Thương vụ gây xôn xao
Đầu tháng 10 vừa qua, câu lạc bộ Newcastle United đã chính thức được Quỹ đầu tư của Thái tử Ả-rập Xê-út Mohammed bin Salmanmua lại.Theo truyền thông Anh, đội bóng đang đứng tốp cuối của giải ngoại hạng Anh Premier League được sang nhượng với giá trị 300 triệu bảng (408 triệu USD). Chủ mới của câu lạc bộ này là PIF. Đây là quỹ đầu tư công của Ả-rập Xê-út được thành lập vào năm 1971, có tổng giá trị tài sản ước tính 500 tỷ USD. Người đứng đầu tổ chức này là tỷ phú Mohammed bin Salman - Thái tử của Ả-rập Xê-út.
Đây là cái giá được cho là vừa phải đối với một câu lạc bộ bình dân của vùng đông bắc nước Anh mới trở lại giải ngoại hạng Premier League từ năm 2017. Ở mùa giải năm nay, câu lạc bộ này vẫn đang xếp thứ 19 trong bảng xếp hạng.
Thời kỳ đỉnh cao nhất của Newcastle là vào những năm 1990. Khi đó, dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên Kevin Keegan và tiền đạo nổi tiếng Alain Sherer, câu lạc bộ này cũng chưa thể có được một danh hiệu lớn nào. Cái tên Newcastle luôn lẫn vào trong tốp cuối của giải vô địch Anh. Tuy nhiên, đây lại là đội bóng được đông đảo cổ động viên yêu thích và sân Saint James’ Park với sức chứa 50.000 người luôn chật kín cổ động viên.
Như vậy là sau khi Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE) và Qatar lần lượt thâu tóm những câu lạc bộ lớn của làng bóng đá châu Âu là Manchester City và Paris Saint Germain, đến nay lại có thêm ông hoàng Ả-rập Xê-út nhảy vào cuộc chơi lớn bóng đá. Trước khi chuyển sang quỹ đầu tư Ả-rập Xê-út PCP Capital Partners, từ 14 năm nay, đội bóng này thuộc quyền sở hữu của tỷ phú người Anh Mike Ashley.
Các nguồn tin cho hay, đại diện của Thái tử Ả-rập Xê-út đãxúc tiến việc mua lại Newcastle từ mùa hè 2020. Tuy nhiên, việc mua bán tại thời điểm đó không thành vì những phản đối xung quanh vụ việc nhà báo Ả-rập Xê-út Jamal Khashoggi bị sát hại vào hồi tháng 10/2018. Tình báo Mỹ và chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng Quỹ đầu tư của Thái tử Ả-rập Xê-út Mohammed bin Salmancó liên quan đến vụ việc.
Những toán tính đằng sau
Theo các nhà quan sát, thương vụ mua bán nói trên không chỉ liên quan đến cá nhân Thái tử Ả-rập Xê-út mà mang mục tiêu kép cả chính trị và kinh tếcủa Vương quốc này.Ả-rập Xê-út trước kia từng là một cường quốc thể thao trong vùng. Song, từ 2 thập kỷ gần đây, vương quốc này đã bị Qatar và UAE vượt lên trước trong lĩnh vực này. Do đó, Ả-rập Xê-út được cho là đang quyết tâm đuổi kịp những nước xung quanh, giành lấy vị trí cường quốc, tỏa sáng trở lại trong lĩnh vực thể thao.
Chuyên giavề địa chính trị thể thao của Pháp Jean Baptiste Guégan cho rằng, vụ thôn tính câu lạc bộ bóng đá của Anh nằm trong chiến lược thể thao toàn cầu của Ả-rập Xê-út. Vương quốc vùng Vịnh lắm tiền này nhiều năm nay đã không tiếc tiền đổ vào các hoạt động thể thao quốc tế. Đây là lần đầu tiên họ nhảy vào địa hạt bóng đá. Ngoài ra, việc mua bán còn được cho là mang phục vụ những tính toán chính trị của giới chức Ả-rập Xê-út.
 |
Newcastle là câu lạc bộ bóng đá có tiếng (ảnh minh họa). |
Theo chuyên gia Jean Baptiste Guégan, vụ quỹ đầu tư Nhà nước Ả-rập Xê-út mua câu lạc bộ Newcastle là nằm trong chính sách của Nhà nước nước này, với mục tiêu là sử dụng bóng đá để được bên ngoài biết đến nhiều hơn, đồng thời cải thiện hình ảnh của Ả-rập Xê-út sau những lùm xùm vừa qua. Điều này đặc biệt có ý nghĩa khi Ả-rập Xê-út trong những năm gần đây được cho là đang có sức hấp dẫn về du lịch cũng như về đầu tư.
