"Án binh" tại cảng
Báo Hải quan đầu tuần này cho hay, hiện có khoảng 3.000 ô tô của các thương hiệu như Toyota, Ford, Misubishi, Nissan… đang tập kết tại bãi cảng Tân Vũ (thuộc Công ty cổ phần cảng Hải Phòng) chờ làm thủ tục nhập khẩu. Đây cũng là cảng có quy mô hiện đại và lớn nhất khu vực cảng Hải Phòng hiện nay. Thậm chí, có những chiếc xe cập cảng từ tháng 10/2017 nhưng hiện cũng vẫn chưa làm thủ tục thông quan.
Ngoài việc các hãng giảm lượng xe nhập khẩu về nước thì việc hàng dài những chiếc xe đã về tới cửa nhưng vẫn xếp hàng chờ chưa thông quan khiến lượng xe nhập khẩu giảm đáng kể trong vài tháng trở lại đây. Theo thống kê hải quan, trong nửa đầu tháng 12/2017, chỉ có 991 xe ô tô dưới 9 chỗ ngồi được nhập khẩu vào Việt Nam. Đây là con số đáng bất ngờ khi cùng kỳ năm ngoái có tới hơn 5.300 chiếc xe dưới 9 chỗ ngồi được nhập khẩu.
Riêng tại Hải Phòng, lượng ô tô nhập khẩu giảm có thể khiến địa phương này hụt thu trong 6 tháng cuối năm từ mặt hàng ô tô lên đến khoảng 2.800 tỷ đồng so với 6 tháng đầu năm. Đơn cử như Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực I - đơn vị có số thu lớn nhất từ mặt hàng ô tô trong toàn Cục Hải quan Hải Phòng, thông thường mỗi tháng, trung bình số thu từ ô tô nhập khẩu nguyên chiếc đạt khoảng 500 - 600 tỷ đồng/tháng nhưng từ tháng 10, việc nhập khẩu mặt hàng này có dấu hiệu đi xuống mạnh nên đơn vị chỉ còn thu được trên 100 tỷ tiền thuế từ ôtô. Từ tháng 11, 12, nhiều doanh nghiệp gần như đã tạm ngừng hẳn việc nhập xe.
Theo chia sẻ của một số cán bộ hải quan, việc doanh nghiệp xếp hàng chờ không chịu thông quan không phải hiện tượng quá lạ lẫm bởi đã từng xảy ra sau mỗi lần điều chỉnh thuế. Và nguyên nhân khiến ô tô “ngủ” ở cảng lần này chính là để chờ sang thời điểm 1/1/2018 khi thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc từ ASEAN về Việt Nam giảm mạnh từ 30% xuống còn 0%.
Dĩ nhiên, không phải vô duyên vô cớ, doanh nghiệp nhập khẩu lại chấp nhận để cả chục triệu USD nằm tại cảng với chi phí bến bãi bị đội lên hàng ngày.
Theo tính toán thông thường, một chiếc xe có giá khai báo hải quan là 10.000 USD, nếu mở tờ khai hải quan và được chấp nhận trước ngày 1/1/2018 sẽ có giá sau khi tính thuế là 20.735 USD (gồm 10.000 giá xe tính thuế + 3.000 USD thuế nhập khẩu + 5.850 USD thuế tiêu thụ đặc biệt + 1.885 USD thuế giá trị gia tăng).
Tuy nhiên, từ ngày 1/1/2018 trở đi, vẫn với chiếc xe 10.000 USD, giá trị xe sau khi tính thuế chỉ còn là 15.400 USD (gồm 10.000 USD giá tính thuế + 4.000 USD thuế tiêu thụ đặc biệt + 1.400 USD thuế giá trị gia tăng).
Như vậy, chỉ với việc thuế suất thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng giảm đã khiến giá xe giảm được khoảng 5.000 USD, tương đương khoảng 110 triệu đồng. Chưa kể, mỗi lần giảm thuế, khách hàng đều có tâm lý chờ giá hạ trong khi lô hàng về đợt này khó mà nói chuyện điều chỉnh giá thành.
