Công cho biết thêm.
Để minh chứng cho việc làm tuy trái nguyên tắc nhưng hợp tình của địa phương, ông Công đã cung cấp đầy đủ biên nhận thu tiền bò đợt 1, biên bản họp xét cấp tiền hỗ trợ cho người dân mua bò giống đợt 2.
“Những hộ nhận bò giống đợt đầu không hề bị thua kém hay thiệt thòi so với những hộ sau bởi 1 con bò đời đầu có thể đẻ ra được 3 con bê, vậy nên chỉ cần bán 1 con bê là đủ hoàn trả lại số tiền phải trả bên xã”, ông Công nói.
Đối với 8 con bò chưa được thu tiền, ông Công cho biết, những hộ dân nhận bò này hiện điều kiện kinh tế vẫn còn quá khó khăn, một số hộ nhận bò được vài năm thì bò chết nên chưa có điều kiện để hoàn trả.
“Riêng đối với 8/30 hộ chưa nộp, chính quyền địa phương sẽ họp để xem xét, xin ý kiến chỉ đạo cấp trên, nếu được chúng tôi sẽ không thu tiền”, ông Công cho biết.
Ông Huỳnh Lúa - Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam huyện Nghĩa Hành, cho biết: “Việc làm này cũng chỉ là tận dụng thôi, chứ cán bộ xã không có ý thu lợi riêng. Tận dụng như này cũng chỉ để giải quyết cho dân, lo cho dân mà thôi, mặc dù biết rằng, về chủ trương cách làm của xã Hành Tín Đông là không đúng. Việc này chúng tôi sẽ xin ý kiến của UBMTTQ tỉnh cho quay vòng 1 lần này thôi và từ giờ sẽ không quay tiếp nữa’.
 |
| Một trong số phiếu chi tiền cho người dân quay vòng đợt 2 từ nguồn thu bò giống cấp miễn phí |
“Không báo cáo nhưng cách làm này là khá mạnh dạn” (!)
Trao đổi với chúng tôi, ông Phan Đình Thắng - Trưởng Ban Phong trào UBMTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Ngãi, cho biết: “Việc xã cho thu tiền bò giống cấp miễn phí từ nguồn Quỹ hỗ trợ của UBMTTQ Việt Nam tỉnh là vi phạm quy định. Quỹ này không phải để cho người nghèo vay mà đây là quỹ cấp luôn, không thu hồi lại của người nghèo ở bất kỳ hình thức nào”.
Trong khi đó, ông Lê Văn Sáu - Phó chủ tịch UBMTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Ngãi cho rằng, mục đích thu để quay vòng nhằm tạo điều kiện cho hộ nghèo khác vay phát triển sản xuất như vậy là chấp nhận được. Tuy nhiên, chính quyền địa phương cần minh bạch thông tin cho người dân và hộ nghèo nhận giống để có sự đồng thuận.
“Chúng tôi cũng đề nghị xã xem lại giá tiền thu tương ứng với bò giống đã cấp cho người dân có phù hợp không, vì mức thu theo thời giá hiện nay quá cao thì rõ ràng không có lợi cho người nghèo. Chính quyền địa phương phải tổ chức họp dân trên để giải thích rõ vụ việc; đồng thời công khai số hộ đã được nhận tiền được quay vòng để người dân hiểu rõ”, ông Sáu cho biết.
Ông Sáu cũng cho rằng, lâu nay các hội, đoàn thể khác đã áp dụng hình thức xoay vòng vốn riêng UBMTTQ tỉnh chưa làm được vì một số địa phương có phản ứng.
“Vì vậy, tuy xã Hành Tín Đông không báo cáo nhưng cách làm này là khá mạnh dạn với mục đích hướng về người nghèo. Tôi sẽ có ý kiến đề xuất để nhân rộng cách làm này trong hệ thống mặt trận của địa phương”, ông Sáu thẳng thắn.
