Phó Cục trưởng Bộ Công Thương nói về rủi ro "đến mùa lại chở nông sản lên biên giới"

Phó Cục trưởng Trần Thanh Hải: "Thương lái của mình chỉ biết lái xe lên biên giới nhưng không biết người mua hàng bên kia biên giới là ai"
Phó Cục trưởng Trần Thanh Hải: "Thương lái của mình chỉ biết lái xe lên biên giới nhưng không biết người mua hàng bên kia biên giới là ai"
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) -  Sau nhiều ngày căng thẳng ở cửa khẩu với hàng nghìn xe nông sản ùn ứ chờ thông quan, chính quyền địa phương các tỉnh biên giới đã đồng loạt thông báo “dừng nhận xe chở hàng lên cửa khẩu”. Hàng ngàn tấn nông sản tới vụ sẽ phải đi bằng đường nào khi “con đường huyết mạch” đóng lại ngay trước thềm Tết Nguyên đán?

Xuất khẩu tiểu ngạch như bán hàng ở... chợ

Câu chuyện kêu gọi khẩn trương chuyển xuất khẩu (XK) nông sản từ tiểu ngạch sang chính ngạch đã được Bộ Công Thương nói đến từ khoảng vài năm nay. Hàng năm, vào mỗi đợt ùn ứ nông sản hoặc kêu gọi “giải cứu”, “xuất chính ngạch” lại được nhắc đến. Nhưng vì sao một phương thức được khuyến cáo nhiều năm vẫn chưa “thông” được đến đội ngũ tham gia vào chuỗi sản xuất kinh doanh XK nông sản?

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) - cho biết, đến nay, Trung Quốc mới chỉ chính thức cho phép nhập khẩu 9 loại trái cây của Việt Nam gồm xoài, mít, thanh long, chuối, chôm chôm, vải, nhãn, dưa hấu, măng cụt. Tức là chỉ 9 loại trái cây này mới được nhập khẩu chính ngạch qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị. Còn những loại không có tên ở trên, trong đó có những loại mà Việt Nam rất dồi dào, như sầu riêng, vú sữa, bưởi, chanh leo, na, roi, bơ, dừa, khoai lang... buộc phải đi đường tiểu ngạch, qua các cửa khẩu phụ. Đó là một trong những lý do XK tiểu ngạch vẫn là sự lựa chọn của nhiều vựa trái cây lớn trong nước.

Ngoài ra, do đặc điểm sản xuất của Việt Nam, trái cây XK qua Trung Quốc chủ yếu là dưa hấu, thanh long, xoài, mít, vú sữa, sầu riêng... đều là những thứ quả trồng ở các tỉnh từ Quảng Nam trở vào. Các loại trái cây này đều trồng ở các hộ gia đình, nhà vườn, sau đó thuê xe chở lên biên giới, hoặc là bán cho thương lái thu gom và chở lên biên giới.

“Gọi là XK nhưng hình thức bán hàng cũng giống như ở các chợ ở Việt Nam hiện nay. Bởi thương lái của mình chỉ biết lái xe lên biên giới nhưng không biết người mua hàng bên kia biên giới là ai. Ví dụ, một xe chở dưa hấu khi sang đến Pò Chài (qua cửa khẩu phụ Tân Thanh) sẽ được thương lái Trung Quốc đến xem, mặc cả, lựa ra những quả còn tốt thì lấy, quả nào thối thì vứt lại. Đó là cách mua bán bấp bênh và có khá nhiều rủi ro”, ông Hải giải thích.

Ngoài ra, xuất hàng qua các cửa khẩu phụ, lối mở (bên Trung Quốc gọi là cặp chợ biên giới) chỉ là hình thức thương mại trao đổi dạng cư dân biên giới, do chính quyền địa phương bên kia biên giới quản lý, không phải do Trung ương quản lý như cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu chính nên chính sách có thể thay đổi bất thường.

Trên thực tế, Trung Quốc cũng có chính sách thu hẹp tiểu ngạch. Trong thời gian qua phía Trung Quốc đã đóng nhiều lối mở, thậm chí xây hàng rào dọc đường biên để hạn chế cư dân qua lại, buôn bán.

Hiện, Trung Quốc mới chỉ chính thức cho phép nhập khẩu 9 loại trái cây của Việt Nam, trong đó có dưa hấu.

Hiện, Trung Quốc mới chỉ chính thức cho phép nhập khẩu 9 loại trái cây của Việt Nam, trong đó có dưa hấu.

Nông sản cần “tập bơi”!

