Quảng cáo rượu thu hút triệu người xem
Các quy định cấm buôn bán, quảng cáo rượu qua mạng internet đã có từ rất lâu, đặc biệt, Nghị định 105/2017/NĐ – CP quy định rõ việc cấm buôn bán, quảng cáo các loại rượu có nồng độ cồn trên 15 độ trở lên qua mạng internet. Thế nhưng, nhiều năm trở lại đây, việc buôn bán, quảng cáo rượu nặng lại bùng phát mạnh mẽ trên mạng xã hội, có những công ty xây dựng chiến lược truyền thông quảng cáo, tiếp thị rượu nặng trên mạng xã hội, thu hút và kích thích hàng nghìn người sử dụng rượu nặng.
Thực tế, chỉ cần vài thao tác tìm kiếm đơn giản hàng loạt cửa hàng rượu mạnh online được bày ra ngay trước mắt khách hàng. Trên công cụ tìm kiếm Google hay mạng xã hội Facebook, chỉ cần gõ tên loại rượu mình cần mua hoặc chỉ đơn giản tìm kiếm từ khóa “rượu” là hàng trăm thông tin quảng cáo, địa chỉ mua bán rượu nặng xuất hiện.
Đáng chú ý, mới đây, Công ty Cổ phần Giải pháp Thị Trường Mới - NMS (hay còn gọi là Vodka cá sấu) đã phối hợp với Công ty truyền thông Orion Media thực hiện việc quảng cáo một loại rượu nặng có tên là “rơm vàng” với nồng độ cồn 30 độ. Hoạt động quảng cáo này được thực hiện chuyên nghiệp và lan rộng đến mức, nhiều chuyên gia truyền thông đánh giá: Đó là một chiến lược truyền thông quảng cáo rượu.
Theo đó, ngày 13/1/2019, trên kênh Youtube Trắng TV (thuộc sở hữu của Orion Media) đã xuất bản một clip ngắn (teaser) giới thiệu một video sắp ra mắt với tiêu đề: “Khi cuộc sống quá giả tạo, người hùng nào sẽ xuất hiện?” với nhiều tình tiết hài hước, ẩn ý nhằm gây kích thích, tò mò cho những người theo dõi kênh này.
Ngay sau đó, ngày 14/1/2018, Kênh Trắng TV bắt đầu xuất bản video này với nội dung hài hước, xoay quanh việc phấn khởi, sống thật hơn khi sử dụng rượu Rơm Vàng của Công ty Cổ phần Giải pháp Thị Trường Mới - NMS. Việc quảng cáo rượu một cách khôn khéo này đã thu hút hàng nghìn lượt xem và bình luận. Tính đến thời điểm hiện tại, video này đã đạt hơn 163 nghìn lượt xem, đó là chưa kể đến việc video này được chia sẻ và lan truyền mạnh mẽ trên các mạng xã hội khác.
Theo tìm hiểu của phóng viên, đây không phải lần đầu tiên Công ty Cổ phần Giải pháp Thị Trường Mới “bắt tay” với Orion Media thực hiện chiến lược truyền thông, quảng cáo rượu nặng. Khoảng 2 năm trước, hai công ty này cũng đã phát động một phong trào uống rượu Vodka cá sấu sẽ đem lại cảm xúc tốt hơn trên Kênh Youtube Trắng TV. Cụ thể, kênh này đã xuất bản video có nhan đề: “Vodka cá sấu: Cảm xúc chỉ có thể tốt hơn” vào ngày 22/12/2016.
Sau khi video này xuất hiện đã thu hút hằng trăm nghìn lượt xem và chia sẻ trên mạng xã hội. Tính đến thời điểm hiện tại, video hài trá hình để quảng cáo rượu Vodka cá sấu đã có hơn 1 triệu lượt xem. Đây quả là một con số ấn tượng đối với những người làm truyền thông, quảng cáo, tuy nhiên, đó cũng là một con số khó chấp nhận đối với cơ quan quản lý nhà nước trong chiến dịch phòng chống tác hại của rượu bia đối với người Việt.
 |
| Công ty Cổ phần Giải pháp Thị Trường Mới thường xuyên “bắt tay” với Orion Media thực hiện chiến lược truyền thông, quảng cáo rượu Vodka cá sấu thu hút hàng triệu người xem |
Vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật
Đánh giá về tình trạng quảng cáo rượu bia lan tràn trên mạng xã hội, đặc biệt là chiến dịch truyền thông quảng cáo rượu nặng thành công của Công ty Cổ phần Giải pháp Thị Trường Mới đang tạo ra những mối nguy hại cho xã hội, luật sư, Lê Kim Thanh - Đoàn luật sư TP Hà Nội cho rằng: Đó là một thực trạng đáng lên án, vi phạm nghiêm trọng các quy định pháp luật, cần phải xử lý triệt để nhằm giảm thiểu những tác hại của việc lạm dụng rượu bia.