Ngoài ra, việc này còn giúp cải thiện hình ảnh của Ả-rập Xê-út trong bối cảnh nước này đang phải chịu những nghi ngại liên quan đén vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi tại Đại sứ quán ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) cũng như cuộc chiến tranh Yemen. Một thành viên giấu tên của Cơ quan quản lý thể thao của Ả-rập Xê-út thừa nhận: “Vụ mua bán này sẽ làm thay đổi cái nhìn của người Anh đối với Ả-rập Xê-út và thế hệ tương lai của Vương quốc sẽ mang một hình ảnh mới”.
Trên thực tế, việcNewcastle được các ông chủ dầu mỏ từ Ả-rập Xê-út mua lại đã làm dấy lên không khí phấn khích của các cổ động viên của câu lạc bộ. Hàng nghìn người ngay trong tối 7/10 đã đổ về sân vận động St James’ Park của đội nhà để ăn mừng. Truyền thông Anh những ngày sau đó cũng đã liên tục nói về tương lai Newcastle, về khả năng đây sẽ trở thành một câu lạc bộ giàu có nhất thế giới. Cùng với đó, người ta cũng đồn đoán về khả năng sẽ có những thương vụ mua sắm cầu thủ đình đám của Newcastle dưới thời chủ mới để nhanh chóng vực dậy câu lạc bộ tuy rất được tiếng nhưng vẫn luôn lẹt đẹt ở tốp cuối của giải ngoại hạng Anh này.
Chân dung vị Thái tử giàu có
Tháng 6/2017, ông Mohammed bin Salman từ vị trí Phó Thái tử bất ngờ được phong làm Thái tử, thay thế Thái tử lúc bấy giờ của Ả-rập Xê-út là Mohammed bin Nayef. Ông bin Nayef là con trai của Vua Abdullah đã qua đời năm 2015, còn Mohammed bin Salman là con ruột của Quốc vương đang tại vị của Ả-rập Xê-út Salman bin Abdul Aziz Al Saud. Cùng với việc trở thành Thái tử, Mohammed bin Salman còn được bổ nhiệm làm Phó Thủ tướng thứ nhất của Ả-rập Xê-út. Trước đó, từ năm 2015, Vua Salman bin Abdul Aziz Al Saud đã “dọn đường” cho con trai trở thành người kế vị.
Thái tử Mohammed bin Salman sinh năm 1985, là con trai cả của Nhà Vua Salman bin Abdul Aziz Al Saud với người vợ thứ 3 tên Fahdah bint Falah bin Sultan. Quyền lực của Mohammed bin Salman bắt đầu tăng lên vào năm 2013, khi ông được chỉ định làm người đứng đầu Hội đồng Thái tử.
Năm 2015, sau khi cha lên ngôi, ông trở thành Bộ trưởng Quốc phòng, là Bộ trưởng Quốc phòng trẻ nhất trên thế giới. Cùng với đó, ông cũng giữ các chức vụ Phó Thái tử, Phó Thủ tướng thứ 2 của Ả-rập Xê-út. Kiêm nhiệm thêm chức Chủ tịch Hội đồng các Vấn đề Kinh tế và Phát triển của Ả-rập Xê-út, Mohammed bin Salman trở thành người giám sát các vấn đề kinh tế và định hình các chính sách chính trị, an ninh của vương quốc này.
Sau khi được sắc phong làm Thái tử, Mohammed bin Salman trở thành một trong những nhân vật quyền lực nhất ở Ả-rập Xê-út. Ông ta từng được tạp chí Forbes Trung Đông bầu chọn là nhân vật của năm vì những đóng góp của ông trong việc thúc đẩy sự phát triển của đất nước cũng như tăng cường vị thế của người trẻ ở đây.
Thời gian qua, Mohammed bin Salman đã có nhiều biện pháp nhằm đẩy mạnh các kế hoạch nhằm tự do hóa kinh tế và xã hội mà ông vạch ra. Ông ta khởi xướng kế hoạch có tên Tầm nhìn 2030 đầy tham vọng và bao trùm lên nhiều lĩnh vực của đời sống với mục đích đưa Ả-rập Xê-út trở thành một cường quốc khu vực hùng mạnh, chấm dứt tình trạng “nghiện” dầu mỏ đồng thời cải thiện danh tiếng của nước này trên trường quốc tế.
Trong đó, về mặt kinh tế, bản kế hoạch đề ra mục tiêu tăng nguồn thu từ các nguồn không phải dầu mỏ của Ả-rập Xê-út từ 163,5 tỉ riyal của năm 2015 lên thành 600 tỉ riyal (tương đương 160 tỉ USD) vào năm 2020 và 1.000 tỉ riyal vào năm 2030. Thái tử này cũng cho biết muốn lập một quỹ tài sản chủ quyền lớn nhất thế giới, có giá trị lên đến 3.000 tỉ USD với nguồn tiền dự định được lấy việc cổ phần hóa công ty dầu khí nhà nước Saudi Aramco.
