Lễ tạ là nghi thức tạ ơn các vị thần linh ở những nơi đã ”xin lộc” đầu năm, với ý nghĩa đầu năm “kêu cầu xin lộc” thì cuối năm phải “trả lễ”.
Nghi lễ này cũng thể hiện rõ nét quan niệm tâm linh “có vay, có trả” của người Việt từ xa xưa.
Với ý nghĩa tốt đẹp đó, đầu năm gia chủ làm lễ cầu an giải hạn ở chùa, đền, phủ,... nào thì cuối năm phải thu xếp để tới nơi đó để làm lễ tạ rồi tiếp tục đăng ký danh sách cầu an giải hạn cho năm kế tiếp để khởi đầu năm mới.
Ngoài ra, người ta cũng quan niệm rằng, việc xin lộc ở đâu trả lễ ở đó cũng đem lại sự yên tâm để bắt đầu vào một năm mới thuận lợi, hanh thông.
Mâm lễ tạ cuối năm không cần quá cầu kỳ nhưng phải thật chân thành, trình bày gọn gàng, sạch sẽ. Mâm lễ tạ cuối năm cơ bản gồm có: Hương nhang; Hoa tươi: hoa cúc, hoa loa kèn; Hoa quả mới: táo, xoài, thanh long,…; bánh kẹo, oản…
Lễ này dùng để dâng lễ ban Phật, Bồ Tát tại chùa, hay một số đền có đặt ban thờ Phật, cũng có thể dùng để dâng ban Thánh Mẫu. Tuy vậy, khi dâng ban thần linh nên sắm thêm hàng mã để dâng cùng như tiền vàng, nón hài,…
Với các đền, phủ, người ta thường dâng thêm các lễ mặn tại ban Công Đồng như: gà luộc, giò chả, xôi… đều được nấu chín.
Tùy theo các lễ cúng mà sắp xếp các mâm lễ tạ khác nhau. Với lễ cúng chay thường gồm hoa, trà, trái cây và các phẩm vật khác. Dùng để thờ Phật, Bồ Tát (nếu có). Lễ chay có thể dùng để dâng ban Thánh Mẫu
Lễ cúng mặn có thể dùng trong các món ăn khác nhau như thịt quay, gà vịt luộc, chả giò, rau xào, hải sản...
Cần lưu ý rằng không bao giờ sử dụng lễ vật sống, bao gồm trứng, gạo, muối hoặc thịt
Cô Sơn Trang thường Bao gồm các món chay đặc sản của Việt Nam. Không sử dụng cua, ốc, lươn, ớt, chanh quả. Nếu bạn có gạo nếp cẩm, bạn có thể nấu xôi chè, cũng thuộc ngày lễ này.
Với lễ cúng cô, cúng cậu, thường có oản, trái cây, hương hoa, gương, lược… tức là đồ chơi, thường làm cho trẻ em. Các lễ vật thường cầu kỳ, nhỏ, đẹp và được đựng trong một chiếc túi nhỏ xinh.
Với lễ vía Thành Hoàng, Thư điền thì phải dùng đồ chay để cầu phúc, linh ứng cho những lời cầu nguyện.
Một số lưu ý khi làm “lễ tạ” cuối năm
Khi đi lễ đền phủ, các bạn cần phải chú ý những điều sau:
Đền phủ là chốn linh thiêng, do vậy khi tham gia lễ hội, cần phải ăn mặc lịch sự, tránh những trường hợp ăn mặc phản cảm (quần áo hở hang hay váy ngắn).
Trước khi đi lễ đền thì phải xem thử lễ vật cần phải chuẩn bị khi đi lễ đền phủ đó là gì. Đôi khi đến nơi, vì quá gấp gáp, trễ thời gian lại bị người bán lễ vật nơi đây bán lễ vật với giá cao.
Lễ vật không cần quá cầu kỳ, đơn giản, có gì cúng nấy, điều quan trọng nhất là thể hiện được lòng thành tâm của mình.