Thống kê của Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cho thấy, chuối hiện là mặt hàng có sản lượng và XK nhiều chỉ sau thanh long, nhưng đến nay chưa có vấn đề gì liên quan đến việc “giải cứu” hay ùn ứ chuối. Theo ông Hải, nguyên nhân là do chuối hiện nay được XK đi khá nhiều thị trường, không chỉ riêng Trung Quốc và đa số đều đi bằng đường biển.

Đối với các loại quả đã được XK chính ngạch sang Trung Quốc nhưng vẫn gặp phải tình trạng “trả giá, lựa chọn” cũng là do tư duy theo lối mòn của người nông dân và thương lái. Cứ tới vụ là mang hàng lên biên giới mà không nghĩ đến những chuyện rủi ro nếu không có đối tác, không có hợp đồng sẵn.

Hơn nữa, Trung Quốc không còn là một thị trường dễ tính. Nông sản xuất sang Trung Quốc, dù đi đường bộ, đường biển hay đường sắt cũng đều phải đáp ứng các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, kiểm dịch thực vật, truy xuất nguồn gốc (có mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói). Lệnh 248 và 249 mà Trung Quốc đưa ra hồi tháng 10/2021 và có hiệu lực từ 1/1/2022 đặt ra thêm quy định về đăng ký doanh nghiệp và mặt hàng XK vào Trung Quốc.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh, những quy định mới này chủ yếu tác động đến XK theo hình thức trao đổi cư dân biên giới (XK tiểu ngạch). Bởi thực tế hiện nay, XK sang Trung Quốc ở khu vực biên giới phía Bắc là chủ yếu XK không chính ngạch với “những hợp đồng bằng miệng”, không tuân theo một quy chuẩn, quy tắc nào. Tới đây, nếu không có tên trong danh sách của phía Trung Quốc, sẽ không thể xuất hàng sang nước này, dù bằng hình thức tiểu ngạch.

Do đó, đây chính là thời điểm để cả chuỗi sản xuất kinh doanh XK nông sản thay đổi toàn diện, phải làm ăn quy củ hơn, ngay từ khâu sản xuất, thương mại cho đến logistics. Chuyển sang chính ngạch sẽ phải mất thời gian, công sức, nhưng đó là cách làm bền vững, lâu dài. “Nói một cách hài hước thì thay vì chạy (bằng đường) bộ, nông sản Việt Nam cần phải “tập bơi” - theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng để có thể đi qua mọi con đường chinh phục thị trường 1,4 tỷ dân mà chúng ta có lợi thế ở liền kề” - ông Hải nói.

Bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Đọc thêm

Cuộc đua Net Zero: Doanh nghiệp xanh hóa để dẫn đầu hay bỏ lại phía sau?

Nestlé Việt Nam nỗ lực bảo vệ rừng, góp phần giảm tác động từ biến đổi khí hậu. (Ảnh: Nestlé Việt Nam )
(PLVN) - Thời gian gần đây, “tăng trưởng xanh, phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn”… là những từ khóa nổi bật trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam. Không nằm ngoài xu hướng toàn cầu, sau cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050, các doanh nghiệp Việt Nam đang tích cực xanh hóa thông qua ba bước quan trọng là cắt giảm phát thải khí nhà kính; chuyển đổi sang sử dụng nguồn năng lượng xanh, năng lượng tái tạo và hấp thụ khí nhà kính trong các hoạt động sản xuất.

Phải khởi công đường dây 500 kV Lào Cai - Vĩnh Yên trong tháng 2

Phải khởi công đường dây 500 kV Lào Cai - Vĩnh Yên trong tháng 2
(PLVN) - Đường dây 500kV Lào Cai – Vĩnh Yên sẽ là một trong những công trình trọng điểm vừa đáp ứng việc giải tỏa công suất của các dự án điện khu vực Tây Bắc ở thời điểm hiện tại và tương lai, vừa sẵn sàng cho việc nhập khẩu điện từ nước bạn Trung Quốc khi Việt Nam có nhu cầu.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo khắc phục cảnh báo của EU về thực phẩm xuất khẩu

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -  Thực phẩm xuất khẩu của Việt Nam đang đối diện nguy cơ bị siết chặt kiểm soát tại EU do hàng loạt cảnh báo về an toàn thực phẩm. Trước tình hình này, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã yêu cầu các bộ ngành liên quan triển khai ngay các biện pháp chấn chỉnh, đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn của thị trường xuất khẩu nhằm bảo vệ uy tín và vị thế của nông sản Việt Nam trên trường quốc tế.

