Ngày 24/12, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (C04, Bộ Công an) tổ chức Hội nghị cung cấp thông tin tới các cơ quan báo chí về Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Luật này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2022.
Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện - Cục trưởng C04 cho biết, theo thống kê của Bộ Công an, tình hình sử dụng trái phép chất ma túy ngày càng phức tạp, đặc biệt là ma túy tổng hợp. “Tính đến tháng 11/2021, toàn quốc có 246.648 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý. Tỷ lệ người nghiện tăng trung bình trong 5 năm gần đây là 3%/năm”, Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện cho biết.
Hành vi sử dụng trái phép chất ma túy theo quy định hiện hành chỉ bị xử phạt hành chính cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đến 1.000.000 đồng nên không đủ sức răn đe. Ngoài ra, không có biện pháp quản lý nào khác.
Trong khi đó, việc lập hồ sơ đưa người nghiện vào nơi cai nghiện bắt buộc gặp nhiều khó khăn. Người nghiện ma túy ở ngoài xã hội còn nhiều, ảnh hưởng đến an ninh trật tự. Không ít những vụ thảm án, sát hại người thân hoặc tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng do người nghiện ma tuý gây ra.
Do đó, Luật Phòng, chống ma túy 2021 được ban hành nhằm giải quyết, điều chỉnh những thiếu sót để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống ma túy trong tình hình mới. Theo đó, Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 có nhiều quy định chặt chẽ hơn về quản lý người sử dụng ma túy; giải quyết những tồn tại về quản lý cai nghiện và hoàn thiện các cơ chế, chính sách pháp luật liên quan.
Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 có một chương riêng về quản lý người nghiện ma túy và xác định tình trạng của người sử dụng chất cấm, trong đó đã quy định cụ thể: Người sử dụng trái phép chất ma túy và Người nghiện ma túy là hai đối tượng riêng biệt.
Vấn đề quản lý người sử dụng ma túy ngay từ lần đầu tiên cũng đã được đưa vào Luật Phòng, chống ma túy năm 2021. Việc quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy thực hiện ngay từ lần đầu phát hiện người đó có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy và không phải là biện pháp xử lý vi phạm hành chính. Công an cấp xã giúp Ủy ban nhân dân cùng cấp lập danh sách và chủ trì quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy cư trú tại địa phương.
Đây là biện pháp phòng ngừa nhằm giúp người sử dụng trái phép chất ma túy không tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật của họ. Thời hạn quản lý là 01 năm kể từ ngày có quyết định quản lý của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã.
Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 cũng quy định việc đưa người nghiện từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi đi cai nghiện bắt buộc. Trung tá Hoàng Văn Hiều - Phó Trưởng phòng 2, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy cho biết, việc người nghiện từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc được đưa vào Luật đã có sự nghiên cứu rất kỹ và hết sức cân nhắc nhằm đảm bảo quyền trẻ em.
Trước câu hỏi của báo chí về việc người nghiện dưới 18 tuổi có được phân loại, tách riêng với người trưởng thành tại các trung tâm cai nghiện hay không, Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện cho hay: "Theo luật chung quy định, 18 tuổi trở lên là người trưởng thành. Tuy nhiên trên cơ sở thực tế, số người nghiện ngày càng trẻ hoá. Vì vậy, Luật lần này đưa người nghiện ma tuý từ 12 tuổi trở lên đi cai nghiện khiến nhiều người băn khoăn. Nhưng Bộ Y tế đã có thông tư, quy định với những người dưới 18 tuổi sẽ có nơi cai nghiện riêng".
Luật cũng nêu rõ, các trường hợp người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi bị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tương tự như người từ đủ 18 tuổi trở lên, riêng trường hợp trong thời gian quản lý sau cai mà tái nghiện thì không đưa đi cai nghiện bắt buộc mà được cho đăng ký cai nghiện tự nguyện. Thời hạn cai nghiện bắt buộc cho người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi là từ đủ 6 tháng đến 12 tháng.
Để bảo vệ tốt nhất các quyền của trẻ em, Luật có 1 điều riêng quy định cụ thể về việc lập hồ sơ đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi.
