Phương án giá mua điện mặt trời: “Loạn xạ” phương án tham mưu

Nếu áp dụng chính sách một giá, dư luận lo ngại DN chỉ “rót” tiền  vào khu vực phía Nam thay vì các tỉnh miền núi phía Bắc
Nếu áp dụng chính sách một giá, dư luận lo ngại DN chỉ “rót” tiền vào khu vực phía Nam thay vì các tỉnh miền núi phía Bắc
(PLVN) - “Thủ phủ” điện mặt trời (ĐMT) ở Ninh Thuận, Bình Thuận… quanh năm nắng gió  được cho là sẽ lợi hơn Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Kạn… một năm có 3 tháng đông, trời mù nhiều hơn nắng ráo. Tiềm năng, lợi thế về bức xạ mặt trời mỗi vùng khác nhau cần chính sách về giá mua điện khác nhau mới kích thích được doanh nghiệp “đổ tiền” vào những vùng khó khăn... 

Từng đề  xuất phương án “thu mua” ĐMT theo bốn giá, tại bốn vùng được cho là hợp lý. Nhưng tới giờ chót, Bộ Công Thương đã bất ngờ tham mưu phương án một giá - khiến dư luận hết sức ngạc nhiên.   

Bộ Công Thương từng bảo vệ phương án bốn giá ra sao?

Việt Nam được đánh giá là đất nước rất có tiềm năng phát triển  ĐMT với cường độ bức xạ mặt trời trung bình khoảng 4,5-5,5 kWh/m2/ngày. Tuy nhiên, tính đến thời điểm này, mới chỉ có duy nhất Quyết định số 11/2017/QĐ-TTg về cơ chế khuyến khích phát triển các dự án ĐMT tại Việt Nam là văn bản duy nhất điều chỉnh cơ chế về giá ĐMT. 

Ông Đỗ Đức Quân, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) khẳng định, không có văn bản quy phạm pháp luật nào đề cập riêng về ĐMT, tất cả các khâu liên quan đến lĩnh vực này được quy định chung trong Luật Điện lực, Luật Đầu tư, Luật Đất đai…  

Theo Quyết định 11/QĐ-TTg, với mục tiêu khuyến khích nhà đầu tư đầu tư mạnh để phát triển tiềm năng của ĐMT, Thủ tướng Chính phủ quyết định, kể từ 1/6/2017 - 30/6/2019, ĐMT sẽ được mua với mức giá 9,35 cent/kWh (khoảng 2.156 đồng). Với cơ chế ưu đãi này, nhiều nhà đầu tư đã nhảy vào lĩnh vực năng lượng mới, tìm kiếm cơ hội với việc phát triển các dự án quy mô lớn. 

Cũng với quyết định này, Tập đoàn Điện lực Việt Nam có thời điểm cực kỳ vất vả, phải vận hành hết công suất, thuê lại cả các cán bộ đã nghỉ hưu để có đủ nhân lực tiến hành công việc, kịp thời đưa vào nghiệm thu phát điện các dự án ĐMT để có thể hưởng phương án giá ưu đãi. Tính tới nay, đã có 4.442 MW ĐMT đã được đấu nối với lưới điện quốc gia. 

Quyết định số 11 đến nay dù đã hết hiệu lực, nhưng một phần của văn bản này vẫn còn tiếp tục được thực hiện do có Nghị quyết 115 của Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội Ninh Thuận. Theo đó, giá mua ĐMT tại Ninh Thuận tiếp tục được giữ ở mức 9,35 cent/kWh cho đến hết năm 2020. Còn các tỉnh khác vẫn phải chờ phương án giá mới. 

Sau mốc “thời gian vàng” 30/6/2019, Bộ Công Thương đã đưa ra 2 dự thảo phương án mới về giá ĐMT. Cụ thể, phương án thứ nhất chia thành 4 vùng, với các mức giá như sau: Vùng 1 (vùng ít tiềm năng nhất, tập trung các tỉnh phía Bắc) có mức giá cao nhất với 2.102 đồng/kWh; vùng 2 có giá 1.809 đồng/kWh; vùng 3 có giá 1.620 đồng/kWh và vùng 4 (vùng nhiều tiềm năng nhất như Ninh Thuận, Bình Thuận, Đắk Lắk...) có mức giá thấp nhất - 1.525 đồng/kWh.

