Phải hạn chế tối đa việc kéo dài thời hạn ban hành quyết định hành chính

Đây là một trong những nguyên nhân làm cho hoạt động của nền hành chính không minh bạch và ảnh hưởng đến niềm tin của người dân đối với các cơ quan hành chính nói riêng và các cơ quan nhà nước nói chung.

Thủ tục thiếu thống nhất, hành chính khó minh bạch

Ngày 30/11/2007, UBND huyện Từ Liêm (Hà Nội) đã ban hành quyết định phê duyệt Báo cáo kinh tế kỹ thuật về việc thu hồi 1.730m2 đất tại khu Trung, Xuân Đỉnh, Từ Liêm để xây dựng hạ tầng kỹ thuật, sau đó đem bán đấu giá quyền sử dụng đất (QSDĐ). 

Dựa trên dự án của UBND huyện Từ Liêm lập, ngày 23/9/2008 UBND TP.Hà Nội đã ban hành Quyết định số 874/QĐ-UBND về việc “Thu hồi đất nhỏ lẻ, xen kẹt trong khu dân cư xã Xuân Đỉnh, huyện Từ Liêm; giao cho UBND xã Xuân Đỉnh để xây dựng hạ tầng kỹ thuật các thửa đất đấu giá QSDĐ xây dựng nhà ở”.

UBND TP.Hà Nội ra Quyết định 874 song không thông báo cho những hộ dân có đất bị thu hồi biết. Do vậy, người dân – chủ sở hữu hợp pháp của những mảnh đất này, cũng là đối tượng bị ảnh hưởng trực tiếp bởi Quyết định 874 – lại không được biết, không được hỏi ý kiến về việc phê duyệt Quy hoạch xây dựng khu đô thị tại những diện tích đất nêu trên. 

Kể từ khi TP.Hà Nội ra Quyết định thu hồi cho đến khi xã Xuân Đỉnh ra thông báo cưỡng chế thu hồi QSDĐ và các tài sản trên đất (ngày 30/10/2012), các hộ dân vẫn không được rõ về lý do thu hồi đất, quy hoạch xây dựng khu đô thị tại diện tích đất thu hồi của mình.

Vấn đề ở đây là Luật Quy hoạch đô thị quy định trước khi lập quy hoạch, cơ quan có thẩm quyền phải lấy ý kiến của cộng đồng dân cư nhưng lại không quy định rõ là phải lấy ý kiến của những đối tượng trực tiếp có liên quan; quy định phải công bố quy hoạch như trưng bày bản vẽ, mô hình và công khai trên phương tiện thông tin đại chúng, phát hành ấn phẩm song lại không có quy định về việc phải thông báo quyết định hành chính (QĐHC) đến tay người thực hiện. 

Như thế có thể thấy, tại các văn bản pháp luật chuyên ngành đã có những quy định nhất định về điều kiện, trình tự, thủ tục ban hành QĐHC phù hợp với đặc thù quản lý ngành, lĩnh vực điều chỉnh, nhưng những quy định này chỉ áp dụng riêng lẻ cho từng QĐHC trong lĩnh vực ấy. 

Trong khi đó, pháp luật hiện hành vẫn còn thiếu một văn bản cụ thể điều chỉnh những quy định chung nhất về các nguyên tắc cơ bản, điều kiện, trình tự, thủ tục ban hành QĐHC để có thể áp dụng thống nhất cho mọi loại QĐHC được ban hành bởi các chủ thể có thẩm quyền, dẫn tới còn thiếu cơ sở để xác định trách nhiệm của các cơ quan, cán bộ, công chức nhà nước trong quá trình quản lý hành chính. 

Đây là một trong những nguyên nhân làm cho hoạt động của nền hành chính không minh bạch và ảnh hưởng đến niềm tin của người dân đối với các cơ quan hành chính nói riêng và các cơ quan nhà nước nói chung. 

Ấn định thời hạn ban hành QĐHC

Để giải quyết những bất cập, hạn chế trong việc ban hành QĐHC, Dự án Luật Ban hành QĐHC đã được Bộ Tư pháp đề xuất và được đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh khóa XIII của Quốc hội. Theo đó, riêng về trình tự, thủ tục ban hành QĐHC, dự kiến sẽ có các quy định, điều kiện liên quan cần phải áp dụng để ban hành các loại QĐHC. 

Chẳng hạn, quy định về việc ban hành QĐHC theo thủ tục nhanh, gọn, đơn giản; quy định bắt buộc cần phải có sự tham gia của cơ quan, tổ chức vào quy trình ra QĐHC đối với một số loại QĐHC; quy định về lấy ý kiến nhân dân đối với một số loại QĐHC quan trọng liên quan đến nhiều người; quy định về trách nhiệm công bố QĐHC; quy định về đánh giá tác động đối với một số QĐHC đặc biệt… 

Tại buổi tọa đàm ngày 24/3 về Dự án Luật Ban hành QĐHC do Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thúy Hiền và Thứ trưởng Bộ Hành chính công và Tư pháp Hungary Krisztian Gava đồng chủ trì, các chuyên gia pháp luật Hungary cho rằng: Luật Ban hành QĐHC cũng cần có khung chung về thời hạn giải quyết. 

Vụ trưởng Vụ Pháp luật Andras Bujdoso chia sẻ, Luật QĐHC của Hungary đã quy định về khung thời gian chung này. Cụ thể, trước đây khung thời hạn là 30 ngày và kể từ ngày 1/1/2014 rút xuống còn 21 ngày. Ngoài ra, mặc dù cho phép một số trường hợp mà cơ quan hành chính nhà nước được gia hạn nhưng để hạn chế tối đa việc kéo dài thời hạn giải quyết, Luật của Hungary sẽ kỷ luật nặng người đứng đầu cơ quan hành chính cho gia hạn không phù hợp, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân. Nếu kinh nghiệm lập pháp này được nghiên cứu xem xét trong Dự án Luật Ban hành QĐHC của Việt Nam thì sẽ rất thuận lợi cho người dân./.