Câu chuyện rắc rối từ cái tên "Mai Phạt Sáu Ngàn Rưỡi"

Câu chuyện rắc rối từ cái tên "Mai Phạt Sáu Ngàn Rưỡi"
(PLO) - Với 90 triệu dân, 54 dân tộc, việc đặt tên của người Việt Nam vô cùng phong phú. Tuy nhiên, chính sự phong phú này đã khiến không ít cán bộ hộ tịch phải nhiều phen lúng túng. Nhiều ý kiến cho rằng, cần phải có luật về đặt tên để quy định cụ thể việc đặt tên cho một công dân.
“Mai Phạt Sáu Ngàn Rưỡi” 
Từ bao đời nay, người dân Việt Nam đã chú trọng tới việc đặt tên cho con bởi mỗi cái tên gắn bó với mỗi con người suốt cả cuộc đời. Không có một nguyên tắc chung nào cho việc đặt tên nhưng tên người Việt Nam thường gồm 3 phần chính là Họ + Tên đệm + Tên chính. 
Nếu như ngày xưa phần lớn người dân Việt Nam quan niệm đặt tên con “xấu xấu” cho dễ nuôi thì ngày nay việc đặt tên cho con thường đẹp hơn, cầu kỳ hơn. Nhiều gia đình cũng chú trọng đặt tên cho con sao cho không “phạm húy”, không quá khó nghe, khó đọc. Tuy nhiên, cũng có không ít trường hợp gặp vô vàn phiền toái vì chính cái tên cha mẹ đặt cho mình. 
Năm 1987, ông Mai Văn Cán ở huyện Đại Lộc, Quảng Nam “lỡ” sinh đứa con thứ năm. Vì ông vi phạm chính sách dân số nên chính quyền xã quyết định phạt ông 6.500 đồng. Ông Cán năn nỉ xin tha nhưng không được. “Giận” chính quyền, ông quyết định đặt tên con mình là Mai Phạt Sáu Ngàn Rưỡi. 
Can không được vì luật không quy định cụ thể về việc người dân phải đặt tên như thế nào, cán bộ hộ tịch đành phải ghi vào khai sinh cái tên Mai Phạt Sáu Ngàn Rưỡi. Đến tận năm 2005, khi Mai Phạt Sáu Ngàn Rưỡi được 18 tuổi, anh tự mình đi làm thủ tục thay đổi họ tên thành Mai Hoàng Long để bạn bè đỡ chê cười. 
Cũng vì “giận” chính quyền địa phương, ông Từ Văn Đức ở Thanh Hóa đã đặt cho con gái  thứ ba cái tên Từ Nay Tôi Xin Thôi. Mỗi khi bị bạn bè trêu chọc, Xin Thôi lại hậm hực với bố nhưng ông Đức cương quyết không đổi tên cho con. 
Không “xấu” như mấy cái tên đã kể, cô gái có cái tên toàn những từ lung linh là Đào Thị Long Lanh Kim Ánh Dương ở Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên vẫn gặp không ít rắc rối vì cái tên dài lê thê của mình. Mỗi khi phải điền tên vào giấy tờ, văn bằng, chứng chỉ, cô không biết phải làm thế nào để ghi cho đủ hết họ tên. Nay Dương đã lấy chồng, sinh con và cô cho biết sẽ không bao giờ đặt tên cho con quá 3 từ vì “một mình mẹ gặp rắc rối là đã quá đủ rồi!”. 
Không được đặt tên hoàng tộc? 
Trường hợp khác, anh Bảo Nguyên sinh ra trong gia đình thuộc Nguyễn Phước tộc, tức thuộc dòng dõi hoàng tộc nhà Nguyễn. Theo quy định của dòng họ, con trai sinh ra được đặt là Nguyễn Phước hoặc Nguyễn Phúc cộng với một trong hai mươi tên lót cộng với tên chính. Còn đối với con gái thì đặt là Tôn Nữ  + tên lót + tên. 
Tuy nhiên, do kỵ húy nên trên thực tế tên của nam không có Nguyễn Phúc hoặc Nguyễn Phước mà chỉ có hai thành phần phía sau (tên lót + tên), còn họ thì được ngầm hiểu. Do đó, tên của tất cả mọi người thuộc phái nam trong gia tộc nhà anh đều không có “Nguyễn Phúc” và tên của tất cả mọi người thuộc phái nữ đều là Tôn Nữ + tên lót + tên. Năm 2012, anh Bảo Nguyên sinh con gái đầu lòng nên đến UBND phường 3, quận Tân Bình để đăng ký khai sinh cho con là Tôn Nữ Quỳnh Phương nhưng không được chấp  nhận. 
