Pháp luật về tình trạng khẩn cấp – Một số vấn đề lý luận và thực tiễn

Trong những năm gần đây, khi thế giới liên tục đối mặt với các nguy cơ mang tính toàn cầu như biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh hay các mối đe dọa an ninh phi truyền thống, việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật về tình trạng khẩn cấp ngày càng trở nên cần thiết. Đây không chỉ là công cụ pháp lý nhằm bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong những thời điểm đặc biệt, mà còn thể hiện nguyên tắc pháp quyền trong hoạt động quản lý của Nhà nước.

Cuốn Pháp luật về tình trạng khẩn cấp – Một số vấn đề lý luận và thực tiễn được biên soạn trên cơ sở tổng kết lý luận và thực tiễn, hướng tới việc nghiên cứu có hệ thống các vấn đề cốt lõi của pháp luật tình trạng khẩn cấp ở Việt Nam. Nhóm tác giả đã tập trung phân tích và làm rõ: vai trò, mục tiêu của pháp luật về tình trạng khẩn cấp; kinh nghiệm lập pháp của một số quốc gia; thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng tại Việt Nam; từ đó đề xuất các định hướng và giải pháp hoàn thiện trong thời gian tới.

Đáng chú ý, cuốn sách đề cập đến những khía cạnh chuyên sâu như: xác định khái niệm và tiêu chí pháp lý của tình trạng khẩn cấp; bổ sung thuật ngữ “tình trạng gần khẩn cấp” (quasi-emergency); quy định cụ thể về thẩm quyền, phạm vi và trách nhiệm của các chủ thể pháp luật khi ban bố, thực hiện tình trạng khẩn cấp. Những nội dung này không chỉ có giá trị khoa học mà còn mang ý nghĩa thực tiễn đối với quá trình xây dựng chính sách pháp luật của Việt Nam.

Tình trạng khẩn cấp là một cách mà pháp luật phản ứng trước rủi ro mang tính đặc biệt, vượt ngoài khả năng kiểm soát bình thường của Nhà nước và xã hội. Việc nhận diện, xác lập, cũng như điều chỉnh pháp luật trong tình huống này đòi hỏi sự thận trọng, tính linh hoạt nhưng vẫn phải đảm bảo nguyên tắc pháp quyền.

Cuốn sách được hoàn thiện với sự đóng góp, hỗ trợ và phản biện của nhiều chuyên gia, nhà khoa học, cùng các cơ quan thực tiễn pháp luật. Nhóm tác giả gửi lời cảm ơn tới những tập thể, cá nhân đã đồng hành trong suốt quá trình nghiên cứu và biên soạn.

Cuốn sách này không kỳ vọng giải quyết trọn vẹn mọi vấn đề, nhưng mong góp một phần nhỏ bé vào việc hoàn thiện khung pháp lý về tình trạng khẩn cấp ở Việt Nam. Nếu có thể, nó sẽ là gợi mở cho những nghiên cứu chuyên sâu hơn, phục vụ tốt hơn yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn hiện nay.