Sau đó, Bộ Công Thương lại dự thảo với phương án giá ĐMT theo 2 vùng. Cụ thể, giá “ĐMT nổi” tại vùng 1 là 1.916 đồng/kWh (8,38 cent), “ĐMT mặt đất” là 1.758 đồng/kWh (7,09 cent); Vùng 2 gồm 6 tỉnh có bức xạ tốt như Bình Thuận, Ninh Thuận... có 2 mức giá lần lượt là 7,89 cent/kWh (1.803 đồng) và 6,67 cent/kWh (1.525 đồng). 

Đột ngột... một giá! 

Theo tìm hiểu của PLVN, trong 2 phương án nêu trên, Bộ Công Thương  đã từng nghiêng về phương án giá cho 4 vùng, với lý do việc phân chia làm 2 vùng sẽ không đủ hấp dẫn để thu hút nhà đầu tư vào các tỉnh miền Bắc và Bắc miền Trung và có thể xuất hiện tình trạng quá tải lưới truyền tải khi các dự án ĐMT hiện nay đều tập trung quá nhiều tại các tỉnh phía Nam, nơi rất có lợi thế về nắng và bức xạ mặt trời. 

Trong khi một trong hai phương án trên chưa được “chốt”, thì mới đây, trong Dự thảo “Quyết định của Thủ tướng về cơ chế khuyến khích phát triển các Dự án ĐMT tại Việt Nam”, Bộ Công Thương lại bất ngờ kiến nghị Thủ tướng xem xét, phê duyệt Quyết định theo phương án hoàn toàn mới đó là “một giá” áp dụng chung trên toàn quốc thay cho phương án chia thành nhiều vùng như trên đã nêu? 

Cụ thể, Bộ Công Thương đã tham mưu xây dựng mức giá như sau: “ĐMT mặt đất” có giá 1.620 đồng/kWh (khoảng 7,09 cents/kWh); “ĐMT nổi” có giá 1.758 đồng/kWh (khoảng 7,69 cents/kWh). 

Điều này gây sửng sốt đối với giới đầu tư cũng như các chuyên gia năng lượng. Một số ý kiến cho rằng, khuyến khích ĐMT theo chính sách một giá áp dụng chung trên toàn quốc là chưa phản ánh dược sự khác nhau về tiềm năng và vị trí địa lý của từng vùng, miền. Điều đó có thể dẫn tới sự tập trung nhiều dự án tại một số tỉnh có tiềm năng, gây áp lực cho lưới truyền tải và có khả năng ảnh hưởng đến sự ổn định của toàn hệ thống điện. 

Cụ thể hơn, các chuyên gia cho rằng, trong điều kiện lưới điện luôn đi sau và mất nhiều thời gian đầu tư (có thể gấp đến 10 lần) hơn so với các Dự án ĐMT, thì việc áp dụng chính sách đồng giá sẽ khiến trách nhiệm quản lý nhà nước thêm bội phần khó khăn. 

Một nguồn tin của PLVN cho hay, có thể sau một thời gian áp dụng cơ chế giá này, Bộ Công Thương sẽ tính tới phương án đấu thầu cạnh tranh. Theo đó, nhà đầu tư Dự án ĐMT được lựa chọn để mua sẽ là nhà đầu tư có mức giá bán điện thấp nhất. Dự kiến, phương án này sẽ áp dụng sau năm 2021 và cho tất cả các loại hình năng lượng tái tạo. 

Mặc dù chưa rõ khi nào phương án giá trên sẽ được Thủ tướng quyết định, nhưng quan sát từ dư luận thấy rằng, phương án một giá mà Bộ Công Thương đưa ra đang gây ra nhiều tranh cãi, dù phương án này, các doanh nghiệp vẫn có thể tiến hành đầu tư và ít nhiều vẫn có lãi. Nhưng điều đáng bàn ở đây là nếu “chốt” phương án đồng giá, thì tương lai các tỉnh nghèo ở vùng núi phía Bắc sẽ khó có cơ hội thu hút nhà đầu tư “đổ tiền” vào lĩnh vực này, từ đó tạo nên một sự chênh lệch khá lớn về mặt kinh tế - xã hội giữa các tỉnh nghèo vùng cao với các các tỉnh đồng bằng nhiều lợi thế.