Mọi người có thể tham khảo làm “lễ tạ” cuối năm tại một số ngôi chùa linh thiêng như: Đền Bà Chúa Kho (Bắc Ninh); Phủ Tây Hồ (Hà Nội); Đền Bảo Hà (Đền Ông Hoàng Bảy) (Lào Cai); Đền chúa Thác Bờ (Hòa Bình); Đền Bắc Lệ (Lạng Sơn);...
 |
Có thể tham khảo lễ tạ tại Đền Bà Chúa Kho (Bắc Ninh) |
Tham khảo văn khấn lễ tạ cuối năm
Nhiều người vẫn chưa biết khi làm lễ tạ thì nên khấn gì và khấn thế nào, dưới đây là một số gợi ý văn khấn lễ tạ cuối năm:
Văn khấn lễ tạ cuối năm tại nhà
Hôm nay là ngày …. tháng …. năm ….
Gia chủ thành tâm xin dâng hương hoa quả, gạo muối, giấy tiền vàng bạc, bánh kẹo, …. cúng cho các Chư Thần, Ông Bà, các vị khuất mày khuất mặt, cô bác đất đai trong khu vực này.
Vậy xin tất cả các Chư Thần, Ông Bà, các vị khuất mày khuất mặt, cô bác đất đai trong khu vực này thọ nhận chứng minh ủng hộ cho gia chủ.
NAM MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT chứng minh (3 lần)
Mô Phật – Lễ vật của gia chủ có điều gì sơ sót, gia chủ xin tất cả các Chư Thần, Ông Bà, các vị khuất mày khuất mặt, cô bác đất đai trong khu vực niệm tình, hoan hỉ tha thứ.
NAM MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT (3 lần)
(bài cúng này nguyện 2 lần)
Khi nhang sắp tàn, đọc:
NAM MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT (7 lần)
Mô Phật – Lễ cúng tới đây đã kết thúc. Gia chủ xin tất cả các Chư Thần, Ông Bà, các vị khuất mày khuất mặt, cô bác đất đai trong khu vực ở đâu trở về đó, và cho gia chủ xin cáo thỉnh lễ vật.
NAM MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT chứng minh (3 lần)
(trộn gạo muối rải trước, đốt giấy tiền sau)
Văn khấn tạ Tam bảo
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy)
Đệ tử con thành tâm kính lạy Mười phương chư Phật, chư vị Bồ Tát, chư Hiền Thánh Tăng, Hộ pháp Thiện thần, Thiên Long Bát Bộ.
Hôm nay là ngày ….. tháng ….. năm …..
Tín chủ (chúng) con là: …………………..
Ngụ tại: ………………….
Thành tâm dâng lễ bạc cùng sớ trạng lên cửa Mười phương Thường trụ Tam Bảo.
Chúng con xin dốc lòng kính lễ:
– Đức Phật A Di Đà giáo chủ cõi Cực Lạc Tây phương.
– Đức Phật Thích Ca Mâu Ni giáo chủ cõi Ta Bà.
– Đức Phật Dược Sư Lưu Ly giáo chủ cõi Đông phương.
– Đức Thiên thủ, Thiên nhãn, Ngũ bách danh tầm thanh cứu khổ cứu nạn, linh cảm Quán Thế Âm Bồ Tát.
– Kính lạy Đức Hộ Pháp thiện thần Chư Thiên Bồ Tát.
Kính xin chư vị rủ lòng từ bi, phù hộ độ trì cho con, nguyện được …………………. (công danh, tài lộc, giải hạn, bình an…).
Nguyện xin chư vị, chấp kỳ lễ bạc, tâm thành (sớ trạng) chứng minh, chứng giám cho con được tai qua nạn khỏi, điều lành đem đến, điều dữ tiêu tan, phát lộc phát tài, gia trung mạnh khỏe, trên dưới thuận hòa an khang thịnh vượng.
