Nhờ sự kiên trì vận động hòa giải của những người giữ cán cân công lý, có những vụ án tưởng chừng phải “vô phúc đáo tụng đình” đã được dàn xếp ổn thỏa. Những câu chuyện cảm động nồng ấm tình đời, tình người đó đã xua tan không khí nặng nề, u ám vốn chỉ quẩn quanh những chuyện tù tội, tan vỡ, chia ly ở chốn pháp đình…
 |
| Ảnh minh họa |
Bữa tiệc đoàn viên
Nguyên đơn Nguyễn Văn Trung và bị đơn Vũ Văn Thế (cùng trú tại Từ Liêm, Hà Nội) trong vụ án “Đòi nợ” hôm ấy vốn là bạn bè thân thiết với nhau từ hồi phổ thông. Đến khi xây dựng gia đình, hai người lại là anh em đồng hao, tình thân giữa họ vì thế mà ngày càng gắn bó bền chặt.
Anh Trung là chủ cơ sở gia công cửa nhựa, cửa nhôm kính làm ăn có tiếng là uy tín ở thị trấn Cầu Diễn- Từ Liêm. Dịp anh Thế làm nhà mới, anh Trung có ký hợp đồng cung cấp và lắp đặt cửa, vách kính cho anh Thế, trị giá 180 triệu. Lắp đặt xong từ trước Tết 2011 nhưng anh Thế chưa thanh toán hết hợp đồng, vẫn còn nợ lại 30 triệu đồng và vì là chỗ anh em thân tình, anh Trung cũng không vội đòi.
Một đêm mưa giông, do anh Thế quên không đóng ô cửa trên tầng 4 nên gió giật vỡ một mảng vách kính. Lập tức, anh Thế điện báo cho anh Trung biết chuyện và không quên trách móc than phiền về chất lượng công trình. Anh Trung giải thích, lỗi không phải vì chất lượng kém mà do chủ nhà cẩu thả, lẽ ra bên thi công không chịu trách nhiệm bảo hành nhưng vì chỗ anh em nên anh Trung vẫn sửa sang, khắc phục giúp. Anh Thế vẫn đổ lỗi cho thi công ẩu nên hai người cãi vã. Mâu thuẫn xảy ra, anh Thế tuyên bố phạt anh Trung 30 triệu đồng và trừ vào khoản 30 triệu chưa thanh toán. Cay cú vì anh Thế không biết điều, anh Trung khởi kiện ra tòa án đòi nợ anh Thế số tiền 30 triệu.
Tòa án đã vận động hai bên hòa giải, thương lượng với nhau nhưng hai người đàn ông đều “căng”. Mâu thuẫn giữa họ khiến hai gia đình cũng “chiến tranh lạnh” luôn, hai bà vợ và lũ trẻ gặp nhau không còn vui vẻ như trước nữa. Trước tòa, hai người đàn ông nhìn nhau đầy hằn học, quyết tính thua đủ với nhau.
Họ nói, một khi đã ra pháp luật rồi thì không còn tình nghĩa anh em chi nữa; tuy vậy, bà Thẩm phán thụ lý vụ án vẫn mềm mỏng, kiên trì vận động thuyết phục hai bên: “Các anh đều là người có điều kiện kinh tế, ừ thì 30 triệu đồng là số tiền không nhỏ nhưng tôi biết với hai anh nó chẳng phải lớn lao gì! Tình nghĩa bạn bè, tình anh em họ hàng của các anh mới là quý giá, hỏi tiền nào mua được?