Nhìn nhận các video quảng cáo rượu nặng của Orion Media và Công ty Cổ phần Giải pháp Thị Trường Mới phối hợp sản xuất, luật sư Thanh cho rằng: Đó là hoạt động vi phạm pháp luật. Cụ thể, theo quy định tại Thông tư 43/2003/TT-BVHTT ngày 16/7/2003 quy định chỉ cho phép quảng cáo với các loại rượu có nồng độ cồn dưới 15 độ, còn các loại rượu từ 15 độ trở lên chỉ được quảng cáo trong phạm vi địa giới doanh nghiệp sản xuất rượu, bên trong các cửa hàng, đại lý tiêu thụ rượu nhưng phải đảm bảo người ở bên ngoài địa giới doanh nghiệp cửa hàng, đại lý không đọc được, không nghe được, không thấy được.
Trong khi đó, Nghị định số 94/2012/NĐ-CP về Sản xuất và kinh doanh rượu đã quy định rõ tại Điều 22 về "Các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về sản xuất, kinh doanh rượu". Theo đó, cấm quảng cáo, khuyến mại sản phẩm rượu trái quy định của pháp luật. Cấm Tài trợ các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao, vui chơi giải trí, các hoạt động chăm sóc sức khỏe và các hoạt động xã hội khác có gắn với việc quảng cáo các sản phẩm rượu. Cấm "Dùng sản phẩm rượu làm giải thưởng cho các cuộc thi, trừ các cuộc thi về sản phẩm rượu".
Ở đây, sản phẩm rượu Vodka Rơm Vàng của Công ty Cổ phần Giải pháp Thị Trường Mới có nồng độ cồn 29 độ đã được lồng ghép trong video hài do Orion Media sản xuất một cách bài bản, thuần thục. Điều đó đã tạo ra một thông điệp, một video quảng cáo rượu nặng rõ ràng.
Để làm rõ hành vi quảng cáo trái quy định của pháp luật, phóng viên Báo PLVN đã nhiều lần liên hệ làm việc với Công ty Cổ phần Giải pháp Thị Trường Mới và Công ty truyền thông Orion Media. Tuy nhiên, hai công ty này luôn tìm cách né tránh, đùn đẩy…
Mối nguy hại cần phải ngăn chặn
Theo Bộ Y tế, mức độ tiêu thụ rượu, bia tại Việt Nam đang ở mức báo động với mức tiêu thụ rượu, bia bình quân đầu người (trên 15 tuổi cả hai giới) quy đổi theo cồn nguyên chất là 8,3 lít năm 2016. Đặc biệt là tỷ lệ uống rượu, bia ở mức nguy hại đang ở mức cao, cụ thể: 44,2% nam giới và 1,2% nữ giới sử dụng rượu, bia ở mức có hại (tức là trong 30 ngày qua có ít nhất 1 lần uống từ 60g cồn trở lên).
Việc sử dụng rượu, bia đã và đang là trở ngại cho sự phát triển. Rượu, bia hủy hoại nguồn nhân lực và cản trở sự phát triển bền vững của con người, bao gồm các mục tiêu, như: xóa đói, giảm nghèo; đảm bảo cuộc sống khỏe mạnh và nâng cao phúc lợi; đảm bảo giáo dục có chất lượng; bình đẳng giới; tăng trưởng kinh tế và việc làm bền vững; giảm bất bình đẳng; tiêu dùng và sản xuất có trách nhiệm; xã hội hòa bình...
Tác hại của rượu, bia vốn bị lên án từ lâu, nhiều vụ tai nạn, xô xát dẫn đến chết người do quá chén tràn ngập trên mặt báo. Tình trạng quảng bá sản phẩm rượu một cách công khai khiến nhiều người lo ngại về việc gia tăng những vụ việc thương tâm. Tuy nhiên, với việc đưa ra quy định mà không có chế tài xử phạt, cơ quan quản lý chuyên trách rõ ràng, việc các thương hiệu rượu mạnh vẫn hàng ngày “lên sóng” là điều không có gì khó hiểu.
Nếu không có một hành lang pháp lý đủ mạnh để can thiệp nhằm phòng, chống tác hại của rượu, bia, liệu quy định cấm quảng cáo rượu mạnh chỉ mang tính hình thức “đánh trống bỏ dùi” như một số quy định khác?
Ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế cho rằng, việc ban hành Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia là một công cụ pháp lý mạnh mẽ nhất để thực hiện các cam kết của Việt Nam về phát triển bền vững. Tuy nhiên trong suốt thời gian qua, dự án Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia đang chịu rất nhiều tác động. Thậm chí, không ít doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh rượu bia không muốn luật ra đời vì lo ngại ảnh hưởng tới doanh thu mà không hề quan tâm đến tình trạng tai nạn giao thông, bạo lực gia đình, nguy hại sức khỏe... gia tăng và phức tạp có nguyên nhân từ rượu bia.
Hiện nay, dự thảo Luật Phòng chống tác hại của rượu, bia được đưa ra lấy ý kiến rộng rãi đã có 10 thư kiến nghị, góp ý của 6 tổ chức trong nước và quốc tế (như Tổ chức Y tế thế giới, Quỹ nhi đồng Liên Hiệp quốc, Liên minh chính sách đồ uống có cồn toàn cầu...) gửi tới lãnh đạo Quốc hội, Chính phủ nhằm khuyến nghị kêu gọi thực thi các chính sách phòng chống tác hại rượu, bia hiệu quả.
Và phải kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về quảng cáo nói trên bằng các chế tài mạnh thì luật mới đi được vào cuộc sống trong cuộc chiến chống nạn lạm dụng rượu bia.
