Pháp luật phải trở thành nền tảng vững chắc, động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển

Xác định rõ các trụ cột pháp luật trong kỷ nguyên mới

Báo cáo tại phiên họp, ông Nguyễn Văn Cương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý cho biết, trên cơ sở các ý kiến góp ý tại Phiên họp thứ nhất của Ban Soạn thảo, Tổ giúp việc soạn thảo Chỉ thị, Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý, phối hợp với các đơn vị có liên quan tiếp tục cập nhật, chỉnh lý nội dung dự thảo Chỉ thị.

Kết quả, đến ngày 19/3/2025, Bộ Tư pháp đã nhận được 05/06 Ban Đảng Trung ương, 15/20 Đảng ủy Bộ, ngành và 44/63 Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy trực thuộc Trung ương đã có văn bản góp ý.

Ông Nguyễn Văn Cương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý báo cáo tại phiên họp

Đề án nghiên cứu, xây dựng Chỉ thị được chia thành ba phần lớn, cụ thể: Phần thứ nhất, đánh giá thực trạng công tác xây dựng và thi hành pháp luật; Phần thứ hai, bối cảnh, quan điểm chỉ đạo,mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật; Phần thứ ba, kiến nghị, đề xuất và phân công trách nhiệm thực hiện.

Trên cơ sở bám sát nội dung, tinh thần chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư và các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, yêu cầu, đòi hỏi mới của tình hình phát triển đất nước, bảo đảm nhất quán với nội dung, tinh thần của Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương, Đề án xác định mục tiêu của việc đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Về nhiệm vụ và giải pháp đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, trên cơ sở đánh giá thực trạng công tác xây dựng và thi hành pháp luật, bối cảnh tác động, yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam, phù hợp với nội dung, tinh thần của Nghị quyết số 27-NQ/TW, Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Tư pháp kiến nghị các nhiệm vụ và giải pháp đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, với 7 nhóm giải pháp và phần tổ chức thực hiện.

Thiếu tướng Trần Nguyên Quân, Phó Cục trưởng Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp, Bộ Công an phát biểu tại phiên họp.

Phát biểu tại phiên họp, Thiếu tướng Trần Nguyên Quân, Phó Cục trưởng Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp, Bộ Công an đề nghị Ban soạn thảo chỉnh lý nội dung quan điểm chỉ đạo để thể hiện đầy đủ tư tưởng của Bộ Chính trị và Tổng Bí thư; đồng thời đảm bảo sự thống nhất, nhất quán, mang tính định hướng để phát triển dự thảo chi tiết. Bên cạnh đó, Ban soạn thảo cần lập ra mục tiêu tổng quát, mục tiêu cụ thể gắn với giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Bà Nguyễn Quỳnh Liên, Trưởng Ban Dân chủ - Pháp luật, Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát biểu tại phiên họp.

Bà Nguyễn Quỳnh Liên, Trưởng Ban Dân chủ - Pháp luật, Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đề nghị cần xác định rõ những vấn đề chung của pháp luật cần giải quyết, xác định rõ các trụ cột pháp luật trong kỷ nguyên mới là gì, từ đó xây dựng định hướng phù hợp. Đồng thời dự thảo phải tháo gỡ các “điểm nghẽn” trong pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước cũng như giải quyết các vấn đề bức xúc trong thực tiễn.

Qua đó, bà Liên đề nghị cần tăng cường ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong xây dựng và quản lý pháp luật; xây dựng kho dữ liệu pháp luật thống nhất, chính thống để làm cơ sở cho việc phân tích, đánh giá và hoạch định chính sách; thành lập bộ phận chuyên trách về soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật nhằm nâng cao chất lượng và tính thống nhất của hệ thống pháp luật…

Đảm bảo tính chủ động trong xây dựng pháp luật

Kết luận phiên họp, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh đề nghị chú trọng tính đồng bộ giữa các phần của dự thảo, xác định rõ các quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp. Đồng thời dự thảo Chỉ thị cần cô đọng, tránh trùng lặp, đảm bảo sự nhất quán. Những giải pháp đưa ra phải thể hiện được tinh thần đổi mới và tính đột phá trong việc tổ chức và thi hành pháp luật.

Theo Bộ trưởng, nội dung của dự thảo phải có những điểm nhấn xuyên suốt, như vấn đề con người, nguồn nhân lực, chuyển đổi số, đặc thù pháp luật quốc tế và biện pháp đảm bảo kinh phí. Vềnhóm nội dung liên quan đến định hướng hoàn thiện pháp luật có thể tham khảo thêm Nghị quyết 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 của Bộ Chính trị về chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020.

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh kết luận phiên họp.

Bộ trưởng cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cập nhật thêm các bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm trong thời gian gần đây, như: phát triển kinh tế tư nhân, phát huy tính Đảng trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam… cũng như kết luận của Tổng Bí thư tại buổi làm việc với Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp; tham khảo thêm dự thảo mới nhất của Tiểu ban Kinh tế - Xã hội Đại hội XIV của Đảng.

Bộ trưởng cũng đề nghị nội dung dự thảo phải gắn chặt mục tiêu phát triển với yêu cầu của kỷ nguyên mới. Pháp luật trong giai đoạn này không chỉ là công cụ quản lý mà còn phải trở thành nền tảng vững chắc, động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển. Việc xây dựng và thực thi pháp luật chính là "đột phá của đột phá" trong quá trình hoàn thiện thể chế. Nhưng quan trọng hơn, nó phải xuất phát từ thực tiễn, phản ánh đúng nhu cầu của đất nước, trở thành bệ phóng cho cải cách và phát triển.

Việc xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật trong giai đoạn tới phải có tư duy đổi mới, không thể tiếp cận theo cách cũ. Pháp luật phải trở thành nền tảng và động lực phát triển đất nước, gắn liền với yêu cầu thực tiễn và hội nhập quốc tế. Không thể đạt được phát triển bền vững nếu không có nền kinh tế mạnh, do đó, hệ thống pháp luật phải hỗ trợ tối đa cho tăng trưởng kinh tế.

Bên cạnh đó, cần tăng cường đầu tư vào nghiên cứu chính sách, đảm bảo tính chủ động trong xây dựng pháp luật, tránh tình trạng bị động hoặc thiếu cơ sở khoa học. Sự tham gia của các tổ chức xã hội, doanh nghiệp và người dân cũng cần được đẩy mạnh để tăng tính phản biện và minh bạch.

Cùng với đó, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh đã gợi mở và cho ý kiến cụ thể về quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, các nhiệm vụ và giải pháp cụ thể để đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật trong kỷ nguyên mới.