Phòng chống cháy rừng tại Hải Phòng: Bị động, lúng túng

80% do người dân thiếu ý thức

Theo ông Nguyễn Tự Lập, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Hải Phòng, từ năm 2005 đến nay, trên địa bàn thành phố có gần 30 vụ cháy rừng. Trong số đó, 80% do người dân thiếu ý thức gây cháy rừng. Từ đầu năm đến nay, có tới 5 vụ cháy rừng liên quan đến việc tảo mộ đốt vàng hương, thả đèn trời. Từ đêm giao thừa đến mồng 2 Tết Nguyên đán Kỷ Sửu, xảy ra 3 vụ cháy khá lớn thiếu hủy 2 ha rừng tại khu vực Áng Khoai, xã Trân Châu, 3,5 ha đồi 125 thị trấn Cát Bà (Cát Hải) và đồi rừng núi Cột cờ (Kiến An). Nguyên nhân ban đầu được xác định là do người dân thả đèn trời, hút thuốc lá, vứt tàn thuốc gây cháy rừng. Rừng Hải Phòng hiện nay chủ yếu là rừng xen kẽ khu dân cư, phân tán nhỏ lẻ, nằm nhiều tại các khu du lịch nên thường xuyên xảy ra cháy do người dân, khách du lịch thiếu ý thức. Theo Hạt kiểm lâm Kiến An- An Lão và Đồ Sơn, việc tuyên truyền nâng cao ý thức của khách du lịch về công tác phòng cháy, chữa cháy rừng rất khó khăn, nằm ngoài khả năng của lực lượng. Nhiều nơi, dù quy định không mang lửa khi lên thăm quan rừng, nhưng khách du lịch vẫn không chấp hành, thậm chí có nơi như rừng Thiên Văn (Kiến An), nhiều hộ kinh doanh nước giải khát công khai bán thuốc lá, tiếp tay cho khách du lịch sử dụng lửa trong rừng. Việc xác định và xử lý các đối tượng gây cháy rừng trong những trường hợp này vô cùng khó khăn. Thông thường, rất ít vụ xác định được đối tượng cụ thể gây cháy rừng, do đó khâu xử lý trách nhiệm gần như không có. Vì vậy, việc ngăn chặn các vụ cháy rừng càng khó hơn.

“Thử kêu, đốt tịt”

“Theo Chi cục kiểm lâm Hải Phòng, việc đầu tư kinh phí, phương tiện cho công tác phòng chống cháy rừng hằng năm rất hạn chế. Nhiều năm liền, Chi cục Kiểm lâm chỉ đủ kinh phí làm vài ba đường băng cản lửa trên rừng Thiên Văn và rừng Đồ Sơn, vài chục bàn dập lửa cũ kỹ phân bổ cho các hạt  kiểm lâm. 13 tổ, đội phòng cháy, chữa cháy rừng trên địa bàn thành phố chủ yếu dập lửa bằng các phương tiện và biện pháp thủ công. Chỉ một số khu vực rừng phòng hộ tại khu du lịch như rừng Thiên Văn, Đồ Sơn được đầu tư xây dựng 1-2 bể chứa nước phòng cháy, chữa cháy, nhưng hầu như ít phát huy tác dụng do xe chữa cháy không có đường lên. Chẳng hạn như vụ cháy rừng ở khu vực đồi Đạo, phường Vạn Sơn (quận Đồ Sơn) cuối năm 2008, nơi xảy ra hỏa hoạn rất gần đường giao thông nhưng vách đồi dựng đứng không có lối lên chữa cháy. Nhiều trường hợp xe chữa cháy lên đến đồi Thiên Văn (Kiến An), cũng  không thể làm gì vì vòi rồng ngắn, bể chứa nước lại quá xa hoặc có khi không có đường đến khu vực rừng bị cháy. Tại nhiều khu vực, lực lượng kiểm lâm là lực lượng chính phòng cháy chữa cháy, rừng nhưng do thiếu lực lượng (mỗi trạm kiểm lâm hiện có 3-5 người), thiếu phương tiện kỹ thuật, nên việc phòng cháy, chữa cháy rất bị động. Khi xảy ra cháy thật, chờ hàng chục phút mới liên lạc, huy động được lực lượng. Khi diễn tập phòng cháy, chữa cháy rừng,có nơi huy động hơn 200 người gồm cảnh sát phòng cháy chữa cháy, kiểm lâm, quân đội, dân phòng, y tế... cùng tham gia nhưng khi xảy ra cháy thật lại coi việc phòng cháy, chữa cháy là việc riêng của kiểm lâm. Có nơi huy động được lực lượng phối hợp lại lúng túng trong chỉ huy. Mặc dù đã hết quý 1 nhưng nhiều địa phương có rừng chưa quan tâm kiện toàn ban chỉ đạo phòng cháy, chữa cháy rừng, chưa diễn tập phòng chống cháy rừng, thậm chí chưa được phân bổ kinh phí làm đường băng cản lửa, chưa có kế hoạch phát dọn lớp thực bì phòng cháy rừng…  

Người dân ít hợp tác

Điều đáng quan tâm là thái độ thờ ơ của một bộ phận người dân đối với công tác này. Vụ cháy rừng trên đồi 125 thị trấn Cát Bà ngày 30 Tết, nhiều người dân đứng xem, chỉ trỏ, không cùng vào cuộc hỗ trợ lực lượng kiểm lâm, quân sự, cho rằng: việc chữa cháy là nhiệm vụ của lực lượng chức năng. Vụ cháy rừng tại núi Cột Cờ (Kiến An) trong đêm giao thừa cũng chỉ có lực lượng kiểm lâm, quân đội thuộc Quân khu ba  tham gia dập lửa còn người dân phần lớn chỉ hiếu kỳ đứng xem. Việc thiếu sự hợp tác của người dân khiến công tác phòng cháy, chữa cháy rừng ở nhiều địa phương càng thêm bị động.Từ thực tế này cho thấy, các địa phương chưa làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nâng cao ý thức người dân trong bảo vệ rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng.

Để chủ động hơn trong công tác này, thành phố tăng cường đầu tư hơn nữa cho việc xây dựng lực lượng, trang thiết bị phục vụ phòng cháy, chữa cháy rừng. Các địa phương chú ý làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao ý thức người dân tham gia bảo vệ, phòng chống cháy rừng; chuẩn bị vật tư, phương tiện, lực lượng tham gia phòng cháy, chữa cháy rừng theo phương châm “4 tại chỗ” thật sự và đồng bộ…

Hoàng Yên