Khai thác hải sản trên biển là một nghề đặc thù bị chi phối lớn bởi yếu tố thời tiết, ranh giới hoạt động thiếu rõ ràng và các sản phẩm ít giữ được lâu. Với thực trạng phân bố hoạt động của các tàu cá, công tác quản lý, kiểm soát rất khó khăn và phức tạp. Thông tin phục vụ quản lý và tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn đòi hỏi Hải Phòng cần có các giải pháp tổ chức thích hợp, hiệu quả.
 |
| Quản lý tốt thông tin về tàu đánh cá sẽ giảm được nhiều thiệt hại
|
Trang bị thông tin cho tàu cá: vẫn chưa đủ
Nhu cầu thông tin đối với thuỷ sản nói chung và hoạt động nghề cá trên biển được ngư dân coi trọng, đó là thông tin về thời tiết, khí tượng hải văn, các hiện tượng thời tiết bất thường như bão, áp thấp nhiệt đới, gió xoáy, lốc..; về ngư trường, nguồn lợi hải sản (các bãi cá, mùa vụ…); về thị trường, giá cả..; về hoạt động của tàu cá trên biển, về bảo đảm an ninh, trật tự trên các vùng biển…Mặc dù đã được Nhà nước quan tâm, song với nhiều lý do kỹ thuật, tài chính, việc trang bị hạ tầng kỹ thuật thông tin quản lý nghề cá trên biển vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu. Thống kê một số năm gần đây cho thấy, nghề khai thác thuỷ sản có xu hướng thiếu ổn định… và một nguyên nhân của tình trạng trên là hệ thống thông tin quản lý nghề cá chưa phát triển mạnh từ khâu tổ chức các nguồn thông tin đến truyền dẫn và xử lý thông tin.
Việc lắp đặt hệ thống thông tin liên lạc cho các tàu cá ở Hải Phòng được các địa phương có nghề cá là huyện Cát Hải, Bạch Long Vĩ, Thủy Nguyên, quận Đồ Sơn tiến hành từ nhiều năm nay. Song, do nhu cầu sử dụng và kinh phí trang bị, công tác này chưa thực sự sâu sát đối với ngư dân làm nghề cá, cho dù hầu hết ngư dân xác định thông tin liên lạc tốt sẽ cho hiệu quả hơn khi khai thác trên biển. Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ, hiện tỷ lệ tàu đánh cá được trang bị máy bộ đàm phát sóng xa I-com mới khoảng 30%, nhưng phần lớn là ở các tàu có công suất từ 60 CV trở lên, còn những tàu nhỏ, không đánh bắt xa bờ, hầu hết không có. Đây cũng là điều khó khăn trong việc quản lý thông tin.
 |
| Liên lạc bằng Icom trên tàu đánh cá
|
Hiện những thông tin cần thiết nhất cho tàu đánh cá là về thời tiết và cứu hộ, cứu nạn. Thông tin dự báo khí tượng thủy văn cung cấp cho tàu cá hoạt động trên biển chủ yếu thông qua 4 kênh: Các đài phát VOV trên các băng sóng trung (MF), sóng ngắn (HF) và FM; các đài truyền hình, hệ thống đài duyên hải và đài thu phát của Bộ đội Biên phòng. Về mặt lý thuyết với các kênh phát thông tin thời tiết trên, toàn bộ tàu cá hoạt động trên các vùng biển Việt
Phát triển hệ thống thông tin cứu nạn trên biển
Xuất phát từ nhu cầu thông tin quản lý nghề cá trên biển, đặc biệt là thông tin giữa đất liền với tàu thuyền hoạt động trên các vùng biển và thực trạng hạ tầng thông tin liên lạc hiện có, những năm qua, Hải Phòng đẩy mạnh việc kết hợp khai thác, sử dụng có hiệu quả cao nhất hạ tầng cơ sở thông tin hiện có với đầu tư bổ sung, nâng cấp, hoàn thiện các hệ thống thông tin; sử dụng đa phương thức chuyển phát tin, bảo đảm thông suốt, nhanh và chính xác thông tin đến với tàu thuyền trên biển trong mọi tình huống, đặc biệt trong phòng tránh, giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra trong tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn. Theo chủ trương chung, phương thức tổ chức hệ thống thông tin quản lý nghề cá được thực hiện theo mô hình liên kết giữa các hệ thống thông tin hiện có thuộc các bộ, ngành và các doanh nghiệp, chủ tàu; hệ thống thông tin quản lý nghề cá trên biển phải bảo đảm tính thống nhất và do Trung tâm quản lý tàu cá đặt tại Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý.
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, mô hình tổ chức hệ thống thông tin quản lý nghề cá trên biển dựa trên cơ sở kết nối khai thác, sử dụng những hệ thống thông tin hiện có như: thông tin Hàng hải, Bưu chính Viễn thông, Quân đội... gồm 5 phần chính: trung nhận và xử lý thông tin trung ương, các thiết bị và đường truyền từ các nguồn thông tin đầu vào, hệ thống trang thiết bị chuyển, nhận tin từ đất liền ra các tàu và ngược lại, các đài và thiết bị thông tin liên lạc lắp đặt trên tàu cá và các thiết bị, đường truyền với các cơ quan quản lý. Để phục vụ thông tin quản lý nghề cá trên biển, việc đầu tư hệ thống cơ sở hạ tầng không chỉ Hải Phòng mà cả nước đang quan tâm. Các tàu khai thác thủy sản ngoài khơi không thể thiếu sự hỗ trợ, tiếp ứng từ bờ, đặc biệt khi người và tàu cá gặp nạn, vì vậy, những thiết bị kết nối, cung cấp thông tin từ bờ ra tàu và từ tàu về bờ hết sức cấp thiết, như: máy thu trực canh, thiết bị vô tuyến báo vị trí tàu (phục vụ thông tin từ tàu về bờ qua vệ tinh hoặc trực tiếp qua hệ thống thu phát vô tuyến MF/HF) và thiết bị thu phát vô tuyến với các dải sóng vô tuyến hàng hải (MF/HF, UHF, VHF..).
Hiệu quả và mức độ đảm bảo an toàn cho hoạt động của tàu khai thác hải sản phụ thuộc nhiều vào các nguồn thông tin về thời tiết, khí tượng hải văn và ngư trường nguồn lợi, cũng như nhu cầu, giá cả các sản phẩm khai thác được, giá nhiên liệu, vật tư, các nhu yếu phẩm cung cấp cho tàu.... Vì vậy, việc tổ chức tạo nguồn và cung cấp các loại thông tin trên cho tàu cá cần được quan tâm hơn để nâng cao hiệu quả hoạt động nghề cá.
Đức Phong