Theo qui định tại Điều 15 Nghị định số 158/2005/NĐ-CP của Chính phủ  về đăng ký và quản lý hộ tịch thì: “Khi đăng ký khai sinh, họ và quê quán của con được xác định theo họ và quê quán của người cha hoặc họ và quê quán của người mẹ theo tập quán hoặc theo thỏa thuận của cha, mẹ”. Như vậy, về nguyên tắc, dù theo tập quán hay theo sự thỏa thuận, lựa chọn của cha, mẹ thì khi khai sinh, đứa trẻ cũng chỉ có thể mang họ của cha hoặc của họ mẹ chứ không thể mang họ khác được. 
Anh Bảo Nguyên “không phục” bởi anh biết ở huyện Hoài Đức, Hà Nội có hẳn một làng chuyên lấy tên đệm của cha làm họ đặt cho con gái và ở huyện Khoái Châu, Hưng Yên có hẳn 9 dòng họ lớn khi sinh con trai đều để họ đằng sau tên đệm như Đỗ Tràng, Đỗ Trí (Đỗ là tên đệm, Tràng và Trí mới là họ - PV), trong khi con gái thì lại để họ đứng đầu tên gọi như bình thường. Anh Bảo Nguyên cũng dẫn chứng về hàng loạt trường hợp người dân tùy tiện lấy tên Nokia, Samsung, Motorola đặt cho con… để thuyết phục cán bộ hộ tịch, nhưng yêu cầu của anh vẫn không được chấp nhận. 
Luật còn quy định chung chung
Điều 26 Bộ luật Dân sự 2005 quy định: “Cá nhân có quyền có họ, tên. Họ, tên của một người được xác định theo họ, tên khai sinh của người đó”, “Việc sử dụng bí danh, bút danh không được gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác”. 
Điều 27 Bộ luật này cũng quy định cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ, tên trong trường hợp việc sử dụng họ, tên đó gây nhầm lẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, đến danh dự, quyền, lợi ích hợp pháp của người đó. Người bị lưu lạc đã tìm ra nguồn gốc huyết thống của mình, người được xác định lại giới tính… cũng có quyền thay đổi họ, tên. Việc thay đổi họ, tên của cá nhân không làm thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự được xác lập theo họ, tên cũ. 
Pháp luật hiện hành không quy định cụ thể về việc đặt tên của một người nên mới có những chuyện bi hài xung quanh tên gọi, chẳng hạn tên quá dài, quá xấu, đặt theo tên các lãnh tụ, các anh hùng dân tộc, tên thần thánh, tên “nửa Tây, nửa ta”. Từ thực tế này, nhiều ý kiến cho rằng cần có khung pháp luật về đặt tên để các tên gọi phù hợp với thuần phong mỹ tục.
Nhiều nước đã có điều luật cấm đặt tên xấu
Tại Mexico, tháng 12/2013 nhà chức trách nước này đã ban hành một điều luật cấm sử dụng tên gọi nhằm châm biếm hay sỉ nhục ai đó. Tại Đức, các bậc cha mẹ không được phép dùng tên thị trấn hay thương hiệu để đặt cho con mình.
Nghiêm trọng hơn, tại Ai Cập, hồi tháng 9/2013, một nông dân đã bị bắt sau khi ông này đặt tên con lừa của mình theo tên của tướng Abdel Fattah al-Sisi, Tổng Tư lệnh lực lượng vũ trang Ai Cập. Tại NewZealand, hồi tháng 10/2013, Bộ Nội vụ đã đưa ra một danh sách 77 cái tên cấm cha mẹ không được phép đặt cho trẻ.

Bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Tin cùng chuyên mục

Tiếp tục tăng cường hợp tác Pháp luật và Tư pháp giữa Việt Nam - Italia

Tiếp tục tăng cường hợp tác Pháp luật và Tư pháp giữa Việt Nam - Italia

(PLVN) - Thực hiện kế hoạch đối ngoại của Bộ Tư pháp, Đoàn công tác của Bộ Tư pháp do Thứ trưởng Mai Lương Khôi làm Trưởng đoàn đã tới làm việc tại Cộng hòa Italia từ ngày 14 đến ngày 16/4/2025. Chuyến công tác nhằm đẩy mạnh hơn nữa quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Italia trong lĩnh vực Pháp luật và Tư pháp trên cơ sở Bản Ghi nhớ hợp tác đã được Bộ Tư pháp hai nước ký kết vào tháng 10 năm 2016.

Đọc thêm

Phó Cục trưởng Thi hành án dân sự Nam Định và 4 sáng kiến từ địa phương

Phó Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự tỉnh Nam Định Phạm Ngọc Chanh
(PLVN) - Trước khi đảm nhận cương vị Phó Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh Nam Định, ông Phạm Ngọc Chanh là Chi cục trưởng THADS huyện Vụ Bản. Từ thực tế công tác tại cơ sở, ông Phạm Ngọc Chanh đã có nhiều đề tài sáng kiến trong công tác Thi hành án dân sự được áp dụng hiệu quả tại địa phương.

Thúc đẩy hợp tác, tái ứng cử của Việt Nam tại HĐNQ đáp ứng yêu cầu cấp bách trên thế giới

Đại sứ, Tiến sĩ Lê Thị Tuyết Mai, nguyên Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại LHQ, Tổ chức Thương mại thế giới và các tổ chức quốc tế khác tại Geneva. (Ảnh: NVCC)
(PLVN) -  Đại sứ, Tiến sỹ Lê Thị Tuyết Mai, nguyên Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc, Tổ chức Thương mại thế giới và các tổ chức quốc tế khác tại Geneva cho rằng, vai trò xây dựng, cầu nối, thúc đẩy đồng thuận và hợp tác mà Việt Nam đang thể hiện là rất quan trọng, không chỉ giúp củng cố hình ảnh một Việt Nam trách nhiệm, tích cực chủ động và đáng tin cậy trong các cơ chế đa phương về nhân quyền mà còn góp phần chuẩn bị nền tảng vững chắc cho các bước đi tiếp theo, trong đó có nỗ lực tái ứng cử Hội đồng nhân quyền Liên hợp quốc (HĐNQ) nhiệm kỳ 2026–2028.

Thạc sĩ, Luật sư Nguyễn Minh Long, Giám đốc Công ty Luật Dragon: Cải cách và chuyển mình theo hướng hội nhập quốc tế

Thạc sĩ, Luật sư Nguyễn Minh Long, Giám đốc Công ty Luật Dragon
(PLVN) - Kinh tế Việt Nam đang trong quá trình hội nhập với kinh tế thế giới, vì thế việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam là một trong những nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Để thu hút và bảo vệ nhà đầu tư tốt hơn, hệ thống pháp luật Việt Nam cần phải có những bước cải cách và chuyển mình theo hướng hội nhập quốc tế.

