Phát hiện nhiều sai phạm về xây dựng, đất đai tại một số khu công nghiệp ở TP Hồ Chí Minh

Bỏ hoang 24 ha đất suốt 9 năm

Tại KCN Tây Bắc Củ Chi, sau khi được Thủ tướng quyết định thành lập và phê duyệt dự án đầu tư, UBND TP đã quyết định giao đất cho Cty Thương mại Củ Chi làm chủ đầu tư với 208ha và chủ đầu tư đã cho 44 DN thuê đất với diện tích 149,5ha.

Kiểm tra tại đây, TTCP chỉ rõ UBND TP, trực tiếp là BQL các KCN TP (BQL) đã thiếu kiểm tra, đôn đốc và xử lý kịp thời việc chủ đầu tư không thực hiện nghiêm các quy định về đầu tư xây dựng, kinh doanh kết cấu hạ tầng như: không đầu tư xây dựng các hạng mục công trình theo quy hoạch được duyệt; đầu tư xây dựng không đồng bộ các công trình hạ tầng KCN; chậm 15 năm so với tiến độ đầu tư xây dựng được Thủ tướng phê duyệt...

Chưa hết, năm 2004 Cty Thương mại Củ Chi và Cty Sabeco đã ký hợp đồng thuê 50ha đất xây dựng, vận hành nhà máy sản xuất bia, thời hạn thuê 43 năm, Sabeco đã thanh toán toàn bộ số tiền thuê hơn 188 tỷ. Nhưng đến thời điểm thanh tra, Sabeco mới đầu tư sử dụng khoảng 26ha, còn lại khoảng 24ha chưa đưa vào sử dụng trong suốt hơn 9 năm nhưng không xin gia hạn, vi phạm pháp luật và gây lãng phí quỹ đất.

Từ một đề xuất vào năm 2016 của Cty Thương mại Củ Chi, BQL đã chấp thuận cho Cty này được tạm sử dụng nguồn phí duy tu tái tạo cơ sở hạ tầng để xây dựng công trình văn phòng làm việc trên đất cây xanh với giá trị quyết toán hơn 1,9 tỷ đồng. Việc làm trên là vi phạm quy hoạch được duyệt và vi phạm quy định về Quy chế thu và sử dụng phí duy tu, tái tạo cơ sở hạ tầng các KCN và Khu chế xuất theo Quyết định của Bộ Tài chính.

Tháng 7/2017, Cục thuế có thông báo nộp tiền thuê đất, trong đó xác định số tiền thuê đất của Cty Thương mại Củ Chi phải nộp với diện tích đất đã cho 31 DN thuê trị giá 4,76 tỷ đồng. Song Cục Thuế không xác định lại thời điểm, thời gian, đơn giá thuê; là vi phạm các quy định về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính với các KCN.

Ngoài ra đến nay chủ đầu tư vẫn không thực hiện xây dựng công trình vận chuyển - xử lý chất thải nguy hại tập trung theo quy định, dẫn đến các DN đang hoạt động trong KCN phải tự xử lý hoặc thuê các đơn vị ngoài.

Tùy tiện thay đổi quy hoạch, chuyển nhượng

Ở KCN Tân Tạo (ITACO) hiện hữu, dù cách đây 25 năm Thủ tướng đã có các quyết định phê duyệt dự án đầu tư và thu hồi đất, nhưng đến nay ITACO vẫn chưa lập và trình đề án tổng thể về phát triển các công trình kết cấu hạ tầng trong KCN; chưa báo cáo về nhu cầu phát triển các công trình kết cấu hạ tầng ngoài KCN hiện hữu.

ITACO chỉ thực hiện đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng từng phần tại các vị trí đất cho thuê mà không đầu tư xây dựng đồng bộ hạ tầng kỹ thuật. BQL đã cho phép ITACO điều chỉnh quy hoạch không đúng thẩm quyền, để ITACO tự chia tách, điều chỉnh quy hoạch một số khu đất cho các đơn vị thuê, chuyển nhượng lại đất hoặc sử dụng đất không đúng mục đích so với quy hoạch chi tiết đã được Bộ Xây dựng phê duyệt với tổng diện tích lên đến 106.190m2, thu lợi hơn 107,6 tỷ đồng.

Tại KCN Tây Bắc Củ Chi, riêng Sabeco đã “xí phần” rồi bỏ hoang 24ha đất suốt hơn 9 năm nhưng không xin gia hạn.

Ngoài việc để ITACO cho một số ngân hàng, tổ chức tín dụng thuê đất trong KCN, BQL còn chấp thuận điều chỉnh quy hoạch 95.779m2 đất không đúng thẩm quyền tại các khu đất quy hoạch để đầu tư hạ tầng KCN như nhà máy xử lý nước thải, bãi rác công nghiệp, bể nước ngầm, trạm bơm điện... thành đất công trình công nghiệp để cho thuê hoặc đầu tư xây dựng các hạng mục công trình không đúng mục đích sử dụng đất theo quy hoạch được duyệt, thu lợi hơn 98 tỷ đồng và 233.819 USD; và ITACO cũng chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước theo quy định.

Trong khi đó, các chủ đầu tư được thuê lại đất cũng không thực hiện xây dựng nhà máy mà đem cho thuê hoặc chuyển nhượng lại như Cty Tân Tuấn Kiệt chuyển nhượng lại 29.156m2; Cty SMC 7.278m2; Cty Dịch vụ hóa mỹ phẩm 1.922m2; Cty Tấn Phát 2.392m2; Cty nhựa Hiện Đại 2.975m2; Cty Tân Việt Tân 2.202m2; Cty Nam Việt 2.080m2; Cty Đại Phúc 3.060m2; Cty Hiệp Thành 3.678m2; Cty Song Tân 2.706m2; Cty Thiết bị giáo dục 2 với 2.714m2; Cty Đông Nam 2.336m2; Cty Kinh doanh thủy hải sản Sài Gòn 20.340,4m2...

