Phán quyết 'thấu tình, đạt lý' vụ kiện phá dỡ tường bao khu mộ ở Nghệ An

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan: UBND phường Vinh Phú là người kế thừa quyền và nghĩa vụ của UBND phường Nghi Đức, đại diện theo ủy quyền là ông Phan Sơn (Trưởng Phòng kinh tế hạ tầng và đô thị phường). Tham gia phiên tòa còn có một số người dân và cán bộ Đội quy tắc đô thị (QTĐT) phường.

Khởi kiện vì tường bao khu mộ bị phá dỡ

Theo người khởi kiện, bố của ông là cụ Hoàng Văn Chinh (cựu chiến binh, SN 1929, mất ngày 24/2/2024) được gia đình cát táng tại nghĩa trang Đồng Khoai theo phong tục tập quán địa phương. Chỉ 5 ngày sau (29/2/2024), ông Trí khi ấy là Phó Chủ tịch UBND xã chỉ đạo, tổ chức người, phương tiện, máy móc phá dỡ hàng rào bao quanh chân mộ cụ Chinh, vì cho rằng “hàng rào xây vượt quá diện tích quy định”.

Người khởi kiện cho rằng hành vi của ông Trí là xâm phạm mồ mả, vi phạm pháp luật xử lý vi phạm hành chính (XLVPHC), không đúng thẩm quyền, không đúng quy trình XLVPHC. Ông Đức khởi kiện yêu cầu ông Trí phải công khai xin lỗi, bồi thường 107 triệu đồng thiệt hại vật chất, tổn hại về sức khỏe, tinh thần, tâm lý.

Tại phiên tòa, ông Trí trình bày, khoảng cuối tháng 2/2024, người dân phát hiện nhà ông Đức xây khuôn viên mộ quá diện tích nên đã báo UBND xã. Đội QTĐT xã kiểm tra, phát hiện ông Đức “xây dựng nghĩa trang gia đình chiếm đất do Nhà nước quản lý, với diện tích khoảng 275m2 trên đất dành cho khu nghĩa trang chung”. Ông Trí lúc đó là Phó Chủ tịch UBND xã phụ trách lĩnh vực đô thị đã cùng các công chức liên quan và Đội QTĐT trực tiếp xuống giải quyết.

“Tại thời điểm làm việc, ông Đức không xuất hiện mà chỉ đạo tổ thợ tiến hành thi công hoàn chỉnh. Tôi giao cán bộ lập biên bản tạm giữ tang vật, sau đó ông Đức mới đến và hứa sẽ dừng việc thi công tháo dỡ phần đã thi công trái phép. Tuy nhiên, sau đó ông Đức không thực hiện mà còn cho thợ thi công cấp tốc với số lượng đông hơn”, vị cán bộ xã trình bày.

Nhận được tin từ Nhân dân và cán bộ xóm, ông Trí trở lại hiện trường, lập biên bản tháo dỡ tại chỗ công trình xây bao chiếm đất, trả lại nguyên trạng ban đầu.

Ông Trí thừa nhận có thiếu sót khi không thực hiện đúng quy trình xử phạt vi phạm hành chính, đã được UBND TP Vinh (cũ) và UBND xã kiểm điểm rút kinh nghiệm. Nhưng ông Trí cho rằng “đã thực hiện đúng nhiệm vụ, xử lý kịp thời, dứt điểm hành vi vi phạm; tránh bức xúc trong Nhân dân; ngăn chặn những trường hợp khác có thể vi phạm tương tự theo”. Vì thế, ông không đồng ý với yêu cầu của người khởi kiện.

Cái bắt tay tại phiên tòa

Trong phần xét hỏi và tranh luận tại phiên tòa, một số nội dung đã được làm rõ thêm. Phía người khởi kiện cho biết, diện tích khu mộ gia đình xây dựng chỉ hơn 70m2 (gồm 1 phần mộ mới cát táng, 1 phần mộ dự phòng và phần bao khu mộ nhằm tránh đất cát sụt xuống đất ruộng, ảnh hưởng việc canh tác của người dân và bảo đảm vệ sinh môi trường), không phải 275m2 như báo cáo của UBND xã. Điều này đã được UBND TP Vinh (cũ) khẳng định trong Kết luận nội dung tố cáo của ông Đức với ông Trí vào tháng 11/2024.

Về quy định diện tích sử dụng đất chôn cất không quá 3m2 cho mỗi phần mộ cát táng và không quá 5m2  với mỗi phần mộ hung táng và chôn cất, ông Đức cho biết phần mộ của bố ông là phần mộ đầu tiên được cát táng tại nghĩa trang này; gia đình cũng chưa được các cấp thẩm quyền thông báo diện tích tối đa được sử dụng trước khi an táng người thân.

Trình bày tại phiên tòa, phía người khởi kiện nói: ““Nghĩa tử là nghĩa tận”, cùng với quan niệm dân gian về “mồ yên mả đẹp” thì việc cán bộ xã tổ chức đưa người, phương tiện đến tháo dỡ công trình tại phần mộ mới an táng được 5 ngày là không phù hợp”.

Sau khi những người tham gia trình bày ý kiến và HĐXX phân tích, hai bên đã đề nghị HĐXX tạm dừng phiên tòa 15 phút để thảo luận.

Phát biểu sau đó, ông Trí đã nhận những thiếu sót về quy trình, thủ tục trong quá trình thi hành công vụ; đồng thời bày tỏ sự áy náy vì khi giải quyết sự việc, chỉ mới tập trung xử lý vi phạm mà chưa quan tâm đến thời điểm gia đình mới mất người thân. Hướng về phía những thành viên gia đình người khởi kiện, ông Trí “mong gia đình chia sẻ, thông cảm”.

Đại diện theo ủy quyền của UBND phường nêu quan điểm, mặc dù ông Trí thực hiện công vụ đúng chức trách, tránh bức xúc trong Nhân dân, nhưng trình tự, thủ tục chưa bảo đảm và việc xử lý diễn ra vào thời điểm mộ phần mới an táng. Vì vậy, là đại diện ủy quyền của UBND phường, ông bày tỏ lời xin lỗi trước người đã khuất và thân nhân, mong hai bên thấu hiểu để cùng hướng tới cái kết tốt đẹp.

Sau khi nghe ý kiến các bên, người khởi kiện đã chấp nhận lời xin lỗi, thông cảm với cán bộ và đồng ý rút đơn khởi kiện. Hai bên bắt tay hòa giải ngay tại phiên tòa. HĐXX đề nghị hai bên cùng rút kinh nghiệm và tuyên đình chỉ vụ án.