Phòng chống mua bán phụ nữ, trẻ em: 'Án chìm' nhiều, nạn nhân được giải cứu ít

Mua bán người thường hình thành đường dây khép kín

Thượng tá Nguyễn Văn Mận-Trưởng phòng Phòng chống mua bán người, Cục PCMT&TP, BĐBP cho biết: “Đối tượng phạm tội chủ yếu là bọn lưu manh chuyên nghiệp, có tiền án, tiền sự về mua bán người, cấu kết với các đối tượng ở vùng sâu, vùng xa, biên giới tạo thành đường dây khép kín để lôi kéo, lừa gạt đưa nạn nhân ra nước ngoài bán.

Đối tượng phạm tội là người nước ngoài ngày càng gia tăng. Lợi dụng chính sách mở cửa của Việt Nam, các đối tượng vào thăm thân, du lịch, liên kết làm ăn kinh tế để lừa phụ nữ, trẻ em dưới dạng đưa đi làm việc ở nước ngoài, cho nhận con nuôi, kết hôn rồi đưa ra nước ngoài bán. Nhiều người đã từng là nạn nhân bị bán sang Trung Quốc làm gái mại dâm hoặc lấy chồng bất hợp pháp, sau đó quay về Việt Nam thăm thân lại cấu kết với các đối tượng khác để lừa các nạn nhân bán sang Trung Quốc (kể cả người thân trong gia đình)”.

Thực tế qua các vụ án mua bán phụ nữ, trẻ em bị phát giác mà nạn nhân may mắn tự trốn thoát hoặc được lực lượng chức năng giải cứu cho thấy, ở xứ người, họ bị cưỡng ép bóc lột tình dục cho những người chồng hờ bản xứ hoặc khách làng chơi tại các cơ sở kinh doanh mại dâm.

Ngoài việc bị cưỡng bức tình dục, họ còn phải lao động nặng nhọc, nếu tìm cách bỏ trốn thì bị đánh đập thậm tệ. Phần lớn vụ việc mua bán phụ nữ, trẻ em chỉ được phát giác sau khi nạn nhân trốn thoát hoặc được giải cứu, mà tỷ lệ số nạn nhân may mắn này rất nhỏ so với con số thực tế.

Tiếp nhận khoảng 500 nạn nhân bị mua bán/năm 

Thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phòng, chống mua bán người giai đoạn 2016 - 2020, trong những năm qua, Bộ Tư lệnh BĐBP đã ký Biên bản hợp tác phòng, chống tội phạm, chú trọng hợp tác quốc tế phòng, chống mua bán người xuyên quốc gia với 3 nước Trung Quốc, Lào, Campuchia.

Hàng năm, lực lượng BĐBP Việt Nam phối hợp với lực lượng đấu tranh phòng, chống mua bán người 3 nước tiếp giáp đấu tranh, xử lý trên 10 chuyên án, vụ án mua bán người. Các đơn vị BĐBP đã tổ chức hội đàm 231 lần; quan hệ gián tiếp, trao đổi, thông báo tình hình 538 lần với 616 thư.

Thực tế cho thấy, công tác điều tra gặp rất nhiều trở ngại do người bị bán đang ở nước ngoài nên các điều tra viên không thể trực tiếp gặp gỡ, lấy lời khai. Đó là chưa kể, nhiều nạn nhân bị khống chế hoặc không có tiền chuộc, địa chỉ bị mua bán không rõ ràng nên việc giải cứu gặp nhiều khó khăn, trong khi, để đưa các đối tượng liên quan đến hoạt động mua bán người ra ánh sáng pháp luật, cơ quan chức năng phải xác định được nạn nhân cụ thể.

Đây chính là lý do dẫn đến việc phát hiện, bắt giữ đối tượng phạm tội và giải cứu nạn nhân tại miền núi, vùng sâu, vùng xa thường chiếm tỷ lệ thấp so với các nạn nhân bị mua bán trót lọt. Ví dụ, tại địa bàn tỉnh Yên Bái, trong năm 2016, có trên 230 phụ nữ được xác định là đã xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc, trong đó, có hàng chục trường hợp vượt biên giới sang xứ người với mục đích lấy chồng hoặc bị lừa bán. Tuy nhiên, trong thời gian này, mới chỉ có 4 vụ, 10 đối tượng có hành vi mua bán phụ nữ, trẻ em trên địa bàn tỉnh bị phát hiện, điều tra, số còn lại vẫn nằm trong diện “án chìm”.

Trong giai đoạn từ năm 2010 đến nay, mỗi năm có khoảng 500 nạn nhân bị mua bán được các cơ quan chức năng tiếp nhận từ các nước láng giềng. Hầu hết số nạn nhân này đều là phụ nữ có độ tuổi từ 18 đến dưới 40 và trẻ em gái, tập trung ở một số địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới. Từ năm 2016 đến nay, BĐBP đã chủ động xác lập đấu tranh thành công 27 chuyên án; bắt giữ, xử lý 167 vụ với 125 đối tượng, trong đó khởi tố và bàn giao Cơ quan Cảnh sát điều tra các tỉnh 53 vụ với 81 đối tượng; tổng số 430 nạn nhân, trong đó giải cứu 206 nạn nhân, tiếp nhận 110 nạn nhân, tự trở về 114 nạn nhân.