Hơn 10 dự án sẽ hòa lưới điện quốc gia năm nay

Nhà máy điện mặt trời (ĐMT) đầu tiên của Việt Nam được khởi công vào tháng 8/2015 tại huyện Mộ Đức (Quảng Ngãi) với công suất thiết kế 19,2 MW, có tổng vốn đầu tư gần 900 tỷ. Công trình dự kiến hòa mạng điện lưới quốc gia vào giữa năm 2016 nhưng do trục trặc khâu giải phóng mặt bằng nên đến tháng 1/2019 mới bắt đầu triển khai xây dựng và tháng 4/2019 chính thức đưa vào vận hành. 

Đầu tư vào ĐMT chỉ thực sự bùng nổ sau khi Thủ tướng có quyết định khuyến khích phát triển lĩnh vực này bằng cơ chế giá mua điện, ở mức 9,35 cent/kWh (tương đương 2.156 đồng/kWh) từ tháng 4/2017. Tính đến nay, Việt Nam đã có 82 dự án ĐMT với tổng công suất 4.460 MW đã hòa lưới điện quốc gia, chiếm khoảng 8,8% tổng sản lượng điện cả nước. Ngoài ra, dự kiến cuối 2019 sẽ có 13 dự án được hoàn thiện với tổng công suất 630 MW. Tổng cộng, dự kiến, hết năm 2019 sẽ có khoảng hơn 5.000 MW ĐMT đi vào phát điện. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đã có 626,8MW điện gió đã nối lưới. Như vậy tổng nguồn năng lượng tái tạo (NLTT) của Việt Nam vượt qua con số dự kiến đạt được của NLTT trong Quy hoạch điện VII. 

Tuy nhiên, ông Lê Hải Đăng - Trưởng Ban Chiến lược, Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết, vẫn cần có cơ chế khuyến khích để có thể đạt được con số 15.190 MW NLTT (chiếm 42% tổng cơ cấu nguồn) vào năm 2030. Trước mắt, để đảm bảo cung cấp điện giai đoạn đến 2025, EVN đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công Thương tiếp tục có cơ chế giá ưu đãi để khuyến khích phát triển các dự án NLTT để có thể đưa vào vận hành thêm 12.700MW ĐMT và 7.200MW điện gió trong giai đoạn đến năm 2023 (ưu tiên phát triển các dự án đã có quy hoạch và không bị ràng buộc lưới điện truyền tải). Sẽ không dễ dàng để Việt Nam có thể đạt được mục tiêu này do cơ chế giá mua ĐMT đang có sự thay đổi. 

Tính đến thời điểm này, quốc gia dẫn đầu thế giới về sử dụng NLTT là Đức (với hơn 38.000 MW). Hiện Đức đang nỗ lực để đạt mục tiêu trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới sử dụng 100% NLTT. Trong nửa đầu năm 2019, nguồn điện từ NLTT đã chiếm đến 38% sản lượng điện của nước này. Trong đó, năng lượng gió và năng lượng mặt trời chiếm 2/3 lượng điện từ NLTT.

Đọc thêm

Xuất khẩu cá tra giá trị gia tăng sang Mỹ đạt đỉnh trong 10 năm

Ảnh minh họa
(PLVN) - Năm 2024 ghi nhận sự bứt phá của ngành cá tra Việt Nam khi xuất khẩu các sản phẩm giá trị gia tăng (GTGT) sang Mỹ đạt mức cao nhất trong một thập kỷ. Với kim ngạch hơn 12 triệu USD trong 11 tháng đầu năm, tăng gấp 21 lần so với cùng kỳ năm trước, cá tra GTGT đang dần khẳng định vị thế trên trường quốc tế.

Công an vào cuộc khi 1 giao dịch có 5 tờ tiền giả

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -   Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa ban hành Thông tư quy định chi tiết về việc xử lý tiền giả và tiền nghi giả trong ngành ngân hàng. Theo quy định, khi phát hiện từ 5 tờ tiền giả hoặc 5 miếng tiền kim loại giả trở lên trong một giao dịch, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch, tổ chức tín dụng, hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải ngay lập tức thông báo cho cơ quan công an gần nhất.

