Đọc truyện “Rắn và khuyên lưỡi” của Kanehara Hitomi- Xót xa cho một thế hệ trẻ lạc bước

Dấu hỏi lớn và những bi kịch của Tokyo hiện đại

Chỉ quẩn quanh 3 nhân vật chính Lui, Ama và Shiba-san và chuyện xỏ khuyên lưỡi, xăm mình, nhưng nỗi trăn trở sau câu chuyện tưởng như nhỏ bé lại là dấu hỏi lớn của cả xã hội  Nhật Bản hiện đại. Giữa guồng quay của công nghệ hiện đại , của những rô-bốt và đồng tiền đến chóng mặt, có một bộ phận giới trẻ bị bỏ quên và đang không thể tự định hướng cho mình. Họ chấp nhận cuộc sống lạc bước mà không mảy may suy nghĩ, không lo lắng đến tương lai. Mọi thứ diễn ra đều đều và cứ như thể đương nhiên là vậy. Tất cả được miêu tả bằng giọng kể của nhân vật Lui – cô gái mới 19 tuổi.

Sinh hoạt tình cảm, cuộc sống của 3 nhân vật chính được kể, tả chi tiết, tự nhiên như một việc hết sức bình thường. Không có sự hiện diện của bất cứ nhân vật nào là “người lớn”. Họ sống với nhau mà không cần biết tên thật của người mình chung sống là gì, tuổi bao nhiêu. Những câu thoại giản đơn đến mức, cứ trơn tuột trôi ra khỏi cái miệng có xỏ khuyên, chiếc lưỡi bị chẻ làm đôi như lưỡi rắn và khuôn mặt đầy những khuyên, những lỗ…. Tự nhiên như vậy nhưng người đọc sẽ thấy giật mình và xen lẫn cảm giác đau đớn, mất mát. Lui nói với Ama: “Mày sang tuổi thành niên rồi, nên giết người là tù đấy, biết chưa?” Ama trả lời tỉnh queo: “Đâu, tao vẫn vị thành niên mà.”…

Chỉ một đoạn thoại tự nhiên và trơn tuột, nhưng người đọc sẽ thấy quặn thắt trong tim. Hai đứa trẻ vị thành niên, chưa đủ tuổi để chịu trách nhiệm trước pháp luật đã sống với nhau như vợ chồng mà không hề biết tuổi thật của nhau. Thậm chí, còn không biết tên thật của nhau. Cho đến khi, Ama mất tích…

Bản năng và lạc lối…

Không làm thế nào có thể ghi được tên đầy đủ của Ama khi cần nhờ đến cảnh sát, cũng không thể gọi điện cho ai để hỏi về tung tích của Ama. Khi tuyệt vọng nhất, Lui chỉ còn biết nhờ vào một nhân vật chính thứ 3-  Shima-san, làm nơi bấu víu. Và bi kịch ở chỗ, Shima-san cũng  là kẻ lạc lối trong xã hội Nhật Bản hiện đại.

Những khuyên, lỗ xỏ, những hình xăm và những phong cách sống đầy bản năng không hướng tới tương lai. Chỉ cần thích là làm. Thích là ở với nhau, là xăm mình, là quyết làm đến cùng để có được chiếc lưỡi chẻ làm đôi như lưỡi rắn giống bạn mình. Họ không cần quan tâm hậu quả của mối quan hệ và sự say mê ấy sẽ như thế nào. Cũng không cần biết tương lai mình sẽ ra sao. Thậm chí, khi Lui mơ hồ cảm thấy Shima-san có liên quan đến cái chết của Ama, cô cũng không quan tâm. Với cô, mọi thứ không hề quan trọng. Vô cảm đến mức, nếu có là Shima-san ra tay giết Ama cũng chẳng sao. Sự bình thản sau cú sốc mất Ama của Lui khiến người đọc run rẩy hơn cả cô. Vì đến đoạn chót của “Rắn và khuyên lưỡi”, trong đám ma của Ama, cả Lui và bạn đọc mới biết Ama chỉ 18 tuổi. Và Lui – 19 tuổi. Nhưng cuộc đời vô cảm đã đẩy họ vào sự già nua hơn tuổi thực của mình.

Câu chuyện được tái hiện bằng giọng kể về quyết tâm có được chiếc lưỡi rắn của Lui. Những cảnh sinh hoạt trai gái, quan hệ nam nữ cũng được miêu tả trần trụi nhưng không hề dung tục. Tựa như mọi chuyện diễn biến tự nhiên như thế. Tác giả Hitomi lấy được nỗi xót xa của bạn đọc mà không cần bình luận bất cứ câu gì. Chỉ cần kể và tả. Nhưng lại có những câu hỏi mà khiến bạn đọc phải tự đặt ra câu trả lời cho mình. “Tại sao tôi lại giống một đứa trẻ mồ côi nhỉ? Mặc dù cha mẹ tôi vẫn khỏe mạnh, mọi chuyện trong nhà đều êm thấm?”

Sự băn khoăn và nỗi xót xa của bất cứ ai khi đặt “Rắn và khuyên lưỡi” xuống sau khi đọc xong là thành công lớn của tác giả trẻ Kanehara Hitomi. Giải thưởng Akutagawa năm 2004 dành cho cô là một đánh giá đúng với những gì mà Hitomi đề cập đến qua tác phẩm của mình: Xã hội phải suy nghĩ và quan tâm hơn đến một bộ phận giới trẻ đang cần được định hướng để biết mình là ai và sống có ý nghĩa hơn…

Phạm Thùy Linh