Phần lớn, quy hoạch nuôi trồng thuỷ sản không còn phù hợp, cần sự điều chỉnh khẩn trương, sát thực tế và quy hoạch chung của thành phố.

Quá tải vùng nuôi 

Cát Bà được quy hoạch là vùng trọng điểm nuôi hải sản nước mặn của thành phố. Năm 2001, khu vực Cát Bà mới có 34 nhà bè với 910 ô lồng, sản lượng khoảng 70 tấn, đến nay, tăng lên 531 bè, khoảng 7600 ô lồng, sản lượng gần 2 nghìn tấn. Như vậy, trong thời gian 7 năm, số lồng bè tăng gấp 5-6 lần. Điều đáng quan tâm là nghề nuôi hải sản lồng bè trên biển phát triển nhanh nhưng mang tính tự phát, không có quy hoạch cụ thể. Nhiều hộ dân tự do khoanh vùng mặt nước để nuôi thả; các bè nuôi lắp đặt không theo quy định, vị trí quá gần nhau, sử dụng phương thức nuôi đơn giản trong lồng lưới nổi. Trong sè đó chỉ có 148 bè của ngư dân huyện đảo, còn 383 bè của ngư dân đến từ huyện Thuỷ Nguyên, tỉnh Quảng Ninh và các nơi khác. Bên cạnh hơn 400 lồng bè được cấp phép là hàng trăm lồng bè không phép hoạt động bất chấp những quy định về diện tích, cách thức sản xuất, an ninh trật tự và nhất là ý thức bảo đảm vệ sinh môi trường. Nhiều chủ lồng bè tự ý đóng mới ô lồng vi phạm quy định không được xử lý triệt để. Do vậy, dù vùng quy hoạch nuôi hải sản nước mặn kéo dài từ biển Cát Hải đến Bạch Long Vĩ và đảo Long Châu, nhưng thực tế, các ô lồng tập trung quá dày tại khu vực Cát Bà, gây ra tình trạng “quá tải”  ô nhiễm môi trường nặng nề ở khu vực này.

Nhiều vùng nuôi cá nước ngọt tại Tiên Lãng, Kiến Thụy, Thủy Nguyên, An Dương cũng xảy ra tình trạng các hộ nuôi thủy sản  phát triển tự phát không tuân thủ quy hoạch dẫn đến hậu quả đầm nuôi cá xen với ruộng cấy lúa, trồng màu hoặc lấn chiếm bãi sông, phá rừng chắn sóng ven biển làm ao nuôi thủy sản khá phổ biến.

Khẩn trương điều chỉnh quy hoạch

Năm 2000, Hải Phòng là địa phương đầu tiên trong cả nước tiến hành quy hoạch phát triển ngành thủy sản. Theo đó, 5 vùng nuôi trồng thủy sản lớn được  quy hoạch ở Kiến Thụy, Tiên Lãng, Cát Hải, Hải An và Đồ Sơn. Tuy nhiên, sau 7 năm, quy hoạch 5 vùng nuôi trồng thủy sản trọng điểm này hầu như bị phá vỡ. Cùng với đó là tình trạng người dân ồ ạt phát triển nuôi thủy sản, không tuân theo quy hoạch.

Năm 2008, thành phố ra văn bản yêu cầu dừng hoàn toàn việc triển khai 3 dự án gồm dự án nuôi tôm công nghiệp đường 14, dự án nuôi tôm Phù Long (Cát Hải) và dự án nuôi tôm Tân Vũ- Tràng Cát vì quy hoạch khu vực này thay đổi khiến ngành thủy sản và người nuôi trồng thủy sản Hải Phòng không khỏi lúng túng. Các dự án này đang trong giai đoạn triển khai dở dang, ngân sách nhà nước và doanh nghiệp, các hộ dân đã đầu tư không ít cho xây dựng cơ sở hạ tầng, cải tạo đầm nuôi, nhưng lại có quy hoạch của dự án khác trùng lên. Ông Nguyễn Văn Hiền, một người dân có đầm nuôi thuộc dự án nuôi tôm công nghiệp đường 14 bày tỏ: “Vì sự phát triển chung của thành phố, chúng tôi sẵn sàng dành đất nuôi thủy sản cho các dự án công nghiệp, đô thị, nhưng trước khi thay đổi quy hoạch, đưa các dự án công nghiệp, đô thị vào vùng quy hoạch dự án thuỷ sản cần thông báo trước, có động thái để người dân chuẩn bị về tâm lý. Việc lấy đất của các dự án nuôi thủy sản không hiệu quả cũng cần làm gọn từng khu vực, hoàn tất thủ tục quyết toán những phần việc đã triển khai”. Trên thực tế, mấy năm gần đây có tình trạng tại khu vực quy hoạch nuôi thủy sản đường 14, trong khi dự án nuôi tôm công nghiệp đang triển khai dở dang thì đã có dự án khu công nghiệp Đồ Sơn và một số dự án khác vào lấy đất. Thế là đất nuôi trồng thủy sản xen kẽ với đất khu công nghiệp, khu đô thị, khu vui chơi giải trí theo kiểu “xôi đỗ”. Hiện các doanh nghiệp và người dân cũng chỉ nghe nói cả vùng nuôi thủy sản trọng điểm này đều nằm trong vùng quy hoạch phát triển đô thị, nhưng cụ thể là khi nào dự án mới vào, diện tích bao nhiêu, địa điểm cụ thể nào thì không được biết. Các vùng nuôi thủy sản ở Hải An, Cát Hải hiện cũng trong tình trạng tương tự.

Việc quy hoạch nuôi trồng thuỷ sản của địa phương cần có sự kết hợp với nhiều ngành liên quan, nếu không rất dễ xảy ra tình trạng lợi ích của ngành này “dẫm” lên hoặc chồng chéo  lợi ích của ngành khác, gây lãng phí lớn cho nhà nước và nhân dân. Thực tế do thiếu sự liên kết đồng bộ giữa các ngành, nên nhiều vùng quy hoạch thuỷ sản có dự án khác chồng lên nhưng chính ngành thủy sản cũng không hề biết trước và ngược lại.

Hoàng Yên