Quản lý chất thải nguy hại và hóa chất nguy hiểm: Đụng đâu sai đó

Hầu hết đều vi phạm quy định pháp luật

Luật Bảo vệ môi trường quy định rõ tùy  tính chất,  quy mô của dự án hoặc loại hình cơ sở sản xuất, phải thực hiện việc đánh giá tác động môi trường hoặc cam kết bảo vệ môi trường. Nhưng trong số 14 cơ sở thanh tra có tới 9 cơ sở lập báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc bản cam kết đạt tiêu chuẩn môi trường, nhưng không thực hiện đúng như cam kết gồm : Công ty đất đèn và hóa chất Tràng Kênh (huyện Thủy Nguyên) nay là Công ty kỹ nghệ hơi và que hàn), Công ty TNHH khí công nghiệp Messer Hải Phòng; Công ty TNHH Hải Long; Công ty cổ phần thép Đình Vũ, Công ty TNHH hóa chất PTN; Công ty cổ phần bia Hà Nội-Hải Phòng, Nhà máy ô tô Hữu Nghị, Công ty TNHH Ortec Chemical; Công ty cổ phần vật liệu kỹ thuật điện. Trong đó phổ biến là chưa thực hiện đúng tần suất quan trắc môi trường.

Cá biệt, trong số này có Công ty TNHH Hoàng Xuân tại xã Lại Xuân, huyện Thủy Nguyên sản xuất tấm lợp phi-brô xi măng, tại thời điểm thanh tra không có giấy phép đầu tư, không có báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc cam kết bảo vệ môi trường, và chưa thực hiện chương trình giám sát môi trường.

Không chỉ vi phạm quy định về bảo vệ môi trường, 11 cơ sở sử dụng hóa chất nguy hiểm chưa hoàn thành việc khai báo hoá chất nguy hiểm như quy định; chưa có nhãn mác hàng hóa của hóa chất nguy hiểm. Trong số này, Công ty TNHH Ortec Chemical có trụ sở tại lô J1, khu công nghiệp Nomura, huyện An Dương sản xuất, sử dụng và nhập khẩu nhiều loại hóa chất nguy hiểm từ Trung Quốc; sản phẩm hóa chất của công ty đang lưu thông trên thị trường, nhưng nhãn mác hàng hóa không in tiếng Việt và không có cảnh báo an toàn theo quy định. Công ty có kho hóa chất nguy hiểm nhưng chưa bảo đảm quy định, chưa có kế hoạch ngăn ngừa, khắc phục sự cố và duy trì khoảng cách an toàn đối với hóa chất nguy hiểm.

Gây ô nhiễm môi trường

Tất cả các cơ sở kiểm tra không có hệ thống xử lý nước thải hoặc có nhưng xử lý không đạt yêu cầu. Tình trạng chung là nước thải sinh hoạt và nước thải trong quá trình sản xuất chỉ xử lý sơ bộ hoặc không xử lý gì qua  các bể lắng rồi thải vào cống thoát nước chung hoặc ra sông. Cụ thể, Công ty cổ phần bia Hà Nội-Hải Phòng tại 16 Lạch Tray có quy mô sản xuất 35 triệu lít bia/năm, khối lượng nước thải 85 m3/ngày đêm, nhưng không có hệ thống xử lý nước thải; nước thải được đưa vào bể lắng và xử lý qua bằng nước vôi sau đó đưa thẳng ra cống chung cuả thành phố. Đây là 1 trong số 12 trọng điểm ô nhiễm môi trường theo Quyết định 64 của Chính phủ cần  xây dựng hệ thống xử lý nước thải đạt yêu cầu. Đáng nói, đã quá từ lâu, nhưng đến thời điểm kiểm tra, mọi việc vẫn “dậm chân tại chỗ”. Công ty TNHH Hải Long chuyên sản xuất bia, a-ga, bánh đa trụ sở đường Trường Chinh (quận Kiến An), cũng trong tình trạng trên. Với quy mô sản xuất 1000 lít bia/ngày, 3-5 tấn a-ga/tháng...,  nhưng công ty không có hệ thống xử lý nước thải, mà chỉ có bể ngầm  chứa rồi để lắng chảy ra sông Lạch Tray...

Chính vì vậy, hầu hết hết các cơ sở lấy mẫu nước phân tích đều cho kết quả đáng lo ngại về việc gây ô nhiễm môi trường. Cả 9 mẫu lấy từ 9 cơ sở đều vượt tiêu chuẩn về hàm lượng COD (nhu cầu ô xi hóa học), hàm lượng BOD5 (nhu cầu ô xi sinh hóa), đặc biệt là ô nhiễm do vi khuẩn trong nước thải.

Khí thải gây ô nhiễm môi trường do các cơ sở này gây nên cũng đáng lo ngại, qua lấy mẫu ở 5 cơ sở, đã có tới 4 mẫu gây ô nhiễm môi trường nhất là đối với khí ben-zen, trong đó vượt từ 2,4 đến 3,2 lần cho phép là các đơn vị: Công ty đất đèn và hóa chất Tràng Kênh, Công ty TNHH khí công nghiệp Messer Hải Phòng, Công TNHH Aroma Bay Candle, Công ty cổ phần thép Vạn Lợi.

Nước thải, khí thải đã vậy, chất thải nguy hại cũng không được thu gom, đăng ký chủ nguồn thải theo quy định, 10 trong số 14 cơ sở có chất thải nguy hại đều để lẫn với chất thải sinh hoạt.

“Cấp” mà không “quản”

Buông lỏng quản lý, “cấp” mà không “quản” là tình trạng chung trong công tác quản lý về môi trường hiện nay của thành phố được thể hiện rõ nét qua kết quả kiểm tra này.

Trên thực tế, không ít cơ sở sản xuất cho rằng, chi phí  bảo vệ môi trường là chi phí mất đi, tốn kém, chỉ là trang sức cho doanh nghiệp. Chính vì vậy dẫn đến tình trạng, nhiều doanh nghiệp chỉ thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường một cách hình thức, “lấy lệ” chưa coi đây là một trách nhiệm, một tiêu chuẩn của sản phẩm, nhất là khi đất nước đang hội nhập ngày càng  sâu rộng. Cá biệt có doanh nghiệp còn coi thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường là thành tích.

Thực tế kiểm tra vừa qua phản ánh rõ, ngay cả những doanh nghiệp lớn, có hệ thống xử lý nước thải, khí thải nhưng cũng không thực hiện đúng yêu cầu và chỉ bị phát hiện khi kiểm tra.

Tại cuộc họp gần đây chung quanh việc kiểm tra 14 cơ sở sản xuất công nghiệp này, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố nhấn mạnh,  phải xử phạt nghiêm các cơ sở vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường, mức từ 5 triệu đến 70 triệu đồng đối với mỗi hành vi, cần thiết có thể đình chỉ hoạt động tới khi hoàn tất các điều kiện về môi trường.

Trong xu thế hội nhập môi trường toàn cầu hóa hiện nay, thị trường của các nước có nền kinh tế phát triển chủ trương không nhập khẩu những sản phẩm của các công ty, xí nghiệp không có biện pháp về bảo vệ môi trường như tái chế chất thải, xử lý nước thải v.v... với mục đích bắt buộc các doanh nghiệp phải làm tốt việc bảo vệ môi trường theo hướng phát triển bền vững. Đây là một vấn đề đặt ra cho các nhà quản lý kinh tế cần có những quyết định đúng đắn đối với  sù phát triển bền vững của đất nước.

Quốc Minh