Thanh tra Chính phủ vừa công bố thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách pháp luật trong công tác quản lý, khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2005-2015.
Vi phạm ở hầu hết các khâu…
Theo kết luận thanh tra, công tác quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh này còn nhiều tồn tại, khuyết điểm, vi phạm ở hầu hết các khâu từ quy hoạch khoáng sản, cung cấp thông tin về quy hoạch và giới thiệu địa điểm dự án, thẩm định dự án đầu tư và cấp giấy chứng nhận đầu tư, cấp giấy phép KTKS, thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất liên quan đến hoạt động khoáng sản và thực hiện nghĩa vụ tài chính như: tiền thuê đất, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường; gây thất thu ngân sách nhà nước.
Việc quản lý và KTKS thiếu chặt chẽ, nhất là việc chấp hành chính sách, pháp luật về hoạt động khoáng sản, chuyển nhượng quyền KTKS, quản lý tài chính thiếu chặt chẽ, có nhiều dự án đầu tư về khoáng sản không hiệu quả, dẫn đến nhiều tố chức, cá nhân vi phạm trong việc quản lý và KTKS, gây lãng phí tài nguyên và khoáng sản của Nhà nước.
Cơ quan thanh tra đánh giá, hiệu quả kinh tế cho Nhà nước từ hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai thời gian qua đạt thấp và kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, giao Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai khẩn trương rà soát điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất thời kỳ 2011 - 2020, đặc biệt là đối với loại đất hoạt động khoáng sản, tránh chồng lấn vào đất rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, đảm bảo diện tích quy hoạch sử dụng đất đã được Chính phủ phê duyệt.
Theo đó, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã có ý kiến chỉ đạo, yêu cầu Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng, Bộ TN&MT kiểm tra, rà soát kỹ lại việc ban hành các văn bản hướng dẫn trình tự thẩm định, phê duyệt quy hoạch khoáng sản đảm bảo phù hợp giữa quy hoạch sử dụng đất với quy hoạch khoáng sản, tránh chồng lấn. Trong đó phải xác định rõ vị trí, ranh giới, diện tích từng khu vực quy hoạch và các chỉ tiêu khác phù hợp với diện tích đất do quốc gia phân bổ theo quy hoạch sử dụng đất.
Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Thanh tra Chính phủ, Bộ TN&MT và các cơ quan liên quan xem xét, xử lý kiến nghị của UBND tỉnh Lào Cai về việc nộp thuế, phí đảm bảo hạ tầng giao thông, thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với hoạt động khoáng sản và có văn bản hướng dẫn địa phương thực hiện theo đúng quy định.
Đánh giá lại hiệu quả dự án khai thác vàng
Trong các ý kiến chỉ đạo về nội dung kết luận thanh tra, đáng chú ý, Phó Thủ tướng giao Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ TN&MT, UBND tỉnh Lào Cai kiểm tra, rà soát lại việc cấp giấy chứng nhận đầu tư, gia hạn giấy phép KTKS (mỏ vàng Minh Lương) cho Cty CP Vàng Lào Cai. Trong đó cần đánh giá hiệu quả của dự án, việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch khoáng sản đối với dự án; nếu vi phạm quy hoạch vào đất rừng đặc dụng thì thu hồi các giấy phép theo đúng quy định của pháp luật.
Trước đó, Thanh tra Chính phủ cũng đã có kết luận nhiều vi phạm ở dự án khai thác vàng này. Theo kết luận, ngày 29/4/2010, UBND tỉnh Lào Cai có văn bản gửi Bộ TN&MT, Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam đề nghị Bộ cấp giấy phép KTKS với diện tích 126ha. Tuy nhiên, ngay sau đó UBND tỉnh Lào Cai đã cho phép Cty CP Vàng Lào Cai tiến hành khai thác vàng với diện tích đất 151,18ha mặc dù chưa được Bộ TN&MT cấp phép (đến ngày 26/4/2011 dự án này mới được Bộ phê duyệt).
Đáng chú ý, tháng 10/2012, UBND tỉnh Lào Cai ban hành quyết định phê duyệt cho phép chuyển mục đích sử dụng 5,89 ha đất lúa sang hoạt động khoáng sản (trên cơ sở đồng ý của Bộ TN&MT). Tại phần thuyết minh khu vùng cấm, tạm cấm hoạt động khoáng sản có nêu: “Mỏ vàng Minh Lương có phần tiếp giáp với rừng đặc dụng có mỏ khoáng sản quan trọng, đề nghị chuyển mục đích sử dụng đất sang hoạt động khoáng sản không khoanh định vào khu vực cấm hoạt động khoáng sản với diện tích là 108ha”.
Như vậy, phần diện tích đất giai đoạn II (98,32ha/108ha) thuộc vào loại đất rừng đặc dụng không phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất thời kỳ 2011 - 2020 đã được phê duyệt tại Nghị quyết 65/NQ-CP ngày 30/5/2013 của Chính phủ và trái với quy định tại khoản b, Điều 28, Luật Khoáng sản năm 2010.
Giấy phép hoạt động khai thác khoáng sản của Cty CP Vàng Lào Cai có thời hạn 5 năm và đã hết hạn ngày 26/4/2016. Theo báo cáo, công ty này đang tiến hành làm các thủ tục xin gia hạn giấy phép theo quy định nhưng điều đáng nói là đến thời điểm hiện tại vẫn tiến hành khai thác vàng.
Từ năm 2014 - 2015, tổng sản lượng quặng vàng gốc nguyên khai thác được là 13.487 tấn. Tổng khối lượng tinh quặng vàng đã tiêu thụ là 167,59 tấn. Số tiền ký quỹ phục hồi môi trường là 5,2 tỷ đồng, trong đó Cty Vàng Lào Cai mới đóng 3,2 tỷ đồng. Việc thực hiện các nghĩa vụ thuế, phí liên quan đến khoáng sản mà công ty phải nộp là gần 13 tỷ đồng.
