Quảng Nam gỡ vướng vấn đề bồi thường đất 5%

Kết quả giải ngân vốn đầu tư công của Quảng Nam trong khoảng 2 năm gần đây đạt thấp so với tỷ lệ trung bình của cả nước. Tính đến 10/9/2024, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh mới đạt 38%. Trong đó, mới có 5 địa phương vượt 50%, còn lại 6 địa phương chưa đạt mức bình quân của cả tỉnh.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến thực tế này do vướng mắc công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, xác định nguồn gốc đất liên quan đất 5%... Do chưa có quy định cụ thể về bồi thường hỗ trợ với loại đất này nên chưa nhận được sự đồng thuận trong Nhân dân.

Đánh giá thực trạng quản lý, sử dụng đất 5% tại 13/18 địa phương cấp huyện (có Sổ quản lý quỹ đất công ích 5%), Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh cho rằng, pháp luật đất đai thay đổi qua nhiều thời kỳ nhưng chưa có quy định chi tiết về đất 5%. Luật Đất đai 2024 quy định không cấp sổ đỏ với đất công ích (Điều 151), không bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất công ích (Điều 101) nhưng được bồi thường chi phí đầu tư vào đất với trường hợp có hợp đồng cho thuê (Điều 107). Việc bồi thường chi phí đầu tư phải căn cứ hồ sơ, chứng từ chứng minh; trường hợp không có hồ sơ, chứng từ chứng minh thì UBND cấp tỉnh căn cứ tình hình thực tế tại địa phương quy định việc xác định chi phí đầu tư vào đất…

Từ thực tiễn ở tỉnh và quy định pháp lý, Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh đề xuất Ban Thường vụ Tỉnh ủy thống nhất chủ trương giao UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương rà soát lại quỹ đất 5% trên địa bàn. Trên cơ sở kết quả rà soát, UBND cấp huyện thực hiện điều chỉnh hồ sơ địa chính làm cơ sở cho việc công nhận quyền sử dụng đất để bồi thường, hỗ trợ cho người đang sử dụng đất theo Luật Đất đai 2024 và Nghị định 88/2024/NĐ-CP.

Theo ông Trần Nam Hưng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, phần lớn các trường hợp không có hợp đồng thuê đất 5% đều sử dụng trước khi xác lập hồ sơ theo quy định tại Nghị định 64/CP năm 1993. Trong thực tế, từ khi xác lập hồ sơ thì Nhà nước cũng không quản lý, sử dụng. Người dân quản lý, sản xuất liên tục đến nay, không tranh chấp, nên dù không có hợp đồng thuê đất thì cũng cần được ưu tiên giải quyết bồi thường, hỗ trợ.

Mới đây, tại Hội nghị chuyên đề quý III/2024, Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh xin ý kiến Ban Thường vụ Tỉnh ủy về quy trình rà soát lại quỹ đất 5%.

Ông Nguyễn Trường Sơn, Phó Giám đốc Sở TN&MT cho biết, quá trình thực hiện, căn cứ thực tiễn các địa phương và kết quả làm thí điểm việc rà soát với quỹ đất 5% tại xã Tam Thanh. Trên cơ sở đó đó, căn cứ Luật Đất đai 2024 và văn bản liên quan, để rà soát, điều chỉnh hồ sơ địa chính, loại ra khỏi quỹ đất 5% với diện tích trước đây xác lập không đúng quy định, xử lý với quỹ đất công ích vượt trên 5%. Sau khi loại ra, với trường hợp không có hợp đồng thuê đất mà hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất trước 1/7/2004, được UBND cấp xã xác nhận sử dụng đất ổn định, không tranh chấp; thì bồi thường, hỗ trợ như trường hợp đủ điều kiện bồi thường về đất.

Sở TN&MT cũng kiến nghị Tỉnh ủy, UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương tập trung rà soát lại quỹ đất công ích trong kỳ kiểm kê năm 2024 và kết thúc vào cuối kỳ (tháng 6/2025). “Có như vậy mới giải quyết căn cơ những vấn đề vướng mắc về đất 5% đã kéo dài hơn 30 năm”, ông Sơn nói.

Sau khi xem xét, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã thống nhất giao Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh lãnh đạo việc xây dựng, ban hành quy trình rà soát và ấn định thời gian phải hoàn thành là quý II/2025.

Ông Lương Nguyễn Minh Triết, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam yêu cầu các cơ quan, địa phương, đơn vị tập trung cao độ hoàn thành việc rà soát quỹ đất công ích theo quy trình và các hướng dẫn. Với các trường hợp đủ điều kiện thì áp dụng ngay như phương án đề xuất nêu trên, chứ không chờ đến tháng 6/2025, nhằm đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng các dự án đầu tư công.