Quản lý tài nguyên nước: “Năm cha, ba mẹ”
Hiện có nhiều cơ quan tham gia quản lý, khai thác và sử dụng nguồn tài nguyên nước. Song quy định về trách nhiệm, cơ chế phối hợp giữa các ngành, cơ quan chưa đồng bộ. Tình trạng này dẫn đến những khó khăn trong bảo vệ, quản lý nguồn nước.
Trưởng Phòng Quản lý tài nguyên khoáng sản-nước và khí tượng thuỷ văn Nguyễn Văn Cấn (Sở Tài nguyên- Môi trường) cho biết: Ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn được giao quản lý 5 hệ thống tưới tiêu chính phục vụ sản xuất nông nghiệp và nước sinh hoạt gồm các công trình thuỷ lợi Đa Độ, An Hải, Thuỷ Nguyên, Tiên Lãng, Vĩnh Bảo. Trung tâm nước sạch nông thôn khai thác nước ngầm phục vụ khu vực ngoại thành. Công ty Cấp nước trực thuộc ngành Xây dựng khai thác nguồn nước mặt của các sông Đa Độ, Rế, Giá, phục vụ nước sinh hoạt khu vực đô thị. Ngành Tài nguyên và Môi trường tiến hành cấp phép thăm dò Khai thác nước, dưới đất, quản lý các hoạt động xả nước thải vào nguồn nước…Hệ thống sông vừa được quản lý bởi Pháp lệnh Khai thác, bảo vệ các công trình thuỷ lợi, vừa được “điều tiết” của Luật Bảo vệ môi trường… Việc lập quy hoạch, kế hoạch phát triển và thiết kế xây dựng các công trình thủy lợi, ban hành quy chế vận hành…đều do các ngành tự thẩm định, phê duyệt, mà rất ít hoặc không có sự tham gia của cơ quan quản lý tài nguyên nước. Đến nay, ngành Tài nguyên và Môi trường, cơ quan quản lý tài nguyên nước, không nắm được nhu cầu sử dụng tài nguyên nước của các ngành.
Theo quy định, việc xin phép và cấp phép sử dụng tài nguyên nước được tiến hành trong giai đoạn thực hiện đầu tư. Tuy nhiên, đến giai đoạn này thì các nội dung liên quan đến vị trí, quy mô khai thác nước và các thông số kỹ thuật thiết kế, vận hành công trình liên quan đến nguồn nước đã được những cấp có thẩm quyền quyết định, phê duyệt. Vì vậy, việc cấp giấy phép khai thác, sử dụng, bảo vệ nguồn nước gặp nhiều khó khăn. Trên địa bàn thành phố hiện có hơn 12000 doanh nghiệp, theo quy định sẽ có khoảng vài nghìn doanh nghiệp phải cấp phép này. Nhưng đến nay, toàn thành phố mới chỉ có hơn 100 doanh nghiệp được cấp giấy phép xả thải. Phần lớn các doanh nghiệp của Hải Phòng quy mô hoạt động nhỏ. Theo quy định về cấp giấy phép xả thải, các doanh nghiệp chỉ được cấp phép khi có hệ thống xử lý nước thải. Trong khi đó, mặt bằng sản xuất của nhiều doanh nghiệp hiện không đủ diện tích để xây dựng hệ thống xử lý nước thải. Nhiều doanh nghiệp cho rằng việc đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải làm tăng chi phí sản xuất, hơn nữa, chưa có quy định bắt buộc doanh nghiệp phải chấp hành nghiêm.
Rõ ràng, trong việc quản lý tài nguyên nước và công trình thuỷ lợi, cần có cơ chế phối hợp ngay từ khâu xây dựng, phê duyệt quy hoạch phát triển của các ngành có liên quan trực tiếp đến khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước (như quy hoạch thuỷ lợi, thuỷ điện, quy hoạch phát triển các khu công nghiệp). Cùng với quy hoạch khai thác, sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước trên địa bàn, cần thiết xây dựng mạng lưới quan trắc tài nguyên nước về số lượng và chất lượng.
Thu Thủy