Loại hoa có hương thơm đang được nói tới có tên là Diên vĩ, tên gọi tiếng Anh là Iris. Đây là loài cây thân thảo vươn cao, lá có hình dạng giống như lưỡi kiếm, bông hoa to và có nhiều màu sắc bắt mắt. Diên vĩ thuộc họ lay ơn, có nguồn gốc từ khu vực Địa Trung Hải, phía nam châu Âu. Trong tiếng Hy Lạp, “Iris” có nghĩa là Cầu Vồng hoặc “con mắt Thiên Đường”.
Ý nghĩa tạo nên giá trị
Hoa Diên vĩ được xem là loài hoa mang đến sự may mắn, những tín hiệu tốt lành và cả niềm hy vọng. Ba cánh hoa Diên vĩ là biểu tượng của lòng trung thành, sự không ngoan và dũng cảm. Ngoài ra đây cũng là loài hoa biểu tượng cho ngọn lửa của sự đam mê và nhiệt huyết.
Trong thần thoại Hy Lạp, Iris là một nữ thần, là tín sứ của thần Zeus. Xuất hiện dưới hình thức là một chiếc cầu vồng, nàng Iris mang thông điệp của các vị thần linh từ “con mắt Thiên Đường” từ đỉnh Olympus xuống cho nhân loại trên trái đất. Do vậy, từ Iris cũng có nghĩa là “con mắt Thiên Đường” (The Eye of Heaven).
Ngoài ra, Iris còn có nghĩa là tròng đen trong con mắt chúng ta. Điều này ngụ ý rằng mỗi chúng ta đều mang trong mình một mảnh của Thiên Đường. Những người đàn ông Hy Lạp thường trồng hoa Diên Vĩ tím trên mộ những người phụ nữ mà họ yêu thương để tỏ lòng tôn kính nữ thần Iris, người mang sứ mệnh dẫn dắt những linh hồn phụ nữ này đến chốn Thiên Đàng.
Trong quá khứ, hình ảnh của những bông hoa Iris đã được người Ai Cập cổ khắc lên trên trán của tượng nhân sư và trên vương trượng của nhà vua để biểu trưng cho sức mạnh và quyền lực tốt cao. Vào năm 1479 trước Công Nguyên, ở Ai Cập, vua Thutmose III đã cho vẽ những bông hoa Diên vĩ trên bức tường ngôi đền thờ của mình để ghi nhớ những chiến công tại Syria.
Tại châu Âu, hoa Diên vĩ được xem là biểu tượng của sức mạnh, sự cao quý, quyền uy, sự toàn bích, ánh sáng và cuộc sống. Vì vậy, hình ảnh cách điệu của loài hoa này xuất hiện ở khắp nơi từ trên áo choàng, mũ của nhà vua, các thành viên trong gia đình hoàng gia và cũng được thêu trên những lá cờ.
 |
| Củ hoa Diên vĩ |
Từ thế kỷ 13, hoa Diên vĩ chính thức trở thành biểu tượng hoàng gia của nước Pháp và được gọi với cái tên Fleur-de-lis. Theo thời gian, tên đó chuyển thành “Fleur-de-luce”, có nghĩa là hoa của ánh sáng (flower of light), cuối cùng đến ngày nay, nó được gọi là “Fleur-de-Lys”, hay Flower of the Lily.
Trong văn hóa của người Nhật Bản, hoa Diên vĩ được xem là biểu tượng của dòng dõi quý phái và khí chất anh hùng của nam nhi. Chính vì vậy, trong lễ hội mùa xuân dành cho các bé trai ở đất nước mặt trời mọc, hoa Diên vĩ là một phần không thể thiếu.
Tạo ra hương thơm đắt hơn vàng
Trong lịch sử, việc chưng cất hương thơm từ củ Diên vĩ đã bắt đầu từ thế kỷ 13. Tuy nhiên ban đầu, nó chỉ được sử dụng như một loại dược phẩm để chữa bệnh. Phải đến thế kỷ 16, Diên vĩ mới trở nên đẳng cấp khi được Vương hậu Catherine de Médicis sử dụng, và nhờ vậy mùi thơm này mới trở thành hương liệu mang giá trị hoàng gia.