Chỉ vì tự ái mà kiện nhau ra tòa để rồi mất mối thâm giao chỉ vì số tiền 30 triệu đồng phỏng có đáng không? Trong sự việc này, giá như hai bên đều biết nhường nhau một chút, thì ổn thỏa, êm đẹp biết bao. Giờ là lúc các anh nghĩ lại cũng chưa muộn…”
Anh Trung bỗng đứng dậy khảng khái: “Tòa đã bảo thế, tôi xin rút đơn không kiện anh ấy nữa. Số nợ còn lại tôi cũng cho xóa luôn!” Tưởng rằng được xóa nợ sẽ khiến anh Thế sung sướng vừa lòng, không ngờ bị đơn phản đối: “Tôi là bề trên của nó, làm vậy coi sao được?” Lập tức, anh Thế rút phắt trong túi cọc tiền 30 triệu chuẩn bị sẵn đặt xuống bàn. Hai bên đùn đẩy nhau số tiền, nhất định không bên nào chịu nhận. Thật nực cười, cũng khoản tiền ấy, lúc anh Trung đòi thì anh Thế khất lần không chịu trả, để nên nỗi người ta phải kiện vụ án đòi nợ ra tòa; đến khi được Tòa án đả thông tư tưởng rồi, hiểu nhau, hết nghi kị rồi thì bên đòi dù không nhận nữa nhưng bên nợ vẫn nhất quyết đem ra trả.
Vị Thẩm phán cười hóm hỉnh: “Vậy là hai bên bắt tay làm hòa rồi nha! Mà này, hết cách tiêu tiền cho có ích rồi sao mà đùn đẩy nhau vậy?” Anh Thế lúc đầu còn ngượng ngịu khi lại bắt tay cậu bạn thân, nhưng sau khi được anh Trung bá vai thân tình thì anh này cả cười: “Thôi thế này, tiền ấy ta đem về nhà anh làm bữa nhậu. Nói thật, anh biết bữa nay thế nào cũng giải quyết êm đẹp mọi chuyện nên hồi sáng đã dặn bà xã làm cơm chờ sẵn ở nhà. Giờ mày về nhà kéo cả vợ con qua đây ta liên hoan đoàn tụ…”
“Cứu” người khỏi vòng lao lý
Anh Vũ Văn Quý ở Thanh Oai (Hà Nội) mồ côi cha từ nhỏ, phải bỏ học để ở nhà giúp mẹ nuôi em. Hơn chục tuổi đầu, Quý đã trở thành lao động chính trong nhà, xốc vác từ việc đồng áng, ruộng vườn đến chăn trâu, thả vịt. Nhìn bạn bè cùng trang lứa hàng ngày phơi phới cắp sách đến trường, Quý không khỏi ngậm ngùi, ước sau này kinh tế gia đình khá hơn, các em khôn lớn thì Quý sẽ theo học nghề gia công sắt- một nghề gia truyền khá phổ biến ở vùng quê cậu.
Thật éo le, năm 1990 khi ấy Quý mới 15 tuổi, trong một lần xô xát với đám trẻ chăn vịt cùng xã, Quý dùng cây gậy lùa vịt đánh mạnh vào gáy đối phương khiến anh này chẳng may thiệt mạng. Quý bị bắt giam, gia đình điêu đứng vì lo tiền của bồi thường cho người xấu số. Với hành vi trên, Quý bị truy tố, xét xử về tội danh “Giết người”. Do khi thực hiện hành vi phạm tội Quý chưa đủ 16 tuổi nên được TAND tỉnh Hà Tây (cũ) tuyên mức án 10 năm tù về tội danh trên. Thế là cậu bé mồ côi cha đã phải vào tù trả giá cho lỗi lầm vào đúng lứa tuổi tươi đẹp nhất của cuộc đời.
Do biết ăn năn hối cải, lao động cải tạo tốt và chấp hành tốt nội quy của trại nên vào năm 1996, Quý được đặc xá tha tù trước thời hạn. Trở về địa phương, nhìn bạn bè cùng trang lứa đã yên bề gia thất, nghề nghiệp đàng hoàng, kinh tế khá giả mà lòng Quý trĩu nặng nỗi tủi thân, mặc cảm. Ám ảnh quá khứ khiến chàng thanh niên trẻ sống thu mình như một con ốc nhỏ, chẳng dám mở lòng với ai.
