Phán quyết đối với tù nhân Guantanamo đầu tiên được xét xử tại tòa án dân sự tại Mỹ gây ra những tranh cãi gay gắt về nỗ lực của chính phủ nhằm khôi phục vai trò của hệ thống tư pháp trong việc giải quyết các vụ khủng bố.
 |
| Ahmed Ghailani bị kết tội về vai trò trong vụ đánh bom khủng bố tại Sứ quán Mỹ ở Kenya và Tanzania. (Ảnh: Reuters) |
Tòa án tại thành phố New York, ngày 17-11 đã kết án Ahmed Ghailani âm mưu đánh bom nhằm vào 2 đại sứ quán của Mỹ ở Nairobi (Kenya) và Dar es Salaam (Tanzania) năm 1998, nhưng lại tuyên bố trắng án đối với hơn 280 cáo buộc khủng bố khác, trong đó có cáo buộc giết người. Ghailani là tù nhân duy nhất được chuyển từ nhà tù Guantanamo về Mỹ để xét xử kể từ khi Washington bắt đầu giam giữ các nghi phạm khủng bố ở Cuba cách đây 8 năm. Ghailani hiện đối mặt với mức án thấp nhất là 20 năm tù.
BBC cho rằng, phán quyết của tòa là cú sốc lớn đối với chính phủ Barack Obama. Song, người phát ngôn Bộ Tư pháp Mỹ Matthew Miller bày tỏ sự tôn trọng đối với phán quyết, đồng thời hài lòng về việc Ghailani sẽ nhận án 20 năm tù và án chung thân vì vai trò trong các vụ đánh bom. AP dẫn lời các quan chức cấp cao trong những phiên thảo luận riêng, đã thừa nhận phiên tòa lần này cùng với chiến thắng lớn của Đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sẽ gây khó khăn cho Tổng thống Obama trong việc đóng cửa nhà tù Guantanamo như mục tiêu mà ông cam kết. Trước đó, chính phủ Mỹ hy vọng vào một phán quyết mạnh mẽ sẽ xoa dịu sự phản đối của Quốc hội đối với kế hoạch lâu dài của ông Obama di chuyển các tù nhân về Mỹ. Nhà Trắng phải thông báo với Quốc hội khi chuyển giao bất kỳ tù nhân nào và Đảng Cộng hòa nói rằng, họ sẽ chặn đứng nỗ lực này. Washington cũng hy vọng các phán quyết cũng sẽ được công bố đối với những tù nhân khác ở Guantanamo tại những tòa án dân sự, trong đó có nghi phạm vụ 11-9 Khalid Sheikh Mohammed.
Các vụ tấn công nhằm vào 2 đại sứ quán Mỹ ở Tanzania và Kenya đã khiến 224 người thiệt mạng. Đây cũng là một trong những vụ thể hiện sức mạnh đầu tiên của Al-Qaeda. Theo cáo trạng, Ghailani đã giúp mua các thiết bị để phá hủy sứ quán Mỹ ở Dar es Salaam. Các nhà điều tra Mỹ nói rằng, Ghailani đã đáp chuyến bay đến Pakistan vào đêm trước khi xảy ra những vụ nổ bom đồng thời. Tháng 3-2001, các nhà chức trách đã buộc tội Ghailani. Y bị bắt vào tháng 7-2004 và sau đó đưa đến nhà tù Guantanamo vào năm 2006. Đến năm 2009, Washington thực hiện tiến trình đưa y đến New York để xét xử.
Trong lúc đó, theo các luật sư biện hộ, Ghailani bị Al-Qaeda lừa bịp và không hề biết gì về âm mưu đánh bom. Các luật sư cũng cho biết, y đã bị các nhà chức trách tra tấn trong thời gian giam giữ. Luật sư Peter Quijano không những hoan nghênh phán quyết của tòa mà còn bày tỏ tin tưởng Ghailani vô tội với tất cả các cáo buộc.
PHÚC NGUYÊN