30/4, hoàn thành đại hội đảng các cấp thuộc Đảng bộ Tổng công ty HUD

Ông Đậu Minh Thanh - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HUD.
(PLVN) - “Đảng ủy tổng công ty đã thống nhất lựa chọn một đảng bộ cơ sở để đại hội điểm trong tháng 1/2025. Theo kế hoạch, trong tháng 4/2025, sẽ hoàn thành việc đại hội đảng các cấp thuộc Đảng bộ Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị - HUD”, ông Đậu Minh Thanh - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐTV HUD trao đổi với PLVN.

Thông tin thu thuế 10% giao dịch thương mại điện tử là giả mạo

Thông báo về việc thu thuế 10% các giao dịch "MUA-BÁN" đang lan truyền trên các mạng xã hội.
(PLVN) -  Mạng xã hội đang lan truyền thông tin cho rằng từ ngày 1/1/2025, cơ quan thuế sẽ truy cập vào tài khoản cá nhân để thu thuế 10% từ các giao dịch thương mại điện tử, gây hoang mang trong cộng đồng kinh doanh online. Tuy nhiên, đại diện Cục Thuế TP HCM, khẳng định đây là thông tin giả mạo.

Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương năm 2024: Bức tranh tổng thể để các địa phương phát triển đột phá

Bộ Khoa học và Công nghệ công bố chỉ số PII năm 2024.
(PLVN) - Theo kết quả PII 2024, trong 10 địa phương dẫn đầu chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (Provincial Innovation Index - PII) 2024, có 5 thành phố trực thuộc Trung ương và 5 địa phương có công nghiệp, dịch vụ phát triển. Cụ thể, 3 địa phương không thay đổi vị trí dẫn đầu là: Hà Nội xếp hạng 1, TP HCM xếp hạng 2 và Hải Phòng xếp hạng 3…

Quyết liệt thực hiện các dự án nguồn điện

Nhà máy thủy điện Hòa Bình mở rộng được yêu cầu hoàn thành sớm hơn dự kiến 6 tháng. (Ảnh: EVN)
(PLVN) - Theo báo cáo mới nhất, hiện hầu như tất cả các dự án trong Quy hoạch điện VIII đều đang bị chậm tiến độ, do đó, Bộ Công Thương đã có những động thái dứt khoát với những dự án này.

Loạt đơn từ nhiệm của các lãnh đạo ngân hàng ngay đầu năm mới

Ngân hàng TMCP Xuất Nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) là một trong những ngân hàng có biến động về nhân sự cấp cao (Ảnh minh hoạ).
(PLVN) -  Những ngày đầu năm 2025, thị trường tài chính chứng kiến loạt biến động khi nhiều lãnh đạo cấp cao tại các ngân hàng lớn đồng loạt từ nhiệm. Từ Phó tổng giám đốc đến Kế toán trưởng, các lý do đưa ra là "theo nguyện vọng cá nhân" hoặc để chuyển sang đảm nhận vị trí mới.

Tổng cục Hải quan: Đồng lòng, chung sức hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát

20 căn nhà trị giá 1,8 tỷ đồng đã được trao cho các hộ nghèo, cận nghèo huyện Tân Biên. (Ảnh: T.D)
(PLVN) - Vừa qua, Tổng cục Hải quan phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Tây Ninh tổ chức Lễ bàn giao nhà đại đoàn kết cho 20 hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn Trung ương và hộ nghèo theo chuẩn nghèo tỉnh trên địa bàn huyện Tân Biên năm 2024, góp phần cùng địa phương xóa nhà tạm, nhà dột nát.

GDP năm 2024 ước tăng 7,09%

Bà Nguyễn Thị Hương - Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê thông tin về số liệu thống kê kinh tế xã hội năm 2024
(PLVN) - Theo công bố, tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý IV/2024 ước tính tăng 7,55% so với cùng kỳ năm trước. GDP cả năm duy trì xu hướng quý sau cao hơn quý trước (quý I tăng 5,98%, quý II tăng 7,25%, quý III tăng 7,43%).