Quản lý dịch vụ thức ăn đường phố: Khó cũng phải làm

Gần 2 tuần nay, nhiều cháu bé 12-36 tháng tuổi trên địa bàn thành phố có biểu hiện ngộ độc thực phẩm phải vào điều trị tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng sau khi ăn cháo dinh dưỡng. Thực trạng trên gióng lên hồi chuông cảnh báo về vấn đề thức ăn đường phố, đòi hỏi các cơ quan quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm tăng cường kiểm tra, quản lý chặt chẽ dịch vụ thức ăn đường phố, nhất là trong dịp hè.

Nguy cơ ngộ độc từ thức ăn đường phố

17 giờ chiều, khu vực cổng Trường mẫu giáo Kim Đồng 1 trên đường Hai Bà Trưng (quận Lê Chân) là nơi trung chuyển rác của khu vực lân cận. Mặc dù hoạt động thu gom rác diễn ra nhanh, nhưng mùi xú uế tỏa ra rất khó chịu. Cách đó vài chục mét là những quán ăn đường phố như canh bánh đa, cháo sườn, cháo dinh dưỡng, ốc luộc… Từ 18 giờ, các quán ăn tấp nập khách. Trong khi hoạt động thu gom rác vẫn tiếp diễn, các thực khách cứ vô tư ăn trong bầu không khí nặng mùi xú uế. Thậm chí có những hôm đông khách, hai quán phở gần đó còn kê bàn ăn ra sát bãi rác.

Hàng quán ăn, uống mọc lên như nấm trên vỉa hè đường Lê Hồng Phong.

Dọc tuyến đường Trường Chinh (Kiến An) có nhiều quán bán thức ăn chín. Trong những ngày hè, đường Trường Chinh càng thêm bụi bẩn, nhất là khi xe ô-tô chạy qua. Nhưng các quán này không bày thức ăn chín trong tủ kính, không che đậy cẩn thận. Thức ăn chế biến sẵn buổi trưa bán không hết, các cửa hàng tiếp tục bán vào buổi chiều. Đáng lo nhất là hầu hết các loại thực phẩm được nhà hàng mua từ các chợ, không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Trước khi xào nấu, rau chỉ được nhặt, rửa qua loa, chưa sạch bụi bẩn trong khi các nhà khoa học khuyến cáo rau phải được rửa trực tiếp dưới vòi nước máy mới bảo đảm an toàn.

Theo bác sĩ Cường, Trưởng Phòng tổng hợp Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm thành phố, mặc dù thức ăn được chế biến sạch sẽ nhưng nếu không được che đậy cẩn thận hoặc để trong các tủ kính, gần khu vực tập kết rác, nguy cơ bị nhiễm vi khuẩn rất cao, nhất là vào mùa hè, thời tiết oi bức là điều kiện để các loại vi khuẩn lên men gây ôi thiu thức ăn. Cũng theo kết quả nghiên cứu của Chi cục an toàn vệ sinh thực phẩm, nhiều loại rau bán tại các chợ có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt ngưỡng cho phép.

Vì thế, trong vụ 12 cháu bé bị rối loạn tiêu hóa (nôn và tiêu chảy) do ăn cháo dinh dưỡng vừa qua, nhiều khả năng do các loại rau không bảo đảm vệ sinh. Hoặc trường hợp cháu K đi học về, ăn cháo trai ở chợ Chu Văn An, về nhà, có biểu hiện bị ngộ độc thực phẩm như đau bụng, buồn nôn và bị tiêu chảy trong 3 ngày liên tục. Nguyên nhân có thể do trai được chế biến từ sớm, do nắng nóng, không được bảo quản kỹ nên bị vi khuẩn xâm nhập.

Quản như thế não?

Quản lý dịch vụ thức ăn đường phố như thế nào cho hiệu quả là vấn đề được nhiều nhà chuyên môn quan tâm. Lãnh đạo một số trung tâm y tế quận, huyện cho rằng, số lượng quán ăn đường phố hiện nay quá nhiều nên tạm thời chưa quản lý vì lực lượng cán bộ chuyên trách công tác này ở các xã, phường mỏng, lại kiêm nhiệm. Do đó, điều quan trọng là tăng cường tuyên truyền, giáo dục.

Thạc sĩ Phạm Quốc Vinh, Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm thành phố cho rằng: Việc quản lý dịch vụ thức ăn đường phố hiện gặp nhiều khó khăn. Theo quy định, các quán thức ăn đường phố phải có địa điểm phù hợp, các dụng cụ như nồi, bát đũa… bảo đảm vệ sinh,  người bán hàng phải được khám sức khỏe định kỳ, trang bị dụng cụ hợp vệ sinh, thực phẩm phải rõ nguồn gốc, xuất xứ... Nếu như một quán ăn có tổng giá trị khoảng 1 triệu đồng mà chi phí cho việc khám sức khỏe định kỳ khoảng 400 nghìn đồng (Giấy khám sức khỏe có giá trị trong thời hạn nhất định và hết thời hạn phải khám lại ) thì e rằng quy định này khó có thể thực hiện được. Vì vậy, giải pháp quan trọng là tuyên truyền người dân nâng cao ý thức tự giác chấp hành các quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm, đồng thời cơ quan chức năng tăng cường hướng dẫn, kiểm tra, xử phạt những cơ sở vi phạm. Chỉ cấp giấy phép kinh doanh cho những cơ sở đủ điều kiện.

Hàng ăn gần điểm tập kết rác trên đường Hai Bà Trưng (phía trước cổng trường mầm non Kim Đồng 1), không đảm bảo vệ sinh.

Nguyên Giám đốc Sở Tư pháp Nguyễn Năng Thính cho rằng, quản lý thức ăn đường phố là việc khó, nhưng khó cũng phải làm, bởi thức ăn liên quan trực tiếp đến tính mạng của con người. Hầu hết mọi người đều có thói quen ăn quán. Nhiều bà mẹ thay vì nấu cháo chọn cách mua cháo ở quán cháo dinh dưỡng cho trẻ ăn mặc dù trước đó đã có thông tin cảnh báo trong cháo dinh dưỡng chứa chất chống rữa hoặc thức ăn chín được các nhà hàng nấu trước kèm vào cháo, bảo quản không vệ sinh. Tuy nhiên, để công tác quản lý đi vào nền nếp cần tiến hành từng bước. Có thể lựa chọn một số quán ăn đủ điều kiện làm thí điểm, rút kinh nghiệm trước khi nhân rộng. Đây chính là bước đi thử nghiệm trước khi Luật An toàn thực phẩm đang được Quốc hội xem xét, thông qua./.

 Hoàng Dũng