Tầm nhìn Quy hoạch điện VIII

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -  Quy hoạch điện VIII được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 500/QĐ-TTg ngày 15/5/2023 với nhiều điểm mới so với các quy hoạch trước đây, như “mang tính động và mở”, phát triển tối ưu các loại nguồn điện để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 theo cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26, bảo đảm cung cấp đủ điện cho nhu cầu phát triển kinh tế với mức tăng trưởng GDP theo Nghị quyết 81/2023/QH15 của Quốc hội về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn 2050.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường: Tái cấu trúc để phát triển bền vững

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan và Bộ trưởng Bộ NN&MT Đỗ Đức Duy chủ trì Hội nghị. (Ảnh Đình Trung)
(PLVN) -  Chiều 19/2, Hội nghị triển khai quyết định hợp nhất hai Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) và Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) được tổ chức dưới sự chủ trì của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan và Bộ trưởng Đỗ Đức Duy. Theo kế hoạch, bộ mới sẽ chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/3/2025.

Thời cơ 'chín muồi' để phát triển nội lực nền kinh tế - Bài 2: Doanh nghiệp Việt cần chủ động bứt phá, gắn kết

Cần xây dựng thêm nhiều doanh nghiệp lớn, tiên phong ở Việt Nam. (Ảnh minh họa)
(PLVN) -  Không ít chuyên gia từng đề cập về vấn đề xuất khẩu (XK) hiện nay phụ thuộc quá lớn vào doanh nghiệp (DN) đầu tư nước ngoài (FDI). Vấn đề này cũng được các tổ chức quốc tế, các định chế tài chính quốc tế nhận diện. Vậy để giảm dần phụ thuộc vào FDI, chúng ta cần làm gì?

Dừng miễn thuế giá trị gia tăng với hàng nhập khẩu trị giá thấp từ 18/2: Tổng cục Hải quan sẵn sàng hỗ trợ xử lý khó khăn, vướng mắc

Hàng hóa nhập khẩu trị giá thấp sẽ không còn được miễn thuế GTGT. (Ảnh minh họa: H.Phúc)
(PLVN) - Tổng cục Hải quan cho biết đã chuẩn bị nội dung, tài liệu, sẵn sàng hỗ trợ khi người dân, doanh nghiệp gặp khó khăn, vướng mắc trong quá trình nộp thuế đối với hàng hóa nhập khẩu trị giá thấp gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh khi triển khai thực hiện Quyết định số 01/2025/QĐ-TTg từ ngày 18/2/2025.

Thời cơ “chín muồi” để phát triển nội lực nền kinh tế - Bài 1: Nhận diện thẳng thắn về nội lực của nền kinh tế

Kim ngạch xuất nhập khẩu đang hướng đến mốc kỷ lục 800 tỷ USD nhưng tỷ trọng của DN trong nước chưa đến 30%. (Ảnh trong bài: Báo Công Thương).
(PLVN) -  Những nhận định thẳng thắn về nội lực kinh tế đã được Tổng Bí thư Tô Lâm đưa ra thông qua những con số kỷ lục về xuất khẩu điện tử. Cơ quan quản lý về xuất nhập khẩu, lần đầu tiên sau rất nhiều năm báo cáo về kỷ lục xuất khẩu cũng đã có những nhận định thẳng thắn về con số này…

Đồng Nai bàn giải pháp tăng trưởng kinh tế 2025 đạt 10%

Ông Võ Tấn Đức, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai phát biểu tại Hội thảo.
(PLVN) -  Ngày 17/2, UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức Hội thảo: “Giải pháp cần tập trung ưu tiên thực hiện đề án tăng trưởng kinh tế hai con số năm 2025 trên địa bàn tỉnh”. Hội nghị nhằm cụ thể hóa những nhiệm vụ, giải pháp của từng sở, ngành, địa phương thực hiện thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội từ 10% trở lên trong năm 2025.

PMU Giao thông đã sẵn sàng cho các siêu dự án đường sắt tỉ USD?

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam là đường đôi, khổ 1.435mm, tốc độ thiết kế 350km/h, dự kiến vốn đầu tư hơn 67 tỉ USD.
(PLVN) - Các siêu dự án đường sắt trị giá 8,3 đến gần 70 tỉ USD đã, đang gấp rút triển khai các thủ tục để sớm khởi công. Câu hỏi đặt ra là các Ban quản lý dự án (PMU) ngành Giao thông đã “lên dây cót” như thế nào để có thể quản lý, điều hành các dự án, dự kiến con số giải ngân phải đạt từ 2 - 7 tỉ USD/năm?