Chỉ tìm đến vào đêm tối và không dám ở lâu
Ở xã Danh Thắng, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang, nói đến mô hình “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” của Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) xã không ai là không biết. Với 15 thành viên, sau gần 2 năm hoạt động, mô hình “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” xã Danh Thắng đã giúp 3 phụ nữ bị bạo hành lánh nạn an toàn; tiếp nhận tin và giúp đỡ, hòa giải gần 20 vụ việc mâu thuẫn gia đình, bạo lực gia đình (BLGĐ).
Đơn cử như câu chuyện của gia đình chị Đinh Thị C. thôn Đại Đồng 1, mặc dù kinh tế gia đình còn nhiều khó khăn nhưng chồng chị lại không tu chí làm ăn mà suốt ngày chỉ ham cờ bạc. Không chỉ thế, sau mỗi lần thua bạc trở về nhà, anh lại chửi mắng, thậm chí còn đánh chị. Nhận được thông tin chị C. bị chồng bạo hành, các thành viên mô hình “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” của xã Danh Thắng đã kịp thời đưa chị C. đi lánh nạn, sau đó đến gặp trực tiếp hai vợ chồng anh chị, tìm ra nguyên nhân bất hòa và phân tích cho hai vợ chồng hiểu.
Không những thế, nhận thấy yếu tố kinh tế làm rạn nứt mối quan hệ vợ chồng, Hội LHPN xã Danh Thắng đã chủ động đứng ra tín chấp vay vốn giúp chồng chị C. mở xưởng gỗ, tạo việc làm ổn định và giới thiệu việc làm cho chị C. Có việc làm ổn định, kinh tế gia đình khá lên, hiểu biết hơn về cách ứng xử trong gia đình, giờ vợ chồng chị C. đã hòa thuận, hạnh phúc.
Tuy rất thành công với mô hình “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” nhưng bản thân các cán bộ của mô hình cũng cho biết đã gặp không ít khó khăn trong hoạt động như: một số nạn nhân bị BLGĐ còn e ngại dư luận nên chưa tìm đến địa chỉ để được giúp đỡ; các thành viên trong tổ chưa được tập huấn nhiều về kỹ năng tư vấn, hỗ trợ, giải quyết các vụ việc liên quan đến BLGĐ; kinh phí hoạt động còn hạn chế… Và đây cũng là khó khăn chung của hết thảy mô hình “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” trên cả nước hiện nay.
Theo thống kê, ở Việt Nam 58% phụ nữ từng kết hôn đã trải qua ít nhất một hình thức BLGĐ nhưng có tới 87% không tìm đến sự giúp đỡ. Hiện tại “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” chủ yếu tiếp nhận nạn nhân trong các trường hợp: đã vài lần bị BLGĐ và sắp bị với mức nguy hiểm mà không có bà con thân thuộc ở gần; BLGĐ xảy ra mà không có ai can thiệp, bảo vệ; BLGĐ đã xảy ra nhưng người gây ra chưa từ bỏ ý định chấm dứt hành vi bạo lực. Đa phần nạn nhân tìm đến đây vào đêm tối, ít trường hợp ở lại đến ngày thứ 3.
Số lượng “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” trên phạm vi cả nước ngày càng tăng mà số lượng nạn nhân tìm đến ngày càng giảm đi. Vì sao có tình trạng này?
Luật có, nhưng địa phương không chi cũng đành chịu
Thực tế cho thấy các “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” hiện nay đều được thành lập mang tính chất tự nguyện, chủ yếu là nhà riêng của cá nhân Bí thư chi bộ, Trưởng thôn xóm, khu dân cư, Chủ tịch Hội LHPN, cựu chiến binh, trạm y tế xã. Cũng bởi thế nên nhiều nạn nhân BLGĐ e ngại khi tìm đến “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” vì sợ “vạch áo cho người xem lưng”.
Hay nói như ông Nguyễn Thanh Hoa, phường Thanh Châu, Phủ Lý, Hà Nam thì: “Một trong những nguyên nhân khiến nạn nhân không tới “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” chính là do nhận thức của phụ nữ về BLGĐ còn hạn chế, tâm lý e ngại, xấu hổ, không dám chia sẻ, ngại sử dụng các dịch vụ hỗ trợ tại địa phương. Đây cũng là do công tác tuyên truyền tại địa phương chưa thực sự thấu đáo và hiệu quả”.
 |
Mặt khác, hiện nay việc bảo vệ an toàn cho các “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” cũng rất khó khăn, nhất là với những đối tượng côn đồ hung hãn, không chỉ hành hung vợ con mà còn đánh đập cả những người đứng ra bảo vệ nạn nhân. Nhiều phụ nữ không dám tìm đến “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” vì không muốn người khác cũng bị liên lụy, bị hành hung như mình.
Theo Thông tư 143/2011/TTLT-BTC-BVHTTDL quy định chế độ quản lý và sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước chi cho công tác phòng chống BLGĐ, kinh phí ngân sách nhà nước hỗ trợ các cơ sở hỗ trợ nạn nhân BLGĐ, cơ sở tư vấn về phòng chống BLGĐ ngoài công lập thì mức chi hỗ trợ “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” gồm: Chi hỗ trợ nạn nhân BLGĐ tạm lánh tại “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” mức hỗ trợ tối đa là 40.000 đồng/người/ngày đối với địa bàn nông thôn, 50.000 đồng/người/ngày đối với địa bàn thành thị nhưng không quá 3 ngày/lần tạm lánh. Chi hỗ trợ tủ thuốc và các loại bông, băng, thuốc sát trùng đặt tại “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng”, mức chi tối đa không quá 200.000 đồng/năm.
Tuy nhiên, theo bà Lê Phương Thúy, Ngôi nhà Bình Yên thuộc Trung tâm Phụ nữ và Phát triển thì Thông tư quy định rõ kinh phí như vậy nhưng lại phụ thuộc vào ngân sách địa phương và hiện nay hầu như không địa phương nào thực hiện việc chi trả này.
Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Được phụ trách “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” ở Bắc Ninh cho biết: “Chúng tôi rất mong Nhà nước có quy định làm sao để địa phương có hẳn cơ chế cho hoạt động hỗ trợ các “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” để được cung cấp giường, tủ thuốc và các hỗ trợ kinh phí cho nạn nhân được chăm sóc vết thương, ăn uống”.
