Pha loãng cố phiếu để né lãi suất cao

3 tháng nay, các doanh nghiệp niêm yết liên tiếp công bố kế hoạch phát hành thêm cổ phiếu tăng vốn. Với một thị trường chứng khoán còn non trẻ,   việc tăng hàng, tăng giao dịch là điều được mong đợi, nhưng  tăng một một cạch  ồ ạt lại gây ra  những  hệ lụy đáng lo.

Khả năng EPS của TTCKVN tăng trưởng 29% là rất khó

Khó vay ngân hàng thì phát hành cổ phiếu

Tính đến ngày 19/5, đã có 156 doanh nghiệp (DN) trên tổng số hơn 405 DN niêm yết (DNNY) trên sàn chứng khoán công bố kế hoạch phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn với dự kiến thu hút 32.000 tỷ đồng từ thị trường. Nếu tính cả con số 44.000  tỷ trong tầm ngắm của các ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP) chưa niêm yết thì tổng số vốn huy động theo kế hoạch ước tính lên tới 76.000 tỷ đồng (tương đương 4 tỷ USD). Đó là chưa tính   đến kế hoạch phát hành của 118 DNNY trên hai sàn HOSE và HNX chưa tiến hành đại hội cổ đông nên chưa công bố chính thức (nhưng cũng đã có kế hoạch phát hành cổ phiếu trong năm 2010), 69 DNNY trên sàn UPCoM và gần 1.000 DN đại chúng chưa niêm yết, trong đó đặc biệt là các DN có kế hoạch niêm yết trên sàn chứng khoán chính thức năm 2010.

Một số DN cho biết, trong thời buổi vay vốn NHTM khó khăn, lãi suất cao thì đây là cách huy động vốn chủ động nhất và hiệu quả hơn. 

Theo TS.Vũ Đình Ánh- Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học thị trường giá cả, đây là một hiện tượng đáng lưu tâm. TS. Vũ Đình Ánh phân tích,  thông thường vốn cổ phần phải đắt hơn vốn vay từ NHTM. Lý do là đầu tư vào cổ phiếu có độ rủi ro cao hơn và đổi lại nhà đầu tư bao giờ cũng yêu cầu một mức lợi suất cao hơn. Vì vậy trong điều kiện bình thường, DN sẽ có xu hướng dùng vốn vay NHTM và chấp nhận tỷ lệ đòn bẩy tài chính cao hơn khi tình hình kinh doanh của họ là tốt.

Có thể một số lãnh đạo DN và cổ đông hiện tại không quá tự tin vào kết quả kinh doanh năm 2010 và thời gian tiếp sau. Một nhà đầu tư chuyên nghiệp phân tích: “Một logic thông thường là, nếu tôi tin rằng tôi có thể đảm bảo lợi nhuận cho cổ đông hiện hữu tăng cao trong các năm sau thì tôi sẽ mạnh dạn vay vốn ngân hàng, để đảm bảo miếng bánh ngon không được chia cho người khác”. 

Dĩ nhiên hiện có nhiều ngành (như ngân hàng, bảo hiểm) hệ số vốn chủ sở hữu của DN còn thấp và đang chịu áp lực phải tăng vốn để đáp ứng các điều kiện cả về hoạt động và thủ tục pháp lý. Cũng có nhiều DN có nhu cầu tăng vốn thực sự nhằm đảm bảo cơ cấu vốn mục tiêu, như ngành bất động sản.

Nỗi lo pha loãng thị trường

“Con số kế hoạch phát hành cổ phiếu có thể tăng lên khi các DN kết thúc kỳ đại hội cổ đông”, StoxPlus nhận định (StoxPlus là công ty chuyên cung cấp các giải pháp thông tin tài chính và dữ liệu thị trường chuyên sâu...). Phân tích của công ty này cho biết, tốc độ tăng vốn do phát hành tính theo số cổ phiếu là 29%. 156 DNNY đã công bố phát hành thêm cổ phiếu đã có kế hoạch phát hành 2,8 tỷ cổ phiếu trên tổng số 9,4 tỷ cổ phiếu mà các DN này đang lưu hành. 

 “Cổ đông hiện hữu cần chuẩn bị nguồn tiền” - ông Nguyễn Hữu Hiệu - Giám đốc điều hành StoxPlus bình luận về kế hoạch phát hành ồ ạt này. Hình thức phát hành phổ biến hiện nay là phát hành cho cổ đông hiện hữu (chiếm 65%), nên việc chuẩn bị tiền để mua thêm cổ phiếu là cần thiết. Thời điểm tăng vốn được thông báo sẽ kéo dài từ tháng 6 đến cuối năm, mà chủ yếu rơi vào  tháng 6 (ngoại trừ nhóm NHTMCP chưa niêm yết). Do vậy, áp lực dòng tiền sẽ đến trong vòng 1-2 tháng nữa để đáp ứng nghị quyết mà các cổ đông đã bỏ phiếu duyệt trong đại hội cổ đông.

StoxPlus, nhiều chuyên gia chứng khoán và cả những nhà đầu tư chuyên nghiệp đã bắt đầu bàn đến “dấu hiệu pha loãng cổ phiếu” của các DNNY. Để tránh hiệu ứng pha loãng cổ phiếu thì lợi nhuận trên cổ phiếu (EPS) năm 2010 sẽ phải tăng trưởng với tốc độ này. Với kết quả kinh doanh quý 1/2010 mà chúng tôi có được, khả năng EPS của TTCKVN tăng trưởng 29% là rất khó. Con số ước tính mới nhất của HSBC về tăng trưởng EPS năm 2010 của TTCKVN là 18%. Tức là trên bình diện chung, dấu hiệu pha loãng cổ phiếu là hiện hữu và mức chênh lệch giữa gia tăng cổ phiếu và gia tăng lợi nhuận cho cổ đông vào khoảng 11%.

 Linh Chi