Nỗi lo xâm nhập nhiều dịch bệnh
Tuy chưa xâm nhập vào Việt Nam nhưng các ca nhiễm cúm A/H5N1 đã xuất hiện tại Campuchia, trong đó có trường hợp đã tử vong. Lo ngại dịch bệnh có thể lan tràn sang nước ta, PGS. TS Trần Đắc Phu – Cố vấn cao cấp Trung tâm đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam cảnh báo: Các nước ở khu vực Đông Nam Á, châu Á hàng năm vẫn có các chủng cúm A/H5N1 lưu hành. Do đó, chúng ta cần đánh giá xem mức độ nguy hiểm thế nào vì dịch bệnh này đã lưu hành, lây lan thành dịch và gây tử vong cao ở người trong năm 2005. Hiện nay, tuy dịch không bùng phát trên người và không gây ra những ca triệu chứng nặng nhưng vẫn phải cảnh giác.
Cùng với cúm A/H5N1, Tổ chức Y tế thế giới cho biết, một số dịch bệnh nguy hiểm, mới nổi khác tiếp tục được ghi nhận như: Bệnh bại liệt (chủng hoang dại) tại khu vực châu Phi và Địa Trung Hải; Đậu mùa khỉ tại châu Mỹ và châu Âu… Đặc biệt, trong tháng 2/2023, dịch bệnh Marburg đã bùng phát tại Guinea xích đạo khiến 9 trường hợp tử vong.
Ngoài nỗi lo xâm nhập của các bệnh dịch truyền nhiễm, mới nổi, tại Hội nghị khoa học quốc tế về bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới vừa được Bệnh viện Bạch Mai tổ chức, các chuyên gia y tế cảnh báo, hiện nay xuất hiện trở lại các bệnh dịch mà trước đây chúng ta đã khống chế được bằng vaccine như: Sởi, thuỷ đậu, quai bị… Cùng với đó, căn bệnh HIV/AIDS, viêm gan virusB, C và đặc biệt là vấn đề nhiễm khuẩn bệnh viện với các chủng vi khuẩn đa kháng sinh đang là vấn đề y tế toàn cầu, đặt ra các thách thức không hề nhỏ với hệ thống y tế của mỗi quốc gia, ngay cả với các quốc gia có nền y tế tiên tiến.
Không chỉ vậy, tại Hội nghị, các chuyên gia y tế cũng lo lắng khi thông tin Việt Nam đang là một trong những quốc gia có gánh nặng bệnh tật do lao cao nhất trên toàn cầu. Còn đáng lo ngại hơn khi ước tính có khoảng một nửa trong số các trường hợp mắc lao bị bỏ sót.
Đề cao cảnh giác
Để chủ động ngăn chặn bệnh cúm gia cầm xâm nhập vào Việt Nam và lây sang người, Bộ Y tế đã có văn bản đề nghị Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố tăng cường giám sát chặt chẽ người nhập cảnh nhằm phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh, đặc biệt là người giết mổ, buôn bán gia cầm, sản phẩm gia cầm sống, người có tiền sử đến từ khu vực đang có dịch, kịp thời lấy mẫu gửi về Viện Vệ sinh dịch tễ/Pasteur xét nghiệm chẩn đoán xác định; Quản lý ca bệnh (nếu có) và xử lý không để bệnh lây lan ra cộng đồng.
Bộ Y tế cũng yêu cầu cơ quan thú y và các bộ, ban, ngành tăng cường phối hợp liên ngành trong việc giám sát phát hiện dịch cúm trên gia cầm, đặc biệt tại các cửa khẩu và các chợ gia cầm sống, kịp thời chia sẻ thông tin về tình hình dịch bệnh trên gia cầm và triển khai phối hợp trong điều tra, xử lý ổ dịch…
Đối với các bệnh truyền nhiễm khác, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế đã có văn bản đề nghị tăng cường công tác kiểm dịch y tế biên giới gửi các Trung tâm kiểm dịch y tế quốc tế các tỉnh/thành phố; Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh/thành phố có hoạt động kiểm dịch y tế. Theo đó, Cục Y tế dự phòng yêu cầu cập nhật thường xuyên các thông tin về các bệnh truyền nhiễm có nguy cơ xâm nhập vào nước ta để chủ động áp dụng các biện pháp giám sát, phòng chống, truyền thông tại cửa khẩu; Thực hiện nghiêm, đầy đủ, đúng quy trình các hoạt động kiểm dịch y tế được quy định tại Nghị định số 89/2018/NĐ-CP của Chính phủ hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm về kiểm dịch y tế biên giới.
Bên cạnh đó, Cục Y tế dự phòng cũng đề nghị các cơ quan nói trên tiếp tục xây dựng kế hoạch, đề xuất danh mục cơ sở vật chất, trang thiết bị để phục vụ hoạt động kiểm dịch y tế thường xuyên và trong trường hợp có dịch, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Bùng phát bệnh nhiễm trùng khó điều trị
Theo báo cáo của Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai, hiện nay chúng ta cũng đang phải đối phó với căn bệnh của bệnh nấm đen (một loại ký sinh trùng có trong môi trường không khí là Mucormycosis gây ra). Đây là căn bệnh nhiễm trùng nấm nghiêm trọng, hiếm gặp, tỷ lệ tử vong cao, di chứng nặng nề, chi phí điều trị lớn. Bệnh có xu hướng gia tăng trong và sau dịch COVID-19. Nếu như trước ngày 1/1/2020, bệnh viện không ghi nhận ca mắc nào, thì trong năm 2020-2021 phát hiện 6 ca bệnh và chỉ trong vòng 10 tháng (từ tháng 1-10/2022) đã ghi nhận 22 trường hợp nhiễm Mucormycosis với bệnh cảnh lâm sàng đa dạng.
Theo nhóm nghiên cứu, khác với bệnh nhân nhiễm nấm thông thường là chỉ khu trú một chỗ, nấm đen có thể lan ra nhiều bộ phận trong cơ thể nên việc điều trị phải kết hợp với nội khoa, ngoại khoa, bệnh lý nền… Có tới 72% bệnh nhân nhiễm nấm Mucormycosis có tổn thương xoang, gần 40% có tổn thương mắt, ngoài ra có 6 bệnh nhân được xác định nhiễm Mucormycosis lan toả với tổn thương mắt – xoang – não – phổi. Hiện thuốc điều trị bệnh nấm đen là Amphotericin B và một số chế phẩm khác. Thời gian điều trị tấn công khoảng 2-4 tuần. Tuy nhiên, thuốc này có nhiều độc tính, gây nhiều phản ứng phụ và rất đắt tiền, hiện bảo hiểm y tế mới chi trả 50%.
Báo cáo từ một số cơ sở y tế cho thấy, bệnh nấm đen được ghi nhận ở những bệnh nhân COVID-19 nặng, từng phải thở máy, bị suy giảm miễn dịch và mắc các bệnh lý nền như: Đái tháo đường, ung thư, dùng thuốc Corticoid kéo dài…