Thương con, mẹ Quý phải vừa động viên thuyết phục, vừa “cưỡng chế” dắt tay chàng trai trẻ đến xin làm thợ phụ không công để vừa làm vừa học nghề tại một xưởng cắt hàn, gia công hàng sắt trong xã. Nhờ chăm chỉ, khéo léo nên Quý học nghề tiến bộ nhanh, được mọi người trong xướng quý mến, tin tưởng. Rồi Quý tìm được người yêu tâm đầu ý hợp, một cô gái xứ đạo đảm đang khỏe mạnh làm cùng. Họ tổ chức đám cưới đầu năm thì cuối năm vui mừng chào đón một bé trai khỏe mạnh, giống cha như tạc.
Đến năm 2007, Quý được xóa án tích thì vợ chồng anh đã có một xưởng gia công sắt ăn lên làm ra cùng đàn con 3 đứa trứng gà trứng vịt, gái trai đủ cả. Nhiều lúc nghĩ lại, Quý vẫn thấy mừng rơi nước mắt, ngỡ ngàng không dám tin hạnh phúc mình đang có là sự thật. Đùng một cái, một ngày giữa năm 2011, Quý đi dự đám tân gia thì xảy ra xô xát. Do thiếu kiềm chế, anh vung tay tát “cảnh cáo” một người cùng thôn. Chuyện chỉ có thế, nhưng hai bên không dàn xếp ổn thỏa được với nhau, người kia giám định thương tích được 4% nhưng vẫn đề nghị khởi tố Quý về tội “Cố ý gây thương tích” vì cho rằng Quý đã dùng hung khí là ghế phang vào mặt.
Khi anh Quý đến cầu cứu Báo Pháp luật Việt Nam thì bản thân anh đã phải đối diện với một cái án “Cố ý gây thương tích” cận kề. Trong đơn, Quý trình bày, hành vi của mình chỉ bột phát, nhất thời, thương tích không đáng kể, có thể bỏ qua nhưng đã bị người ta có ác cảm, cơ quan pháp luật thiếu thiện chí cố tình khép vào lao lý. Quý bảo, cuộc đời anh đã bị cái án quá khứ cũ đè nặng, giờ lại bị khởi tố chỉ vì gây thương tích nhỏ nhặt- làm thế khác nào bị dồn vào bước đường cùng? Mới hay, muốn hoàn lương làm người lương thiện, quên đi quá khứ lỗi lầm sao mà khó thế!
Hoàn cảnh của anh Quý khiến chúng tôi vô cùng thương cảm nhưng khi xuống làm việc với Công an huyện Thanh Oai, chúng tôi mới vỡ lẽ hóa ra câu chuyện hoàn toàn không phải như đương sự trình bày. Thực tế, Công an huyện Thanh Oai đã nỗ lực dàn xếp hòa giải hai bên thương lượng với nhau nhưng… anh Quý cố tình không có mặt vì sợ bị bắt tạm giam! Thậm chí, khi công an đến tận nhà tìm gặp, tống đạt giấy tờ thì người nhà anh này cũng cửa đóng then cài, cố thủ bất hợp tác.
Nhờ sự tích cực vận động của nhiều phía, cuối cùng anh Quý đã đồng ý đến gặp “nạn nhân”. Cuộc giảng hòa diễn ra chóng vánh, thành công ngoài mong đợi. Xúc động nhất là khi anh Quý xin bồi thường, “đối phương” hào phóng khoát tay từ chối một cách vui vẻ.
“Pháp luật chỉ thực sự đi vào cuộc sống khi hài hòa được giữa lý và tình. Phương châm của những người làm công tác tố tụng chúng tôi là trường hợp nào còn phân vân giữa tội nặng và tội nhẹ thì chúng tôi xử cho tội nhẹ, giữa có tội và không tội thì chúng tôi sẽ xử vô tội. Cái gì có lợi cho dân thì chúng tôi cố gắng làm hết sức, nhà báo ạ!”- Điều tra viên trực tiếp hòa giải vụ án tâm sự rất chân thành…
Nguyễn Lê