Bảo vệ nhà đầu tư và minh bạch tài chính: Nền tảng pháp lý cho Trung tâm tài chính quốc tế

Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Ngô Trí LongNguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu giá (Bộ Tài chính)
(PLVN) -Trong tiến trình hội nhập sâu rộng với kinh tế toàn cầu, việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế (TTTCQT) không chỉ là mục tiêu chiến lược mà còn là bước đi tất yếu nhằm thu hút dòng vốn chất lượng cao, nâng tầm vị thế quốc gia trên bản đồ tài chính thế giới. Để hiện thực hóa mục tiêu này, việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý nhằm tăng cường bảo vệ nhà đầu tư và nâng cao chuẩn mực minh bạch tài chính là yêu cầu cấp thiết, đóng vai trò then chốt trong việc kiến tạo niềm tin và thu hút nguồn lực quốc tế.

TS. Nguyễn Minh Phong: Việt Nam có lợi thế của “người đi sau” khi xây dựng trung tâm tài chính quốc tế

Chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Minh Phong
(PLVN) -Nhiều ý kiến lo ngại về sự thành công của Trung tâm tài chính quốc tế (TTTC) tại Việt Nam trong bối cảnh nhiều trung tâm tương tự ở thế giới và khu vực chưa thành công sau nhiều năm phát triển. Báo PLVN đã có cuộc phỏng vấn chuyên gia kinh tế - TS Nguyễn Minh Phong để làm rõ hơn những lợi thế cạnh tranh cũng như khả năng thành công của TTTC tại Việt Nam

Khuyến nghị mô hình Trung tâm tài chính quốc tế cho Việt Nam

Quang cảnh Hội thảo Trung tâm tài chính quốc tế.
(PLVN) - Thế giới có hàng trăm trung tâm tài chính nhưng chỉ có 21 trung tâm tài chính quốc tế. Trong đó, có các trung tâm đã ra đời khoảng vài chục năm nhưng cũng có trung tâm chỉ mới xuất hiện khoảng 10 năm nay. Việt Nam nên đi theo mô hình nào là nội dung được đề cập trong Hội thảo “Kinh nghiệm quốc tế và vai trò của hệ thống ngân hàng trong xây dựng Trung tâm tài chính” được tổ chức hôm qua - 16/4.

Phó Cục trưởng Thi hành án dân sự Tp. Hồ Chí Minh Trần Phương Hồng: "Nghề nghiệp gắn với cuộc đời mình"

Phó Cục trưởng Thi hành án dân sự Tp. Hồ Chí Minh Trần Phương Hồng
(PLVN) - “Nhiều năm làm nghề, tôi từng có thông tin đồng nghiệp bị chống đối trong quá trình thi hành công vụ dẫn đến tai nạn thương tâm. Còn bị lăng mạ, chửi bới là chuyện thường xuyên xảy ra đối với lực lượng thi hành án dân sự (THADS). Làm nghề này có vất vả, có hiểm nguy nhưng cũng có nhiều kỷ niệm không thể quên. Bây giờ nếu cho tôi được chọn lại, tôi cũng vẫn sẽ chọn nghề thi hành án - nghề nghiệp gắn với cuộc đời mình”

Bảo đảm khung pháp lý vững chắc cho Trung tâm tài chính quốc tế

 Luật sư Nguyễn Hưng Quang.
(PLVN) -  Chúng ta đang tập trung và rốt ráo xúc tiến xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế (TTTCQT) tại Việt Nam, với những hướng đi rất cụ thể và các ưu đãi đặc biệt cho việc thu hút và vận hành có hiệu quả Trung tâm. Là người có nhiều kinh nghiệm và rất quan tâm đến việc làm này, Luật sư (LS) Nguyễn Hưng Quang - Trưởng Văn phòng LS NHQuang & Cộng sự (Đoàn LS TP Hà Nội) đã có những chia sẻ với PLVN.

