Bản đồ 3D chi tiết nhất của vũ trụ cho đến nay, hiển thị vị trí của 7,5 triệu thiên hà, đã được công bố bởi dự án khảo sát vũ trụ của Công cụ Quang phổ Năng lượng Tối (DESI). Bản đồ, do Phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Berkeley, đơn vị chủ trì dự án phát hành là kết quả của bảy tháng hoạt động đầu tiên của DESI.
Mỗi dấu chấm trong hình ảnh đại diện cho một thiên hà riêng lẻ, bao gồm từ 100 tỷ đến một nghìn tỷ ngôi sao. Bản đồ cho thấy tầm nhìn từ Trái đất trong 5 tỷ năm ánh sáng theo hướng của chòm sao Xử Nữ, từ từ dịch chuyển về phía chòm sao Bootes.
Julien Guy, một nhà vật lý thiên văn tại Phòng thí nghiệm Berkeley cho biết: “Có rất nhiều vẻ đẹp đối với nó". Trong sự phân bố của các thiên hà trong bản đồ 3D, có những cụm, sợi và khoảng trống khổng lồ. Chúng là những cấu trúc lớn nhất trong vũ trụ. Nhưng bên trong chúng, bạn tìm thấy dấu ấn của vũ trụ rất sơ khai, và lịch sử mở rộng của nó kể từ đó".
Đây chỉ là bước khởi đầu cho công việc của DESI, vì dự án này nhằm mục đích thêm hơn một triệu thiên hà mới vào biểu đồ mỗi tháng. Khi hoàn thành vào năm 2026, bản đồ dự kiến sẽ bao gồm hơn 35 triệu thiên hà, cung cấp cho các nhà thiên văn học một lượng lớn dữ liệu để nghiên cứu.
DESI là một máy dò hiện đại được gắn vào Kính viễn vọng Nicholas U. Mayall dài bốn mét tại Kitt Peak ở Arizona. Được tạo thành từ 5.000 sợi quang học, được định vị chính xác trong phạm vi 10 micron, nó ghi lại những tia sáng đến Trái đất từ không gian, bao phủ hơn một phần ba toàn bộ bầu trời.
Máy dò đang tìm kiếm những gợn sóng trong sự phân bố của các thiên hà được gọi là dao động âm thanh baryon, những gợn sóng đã được đưa vào sự phân bố của vật chất trong vài trăm nghìn năm đầu tiên sau Vụ nổ lớn.
Bằng cách đo khoảng cách giữa các gợn sóng đó ở các thời kỳ khác nhau trong lịch sử vũ trụ, các nhà thiên văn học có thể tìm ra liệu gia tốc giãn nở của vũ trụ có không đổi hay thay đổi theo thời gian hay không.
Kiến thức này sẽ là điều tối quan trọng để tìm hiểu năng lượng tối bí ẩn, được cho là chiếm 70% vũ trụ và là động lực thúc đẩy sự giãn nở của nó.