Bài toán kinh tế này cũng được chính ông Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT Công ty Ô tô Trường Hải (Thaco) thừa nhận: “Năm 2018 là cột mốc mà thuế nhập khẩu xe từ ASEAN (đáp ứng đủ 40% nội địa hóa) sẽ về 0%. Việc một số doanh nghiệp hiện tạm dừng nhập hàng trong những tháng cận kề cuối năm cũng dễ hiểu. Ngay Thaco cũng không cớ gì đi nhập khẩu xe trong năm 2017 để đóng thuế 30%, sau đó qua năm 2018 lại cạnh tranh với chính mình khi chỉ chịu thuế nhập khẩu 0%”.
 |
| Xe nhập khẩu xếp hàng dài tại Cảng Tân Vũ - Hải Phòng Ảnh T.H |
Hải quan làm thông Tết để thoát cảnh "ùn ứ"
Trên thực tế, hiện có tình trạng doanh nghiệp nào đã nhập hàng về thì găm lại chờ thuế có hiệu lực, số khác thì ngừng ký hợp đồng để chờ văn bản hướng dẫn. Một số lô hàng cập cảng nhưng vẫn nằm ở kho ngoại quan chứ chưa mở tờ khai để chờ thuế nhưng do vẫn trong thời hạn quy định nên dù doanh nghiệp chưa chịu làm thủ tục, hải quan cũng không thể "tuýt còi".
Các cán bộ hải quan cũng cho rằng, kinh nghiệm thực tế cho thấy, dù là hàng nghìn ô tô hiện có mặt ở các khu vực cảng biển tại Việt Nam thì việc mở tờ khai hải quan và được cơ quan hải quan chấp nhận tờ khai sẽ diễn ra rất nhanh chóng do đa phần các doanh nghiệp ô tô được hưởng chế độ ưu tiên, hàng hoá vào luồng xanh, không phải kiểm tra khi làm thủ tục thông quan.
"Khó hiểu là ngay cả thuế nhập khẩu xe bán tải có form D từ Asean về hiện chỉ có 5% nhưng nhiều Doanh nghiệp vẫn cố không thông quan luôn, dù hiện tại khg phải áp dụng bất cứ quy định nào của NĐ 116 - vốn đang được VAMA kêu là không thể thực hiện ngay", một cán bộ hải quan cho hay.
Vị này cũng cho biết để giải quyết những lô xe còn ùn ứ tại cảng, Tổng cục Hải quan đã có công văn yêu cầu các đơn vị hải quan các cửa khẩu tăng cường thời gian làm việc lên cả ngày thứ Bẩy và Chủ nhật trong dịp cuối năm để tạo điều kiện thuận lợi nhất, nhằm tạo điều kiện để doanh nghiệp nhanh chóng thông quan được hàng hoá, phục vụ cho mùa kinh doanh cao điểm dịp lễ, Tết. Như vậy, trong tuần làm việc cuối năm 2017 này, ngày làm việc của cơ quan hải quan các cửa khẩu sẽ là cả ngày 30 và 31/12/2018, đủ để cho các doanh nghiệp mở tờ khai và được chấp nhận.
Một điểm mà các hãng nhập khẩu xe cũng nên lưu ý, tại thời điểm này có thể thấy thủ tục thông quan trong những ngày còn lại của năm 2017, doanh nghiệp sẽ không gặp bất cứ khó khăn nào về mặt giấy tờ hồ sơ. Tuy nhiên, sang năm 2018, cùng với việc giảm thuế thì các doanh nghiệp sẽ phải xuất trình các giấy tờ nào theo quy định của Nghị định 116.
Trong khi đó, các thủ tục giấy tờ theo Nghị định 116 cũng không hề đơn giản bởi như chính Hiệp hội các nhà nhập khẩu xe VAMA từng thừa nhận, quá trình từ khi đặt hàng, sản xuất, vận chuyển xe ô tô từ nước xuất khẩu đến Việt Nam sẽ mất một thời gian dài. Ngoài ra, mỗi doanh nghiệp nhập khẩu xe ô tô cũng cần thêm thời gian để xin giấy phép nhập khẩu xe ô tô theo yêu cầu của Nghị định 116/2017/NĐ-CP.
Để có giấy phép này, mỗi doanh nghiệp nhập khẩu xe ô tô cần phải chuẩn bị và nộp các giấy chứng nhận của nhà sản xuất nước ngoài cho việc triệu hồi, hỗ trợ kỹ thuật và cung cấp phụ tùng chính hãng cũng như giấy chứng nhận cơ sở bảo hành, bảo dưỡng do Cục Đăng kiểm Việt Nam cấp.
"Nếu không đáp ứng được các yêu cầu theo Nghị định 116, các lô xe đang nằm chờ thuế hiện tại sẽ đối mặt với nguy cơ không kịp thông quan về trước Tết. Trong trường hợp kéo dài hơn nữa thì khoản lợi về thuế giảm có khi không đủ bù những thiệt hại về chi phí kho bãi, phí phạt...", chủ một đơn vị kinh doanh xe đánh giá.