Dự án Luật Tương trợ Tư pháp về dân sự: Tạo nền tảng cho việc ký kết và thực hiện các điều ước quốc tế về tương trợ Tư pháp

Quang cảnh phiên họp chiều 15/4. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)
(PLVN) -  Chiều 15/4, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 44, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về 4 dự án: Luật Dẫn độ, Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, Luật Tương trợ Tư pháp về dân sự, Luật Tương trợ Tư pháp về hình sự.

Báo Pháp Luật Việt Nam trao tặng mái ấm Tư pháp cho 3 gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn tại Hà Tĩnh

Báo Pháp Luật Việt Nam trao tặng mái ấm Tư pháp cho 3 gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn tại Hà Tĩnh

(PLVN) - Trong những ngày giữa tháng Tư đầy nắng, tại Hà Tĩnh, ba mái ấm mới đã kịp hoàn thiện, mang theo hơi ấm của tình người, của sẻ chia. Ba mái ấm này là sản phẩm do Báo Pháp luật Việt Nam phối hợp với một số đơn vị và Công ty cổ phần MBN Jupiter mang đến tặng 3 gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn tại Hà Tĩnh.

THADS tỉnh Hải Dương linh hoạt, chủ động trong thực hiện chỉ tiêu, nhiệm vụ

Các cơ quan THADS tỉnh Hải Dương tổ chức cưỡng chế thành công 48 trường hợp trong 6 tháng đầu năm 2025
(PLVN) - Trong bối cảnh, các cơ quan, đơn vị phải sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy; thực hiện chủ trương sáp nhập một số tỉnh, bỏ đơn vị hành chính cấp huyện, tiếp tục sáp nhập đơn vị cấp xã , gắn với nhiệm vụ chuẩn bị phục vụ Đại hội Đảng các cấp... các cơ quan THADS của tỉnh Hải Dương đã có nhiều giải pháp linh hoạt, chủ động để đảm bảo thực hiện chỉ tiêu nhiệm vụ được giao.

Hội thảo bàn về vấn đề văn hóa tuân thủ pháp luật

Hội thảo bàn về “văn hóa tuân thủ pháp luật” do Cục PBGDPL&TGPL tổ chức.
(PLVN) - Làm thế nào để mọi người cảm thấy pháp luật là một điểm tựa, luôn tin tưởng tự giác chấp hành; cần làm gì để tuân thủ pháp luật trở thành nét văn hóa trong đời sống xã hội… là nội dung được đưa ra phân tích, thảo luận tại Hội thảo “Bàn về thuật ngữ, nội hàm, tiêu chí đánh giá, đo lường văn hóa tuân thủ pháp luật” do Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (PBGDPL&TGPL, Bộ Tư pháp) tổ chức ngày 14/4 tại TP HCM.

Niềm tin vào “cuộc cách mạng” tinh gọn

Quang cảnh khai mạc Phiên họp thứ 44.
(PLVN) -  Những ngày này, cả nước đang hối hả thực hiện “cuộc cách mạng” thực hiện chủ trương tinh gọn, sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị. Thời gian đã rất gấp gáp, khối lượng công việc khổng lồ, nên sự tin tưởng tuyệt đối chấp hành các đường lối, chủ trương, sự phối hợp nhịp nhàng, sự nỗ lực quyết tâm là vô cùng quan trọng.

Kinh nghiệm quốc tế: Trung tâm tài chính quốc tế Thượng Hải: Doanh thu năm 2024 đạt 3.650 nghìn tỷ nhân dân tệ

Khung cảnh về đêm của Trung tâm tài chính Thượng Hải. (Ảnh: VCG)
(PLVN) - Thượng Hải - cái nôi của ngành công nghiệp tài chính hiện đại của Trung Quốc, đang khẳng định tên tuổi của mình là một trong những trung tâm tài chính quốc tế (TTTCQT) top 10 thế giới. Năm 2024, tổng doanh thu của thị trường tài chính Thượng Hải đạt 3.650 nghìn tỷ nhân dân tệ, tăng 8,2% so với cùng kỳ năm trước.