ITACO còn tự chia, tách một số khu đất đã được quy hoạch xây dựng bãi rác công nghiệp, kho tàng, bến bãi, trồng cây xanh tập trung để cho các DN thuê lại hoặc tự đầu tư sử dụng vào mục đích khác với tổng diện tích 10.446m2, thu lợi hơn 9,5 tỷ; như cho Cty CP xây dựng Sài Gòn thuê 6.000m2, thu lợi 3 tỷ đồng để rồi sau đó Cty này tiếp tục cho một số đơn vị khác thuê lại để hưởng lợi.

ITACO ký hợp đồng cho các nhà đầu tư thuê lại đất có thời hạn đến 2047 hoặc 2050. Tuy nhiên, đến tháng 9/2017 đã có 7 nhà đầu tư thuê đất, nhưng sau nhiều năm không triển khai đầu tư xây dựng, không xin gia hạn sử dụng đất nhưng không được UBND TP và BQL kiểm tra, xem xét, xử lý với khoảng 117.774m2 như Cty TNHH SXKD Hai Thành 6.921m2; Cty Vissan 50.000m2; Cty dệt Sài Gòn 30.009m2; DNTN TM Minh Kim Long 6.010m2; Cty TNHH Phát Hải 5.100m2; Cty Minh Hoàng 5.451m2; Cty Việt Nam Paiho 14.280m2. BQL đã cấp phép xây dựng cho một số nhà đầu tư xây vượt số tầng so với quy hoạch được Bộ Xây dựng phê duyệt.

Năm 2002, Bộ Xây dựng có quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2000 KCN Tân Tạo mở rộng với tổng diện tích 255ha, giảm 7ha so với trước đó. Dù vậy, ngay trong 2002, UBND TP đã cho phép chủ đầu tư dành 17,7ha trong phạm vi quy hoạch KCN Tân Tạo mở rộng để xây dựng khu tái định cư và hoán đổi đất cho các hộ dân trước khi được Thủ tướng chấp thuận điều chỉnh quy hoạch. Tháng 4/2008, UBND TP tiếp tục có quyết định điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng KCN Tân Tạo mở rộng với diện tích chỉ còn 204,58 ha, giảm 49,7ha so với quyết định trước đó của Thủ tướng.

TP cũng đã điều chỉnh diện tích đất kho bãi tại đây từ 2,8 xuống còn 1,2 ha; đất cây xanh, kênh rạch từ 21,3 xuống còn 17,66 ha và phê duyệt điều chỉnh bổ sung 10,5 ha làm trung tâm đào tạo nghề không có trong quy hoạch của Bộ Xây dựng. UBND TP còn chấp thuận cho Cty CP Đầu tư Việt Nam đầu tư xây dựng công trình tạm để làm bãi đậu xe trên phần diện tích 7.332m2 đã được tách khỏi KCN khi chưa có ý kiến chấp thuận của Thủ tướng và Bộ Xây dựng.

20 năm vẫn… chưa giải phóng xong mặt bằng

Với KCN Vĩnh Lộc, TTCP xác định, sau hơn 20 năm được thành lập, chủ đầu tư vẫn chưa giải phóng xong mặt bằng; chưa hoàn thành việc đầu tư xây dựng đồng bộ, hoàn chỉnh hạ tầng KCN theo quy hoạch được phê duyệt, mà chỉ đầu tư từng hạng mục công trình để cho thuê.

Với KCN Vĩnh Lộc, sau hơn 20 năm được thành lập, chủ đầu tư vẫn chưa giải phóng xong mặt bằng.

Trong khi BQL không ban hành Điều lệ quản lý đầu tư xây dựng tại KCN Vĩnh Lộc, thì tháng 10/2014 UBND TP đã có quyết định điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết tại KCN này. Trong đó, TP cho chuyển đổi phần đất cây xanh cách ly, đất giao thông, đất trung tâm công cộng, đất khu xử lý kỹ thuật thành đất xây dựng công trình công nghiệp nhưng không có phần đất đối ứng để thực hiện đầu tư các hạng mục công trình này theo quy hoạch.

Ngoài vi phạm, việc này phá vỡ quy hoạch được Bộ Xây dựng phê duyệt. Qua kiểm tra thực tế, TTCP phát hiện chủ đầu tư đã và đang sử dụng một số khu đất không đúng mục đích so với quy hoạch được duyệt, như dùng một phần đất kho tàng cho Cty thuốc lá Bến Thành thuê xây dựng nhà máy sản xuất; sử dụng một phần đất cây xanh để xây dựng nhà máy xử lý nước thải; một phần đất bãi đỗ xe để xây dựng cây xăng, ki ốt cho thuê.

Để Cty CP Hoàng Quỳnh xây dựng nhà máy sản xuất bia công suất 100 triệu lít/năm trên diện tích 1,5ha nhưng không có giấy phép xây dựng, xây dựng không đúng với các chỉ tiêu quy hoạch được duyệt, xây dựng nhà máy bia vượt ra ngoài ranh đất, lấn vào phần đất giao thông của KCN. Ngoài ra, chủ đầu tư đang xây dựng khu xử lý nước thải trên diện tích đất được quy hoạch trồng cây xanh, nhưng BQL không đình chỉ xây dựng mà vẫn cấp phép.