Pháp luật thi hành án hành chính cần tăng cường các biện pháp có tính “cưỡng chế”

Chưa rõ về xử lý trách nhiệm trong thi hành án hành chính

Thông qua công tác theo dõi THAHC, hệ thống các cơ quan THADS đã góp phần nâng cao tỷ lệ bản án, quyết định đã thi hành xong lên hàng năm, kịp thời cung cấp thông tin phản ánh đúng thực trạng việc tổ chức THAHC của Chủ tịch UBND, UBND nói riêng và của các cơ quan hành chính nhà nước nói chung, phục vụ cho công tác chỉ đạo, quản lý nhà nước về công tác THAHC của Chính phủ và của Bộ Tư pháp.

Cục Quản lý THADS cho biết, từ ngày 01/10/2016 đến ngày 30/9/2025, thực hiện việc theo dõi THAHC, các cơ quan THADS đã ban hành 5.136 văn bản thông báo tự nguyện thi hành án; đăng tải công khai 2.842 quyết định buộc thi hành án; tổ chức làm việc với người phải thi hành án trong 4.543 vụ việc; có 910 văn bản đôn đốc, kiến nghị xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân chậm THAHC. Từ kết quả theo dõi THAHC nêu trên đã có tác động tích cực tới kết quả THAHC nói chung trên phạm vi cả nước, cụ thể, nếu như năm 2017 thi hành xong 276/361 việc đến năm 2025 thi hành xong 868/2.098 việc.

Tuy nhiên, theo Cục Quản lý THADS, tỷ lệ các bản án, quyết định của Tòa án về vụ án hành chính được thi hành xong hằng năm trên tổng số các bản án, quyết định của Tòa án về vụ án hành chính phải thi hành mà người phải thi hành án là cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước về cơ bản còn thấp (từ năm 2018 đến nay đều chỉ đạt tỷ lệ dưới 50%).

Việc thực hiện trách nhiệm theo dõi THAHC của các cơ quan THADS mặc dù ngày càng được các cơ quan THADS quan tâm, chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp một số cơ quan THADS chưa thực hiện đầy đủ, kịp thời nhiệm vụ được giao.

Một số quy định của pháp luật về THAHC chưa được quy định rõ ràng, cụ thể, như quy định về thời hạn tự nguyện thi hành án, về thi hành án trong trường hợp bản án tuyên hủy quyết định hành chính, về phạm vi trách nhiệm theo dõi THAHC, về xử lý trách nhiệm trong THAHC, về cơ quan tham mưu giúp UBND trong công tác THAHC... dẫn đến phát sinh khó khăn, vướng mắc trong quá trình áp dụng trên thực tế.

Cần phân định rõ trình tự, thủ tục

Để triển khai hiệu quả công tác theo dõi THAHC của các cơ quan THADS trong tình hình mới, Cục Quản lý THADS lưu ý cần tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng đối với công tác theo dõi THAHC. Các cấp ủy Đảng phải xem xét, có nghị quyết, chỉ thị lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan có liên quan, trong đó có cơ quan THADS trong việc chấp hành pháp luật THAHC và theo dõi THAHC, coi đây là một nhiệm vụ chính trị quan trọng của cấp ủy, là tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, người đứng đầu, cán bộ, công chức.

Nghiên cứu, hoàn thiện pháp luật về theo dõi THAHC. Theo đó, pháp luật THAHC cần tăng cường hơn nữa các biện pháp có tính “cưỡng chế” trong THAHC; tăng cường và mở rộng thẩm quyền của Tòa án, UBND trong công tác THAHC; phân định rõ trình tự, thủ tục thi hành giữa bản án, quyết định Tòa án tuyên bác đơn yêu cầu khởi kiện và bản án, quyết định Tòa án tuyên chấp nhận một phần hoặc toàn bộ yêu cầu khởi kiện trên nguyên tắc đơn giản hóa thủ tục thi hành đối với bản án, quyết định tuyên bác đơn yêu cầu khởi kiện; bảo đảm sự bình đẳng về quyền và nghĩa vụ giữa cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước với các tổ chức, cá nhân, công dân.

 Cục Quản lý THADS cũng nhấn mạnh, Lãnh đạo các cơ quan THADS, đứng đầu là Thủ trưởng cơ quan THADS phải tiếp tục quán triệt nghiêm túc, thực hiện có hiệu quả Luật Tố tụng hành chính năm 2015, Nghị định số 71/2016/NĐ-CP, Chỉ thị số 26/CT-TTg và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của cơ quan cấp trên đối với công tác THAHC, theo dõi THAHC, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật THAHC, theo dõi THAHC. Nâng cao trách nhiệm của Chấp hành viên trong theo dõi THAHC.

Tăng cường tính chủ động, trách nhiệm trong công tác phối hợp của cơ quan THADS với Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân và các cơ quan hữu quan trên địa bàn trong hoạt động theo dõi THAHC. Đồng thời, cần tiếp tục nghiên cứu nhằm kiện toàn tổ chức, bộ máy, bố trí đội ngũ cán bộ, Chấp hành viên cơ quan THADS theo hướng phân công công việc rõ ràng, hợp lý, khoa học; đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, kiến thức cho cán bộ, Chấp hành viên được giao nhiệm vụ tham mưu quản lý, theo dõi THAHC.