Nước thải “né” hệ thống, chảy xuống biển
Tỉnh Quảng Ngãi có hơn 4.500 tàu cá lớn, nhỏ. Địa phương này hiện có năm cảng cá được UBND tỉnh công nhận là cảng cá loại II, đồng thời được Bộ NN&PTNT công bố là cảng cá chỉ định có đủ hệ thống xác nhận nguồn gốc thủy sản. Trong số đó, có hai cảng cá là cảng Sa Huỳnh và cảng Tịnh Kỳ; ba cảng neo trú tàu thuyền gồm Lý Sơn, Mỹ Á, Tịnh Hòa.
Theo ghi nhận của phóng viên tại cảng cá Tịnh Kỳ (TP Quảng Ngãi), hằng ngày, nơi đây tiếp nhận hàng chục lượt tàu cá ra - vào bán hải sản, tiếp nhiên liệu, lấy vật tư để tiếp tục ra khơi đánh bắt. Điều này cũng đồng nghĩa với việc lượng rác thải, nước thải xả ra môi trường rất lớn.
 |
Cảng cá Tịnh Kỳ là nơi các tàu cá ra - vào bán hải sản, tiếp nhiên liệu, lấy vật tư nên lượng rác thải phát sinh rất lớn. |
Điều đáng nói, mặc dù cảng Tịnh Kỳ đã được đầu tư hệ thống thu gom, xử lý nước thải, tuy nhiên tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn diễn ra. Nước thải, xác hải sản vương vãi khắp nơi nhưng không được thu gom, xử lý, đọng thành từng vũng đen kịt, có lúc xả thẳng trực tiếp xuống biển. Việc dọn rửa cầu cảng, tàu cá, khoang hải sản cũng được xả thẳng trực tiếp xuống vùng nước ngay trước cảng.
Bà Nguyễn Thị Liêu (người dân xã Tịnh Kỳ) cho hay, tình trạng ô nhiễm tại cảng cá đã diễn ra suốt nhiều năm qua. Nước thải từ hoạt động thu mua, vận chuyển hải sản không qua xử lý từ cảng được xả thẳng xuống sông Bài Ca rồi quanh quẩn tại cửa biển, bốc mùi hôi thối nồng nặc.
 |
Dòng nước đen ngầu trước khu vực cảng cá Tịnh Kỳ. |
Không chỉ ở cảng cá Tịnh Kỳ, cảng cá Sa Huỳnh cũng trong tình trạng ô nhiễm. Mặc dù tại cảng cá Sa Huỳnh cũng được tỉnh Quảng Ngãi “rót” nhiều tỷ đồng để nâng cấp hệ thống thu gom, xử lý nước thải. Tuy nhiên, vấn đề ô nhiễm tại cảng vẫn không được khắc phục triệt để. Hệ thống xử lý nước thải không thể hoạt động thường xuyên.
“Nước thải đen ngòm từ việc bốc dở hải sản tại cảng không qua xử lý được xả thẳng xuống cửa biển nên khi có gió bốc mùi hôi thối nồng nặc”, ông Nguyễn Văn Tánh bức xúc.
Phương án giải quyết bài toán môi trường ra sao?
Thời gian qua, chính quyền tỉnh Quảng Ngãi đã đầu tư hàng chục tỷ đồng để xây dựng, nâng cấp các trạm xử lý nước thải. Tuy nhiên, sau xây dựng, nâng cấp, một số nhà máy xử thu gom, xử lý nước thải lại bị “lãng quên”. Nguyên nhân được đưa ra là do thiếu kinh phí vận hành, khiến nhiều cảng cá trở thành “điểm nóng” ô nhiễm môi trường.
Môi trường là một trong những tiêu chí đánh giá để quyết định gỡ “thẻ vàng” thủy sản của Ủy ban châu Âu. Do đó, những năm qua, tỉnh Quảng Ngãi đã đầu tư hàng chục tỷ đồng để nâng cấp, xây dựng hệ thống thu gom, trạm xử lý nước thải tại các cảng cá. Thế nhưng, tình trạng ô nhiễm tại các cảng cá, nhất là Tịnh Kỳ và Sa Huỳnh vẫn chưa thể khắc phục và còn tiếp diễn.
 |
Nước thải đen ngòm cùng rác thải từ cảng cá xả thẳng xuống biển. |
Ông Nguyễn Đình Trung, Giám đốc Ban quản lý Các cảng cá tỉnh Quảng Ngãi thừa nhận, hệ thống thu gom, xử lý nước thải tại các cảng cá được đầu tư xây dựng đúng thiết kế, đảm bảo các tiêu chí quy định. Tuy nhiên, do các cảng cá đang hoạt động tự chủ, nguồn thu chỉ đủ trả lương cho cán bộ, nhân viên. Không đủ kinh phí để vận hành các hệ thống này thường xuyên.
Để giải quyết bài toán môi trường tại các cảng cá, ông Trung kiến nghị cần bố trí kinh phí đảm bảo hoạt động của hệ thống thu gom, xử lý nước thải. Về lâu dài, cần phải thành lập quỹ môi trường và thu phí môi trường đối với các doanh nghiệp đến thu mua hải sản tại cảng và các chủ tàu. Nguồn quỹ môi trường sẽ dùng vào việc xử lý nước thải tại cảng, đảm bảo môi trường sạch theo đúng tiêu chí của cảng cá loại II và hướng đến cảng cá loại I vào năm 2030.
 |
Hệ thống thu gom, xử lý nước thải ở cảng cá không hoạt động thường xuyên vì thiếu kinh phí vận hành. |
Cũng theo ông Trung, Ban Quản lý các cảng cá tỉnh đã tham mưu Sở NN&PTNT tiếp tục phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, các hội, đoàn thể, chính quyền địa phương thường xuyên tổ chức các đợt thu gom, xử lý rác tại các cảng cá…
Ngoài ra, ông Trung cho biết, cũng đề xuất biện pháp chế tài xử lý đối với các trường hợp xả rác thải ra biển; Nguồn thu từ xử phạt sẽ được chi cho công tác xử lý môi trường. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động ngư dân, những người làm kinh doanh tại cảng cá nâng cao ý thức thu gom, xử lý rác thải, đảm bảo vệ sinh môi trường.