Chúng con người phàm trần tục lầm lỗi còn nhiều. Cúi mong Phật, Thánh từ bi đại xá cho con (và gia đình) được tai qua nạn khỏi, mọi sự tốt lành, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.
Dãi tấm lòng thành, cúi xin bái thỉnh.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy)
Văn khấn tạ Ban Công Đồng
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy)
- Con lạy chín phương trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
- Con lạy đức Vua cha Ngọc Hoàng Thượng đế
- Con lạy Tam Toà Thánh Mẫu
- Con lạy Tam phủ Công Đồng, Tứ phủ Vạn linh
- Con lạy Tứ phủ Khâm sai
- Con lạy Chầu bà Thủ Mệnh
- Con lạy Tứ phủ Đức Thánh Hoàng
- Con lạy Tứ phủ Đức Thánh Cô
- Con lạy Tứ phủ Đức Thánh Cậu
- Con lạy cộng đồng các Giá, các Quan, mười tám cửa rừng, mười hai cửa bể.
- Con lạy quan Chầu gia.
Hương tử (chúng) con là: .........
Cùng đồng gia quyển đẳng, nam nữ tử tôn
Ngụ tại: ................
Hôm nay là ngày ..... tháng ..... năm .....
Tín chủ con về đây ...... Thành tâm kính lễ, xin Chúa phù hộ độ trì cho gia đình chúng con sức khoẻ dồi dào, phúc thọ khang ninh, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an, vạn sự hanh thông, gặp nhiều may mắn.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy)
Văn khấn tạ thần Thành Hoàng
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con lạy chín phương trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn Thần.
Con xin kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái tuế chí đức Tôn Thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương.
Hương tử con là: …………
Ngụ tại: …………...............
Hôm nay là ngày ...... tháng ..... năm ..............
Hương tử con đến nơi ................
Thành tâm kính nghĩ: Đức Đại Vương nhận mệnh Thiên Đình giáng lâm trên đất nước Việt Nam làm Bản cảnh Thành Hoàng chủ tể một phương bấy nay ban phúc lành che chở cho dân.
Nay hương tử chúng con thành tâm dâng lên lễ bạc, hiến tế hương hoa, phẩm oản......
Cầu mong đức Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương chứng giám, rủ lòng thương xót, phù hộ che chở cho chúng con sức khỏe dồi dào, mọi sự tốt lành, lắm tài nhiều lộc, an khang thịnh vượng, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.
Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Văn khấn tạ Tam Toà Thánh Mẫu
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy)
- Con kính lạy Đức Hiệu Thiên chí tôn kim quyết Ngọc Hoàng Huyền cung cao Thượng đế.
- Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
- Con xin kính Cửu trùng Thanh Vân lục cung công chúa.
- Con kính lạy Đức thiên tiên Quỳnh Hoa Liễu Hạnh Mã Hoàng Công chúa, sắc phong Chế Thắng Hoà Diệu đại vương, gia phong Tiên Hương Thánh Mẫu.
- Con kính lạy Đức đệ nhị đỉnh thượng cao sơn triều mường Sơn tinh công chúa Lê Mại Đại Vương.
- Con kính lạy Đức đệ tứ khâm sai Thánh Mẫu, tứ vi chầu bà, năm tòa quan lớn, mười dinh các quan, mười hai Tiên cô, mười hai Thánh cậu, ngũ hổ Đại tướng, Thanh Hoàng Bạch xà đại tướng.
Hương tử (chúng) con là: ...............
Ngụ tại: ................
Hôm nay là ngày ....... tháng ...... năm ......
Hương tử con đến nơi Điện (Phủ, Đền) ......... chắp tay kính lễ khấu đầu vọng bái, lòng con thành khẩn, dạ con thiết tha, kính dâng lễ vật, cúi xin các Ngài xót thương phù hộ độ trì cho gia đình chúng con sức khỏe dồi dào, phúc thọ khang ninh, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an, vạn sự hanh thông, gặp nhiều may mắn.
Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy)
* Thông tin trong bài mang tính chất tham khảo
