Phát huy tốt vai trò giáo dục của bảo tàng

Với tư cách công cụ giáo dục đặc biệt, bảo tàng như một thiết chế văn hóa góp phần quan trọng trong công tác giáo dục, khoa học. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm đó đã được Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh Quân khu 5 và Bảo tàng Khu 5 (trực thuộc Cục Chính trị Quân khu 5)  thực hiện có hiệu quả. Nhất là hoạt động giáo dục dành cho học sinh trung học cơ sở.

Học sinh tham quan triển lãm tại bảo tàng. (Ảnh chỉ mang tính minh họa)

Ngày nay, bảo tàng được coi như một trường học ngoài nhà trường, giáo dục trong bảo tàng là giáo dục không chính thức nên học sinh không bị gò ép mà đến với bảo tàng hoàn toàn bằng sự tự nguyện. Trong vai trò như một trường học, bảo tàng không chỉ cung cấp kiến thức lịch sử mà còn cả kiến thức về nếp sống văn hóa, đạo đức ứng xử cho mọi đối tượng khi tham quan.

Với đặc trưng riêng của mình, công tác giáo dục được tiến hành thông qua hệ thống trưng bày các tài liệu, hiện vật có giá trị lịch sử văn hóa, khoa học, nghệ thuật... Thứ ngôn ngữ giảng dạy đặc biệt là hiện vật gốc và các tài liệu khoa học bổ trợ thông qua nghệ thuật trưng bày, học sinh không những được tiếp nhận lượng thông tin cần có mà còn giúp các em phát triển khả năng nhận thức và tư duy khoa học, khơi gợi ở các em sự ham muốn hiểu biết, lòng say mê khám phá.

Tuy nhiên, làm sao để thu hút được học sinh đến với bảo tàng. Đây là một câu hỏi khó không chỉ cho nhà trường mà còn là sự trăn trở của những người làm công tác bảo tàng. Trước những khó khăn đó, từ năm 2008, Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh Quân khu 5 và Bảo tàng Khu 5 đã liên tiếp phối hợp với các trường THCS trên địa bàn thành phố đưa các em đến với bảo tàng, nhằm giáo dục học sinh ý thức đến việc bảo vệ và tôn tạo các di tích lịch sử.    

Với phương châm giáo dục cho các em đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh Quân khu 5 và Bảo tàng Khu 5 đã trực tiếp giao cho các em tự tay chăm sóc các di tích lịch sử. Với những hoạt động giáo dục ngoài nhà trường bổ ích và lý thú như vậy, hằng tuần Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh Quân khu 5 và Bảo tàng Khu 5 đã thu hút hơn 120 em đến tham gia chăm sóc di tích tại bảo tàng.

Đại tá Phạm Thị Sơn, Phòng Trưng bày - Tuyên truyền, Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh Quân khu 5 và Bảo tàng Khu 5 cho biết, với cách làm trên, ngay từ đầu đã mang lại hiệu quả thiết thực, nhiều học sinh các trường đã nô nức đến với bảo tàng, các em xem đó như là một phần thưởng mà nhà trường dành cho các em. Qua đó, các em có thêm nhiều động lực trong việc học tập và biết hướng đến những địa chỉ đỏ vào những ngày nghỉ cuối tuần, vào các dịp lễ, Tết.

Không dừng lại ở đó, Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh Quân khu 5 và Bảo tàng Khu 5 đã triển khai chương trình đem bảo tàng đến với nhà trường. Cách làm này được đánh giá là linh động, sáng tạo nhằm tiếp tục thu hút học sinh đến với bảo tàng. Thời gian qua, Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh Quân Khu 5 và Bảo tàng khu 5 đã luân chuyển hình ảnh và tư liệu quý về 10 trận đánh tiêu biểu trong lịch sử dân tộc Việt Nam đến với các trường THCS trên địa bàn thành phố. Bảo tàng đã chịu trách nhiệm chính về nội dung thuyết minh, thiết kế trưng bày. Thông qua buổi chào cờ đầu tuần, các trường đã tổ chức khai mạc triển lãm, giới thiệu về diễn biến của từng trận đánh tiêu biểu, tạo nên nét mới lạ, hấp dẫn trong học tập cho các em học sinh.

Học sinh là đối tượng khách tham quan đặc biệt của bảo tàng. Tuy nhiên, hiện nay, tại các trường học, thời gian học chính khóa gần như chiếm hết thời gian biểu của học sinh, nên việc tổ chức đưa học sinh tham quan bảo tàng gặp rất nhiều khó khăn về thời gian, kinh phí. Chính vì thế, cách làm linh động của Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh Quân Khu 5 và Bảo tàng khu 5 đã cho thấy họ tự biết đổi mới mình, biết tìm tòi, sáng tạo để cho các em học sinh sự trải nghiệm và khám phá mới ngay tại trường học của mình. Từ đó, đưa các em vào những hoạt động giáo dục bổ ích, lý thú và thiết thực, phù hợp với lứa tuổi các em, nhằm phát huy tốt vai trò giáo dục của bảo tàng trong giai đoạn hiện nay.

Bài và ảnh: VĂN NỞ