Trên thế giới hiện nay có nhiều giống hoa Diên vĩ với nhiều màu sắc khác nhau, trong đó phổ biến nhất là các màu tím, vàng, trắng, xanh da trời…được trồng ở nhiều khu vực trên thế giới và ở mỗi nơi giá trị của hoa Diên vĩ cũng khác nhau.
Chỉ cần tốn khoảng 30 phút lái xe từ Florence, thủ phủ của vùng Toscana, Ý, là tới được Pruneti-trang trại hoa Diên vĩ nổi tiếng nhất của làng San Polo. San Polo thậm chí còn có một lễ hội hoa Diên vĩ hàng năm để tôn vinh loài hoa từng được tôn vinh là biểu tượng của vùng Florence trong hàng thế kỷ.
Hiện nay, trang trại Pruneti được hai anh em Paolo và Gionni Prunetti tiếp quản. Họ bảo tồn truyền thống chiết xuất nước hoa từ cây Diên vĩ, một quá trình tốn công sức và đắt tiền được truyền từ đời này sang đời khác. Trang trại Pruneti được quy hoạch để trồng hoa Diên vĩ lấy củ từ gần 2 thế kỷ trước.
Giờ đây, mọi sườn đồi của trang trại kín đặc hoa Diên vĩ. Vào tháng 5 hàng năm, trang trại sẽ biến thành một khung cảnh cực kỳ mãn nhãn, vì nguyên một vùng đất rộng lớn nở bát ngát những bông hoa tím xanh. “Hoa Diên vĩ nở vào tháng 5. Nhìn thấy cánh đồng rộng lớn của trang trại chuyển thành màu xanh thực sự đẹp phi thường”, anh Gionni cho biết.
Nếu như Diên vĩ được xem là loài hoa biểu tượng cho hoàng tộc bởi dáng vẻ kiêu sa, lộng lẫy. Nhưng cái đắt giá hơn cả ở cây Diên vĩ lại ẩn trong đám củ vùi dưới lòng đấ. Bởi củ của hoa Diên vĩ là thành phần tạo nên hương nước hoa cực kỳ hấp dẫn, có một không hai trên thế giới.
Loại nước hoa Diên vĩ được bán với giá 50.000 euro/1kg tinh chất, tương đương 1,34 tỷ đồng. Để làm ra 1kg tinh chất ấy, người ta phải tốn cả nửa tấn củ Diên vĩ. Chính vì thế, nhiều người sành về nước hoa Diên vĩ sẽ thấy con số 1,34 tỷ đồng là hoàn toàn xứng đáng. Bởi thế nên người ta mới hay nói rằng mùi hương này còn đắt giá hơn cả vàng.
 |
| Nước hoa Diên vĩ |
Loại đất nhiều sỏi đá tại trang trại và khí hậu ấm nóng của vùng Địa Trung Hải là điều kiện lý tưởng để phát triển cây Diên vĩ. Tuy nhiên, hai anh em Paolo và Gionni Prunetti vẫn phải chờ đúng đủ 4 năm mới được dỡ củ một lần.
Tại trang trại Pruneti, mùa thu hoạch củ Diên vĩ thường diễn ra vào mùa hè, giai đoạn tháng 6-9. Những củ hoa Diên vĩ được đào lên khỏi mặt đất, rửa sạch, bóc vỏ bằng tay, phơi khô dưới ánh nắng mặt trời.
Trong hầu hết các quy trình, từ trồng trọt đến phơi phóng củ hoa Diên vĩ đòi hỏi số lượng lao động tương đối lớn. Và đa số các công đoạn chăm sóc và thu hoạch hoa Diên vĩ đều phải làm bằng tay với những công cụ thô sơ. Thường thì cả gia đình trồng hoa đều chung tay làm việc trong mùa thu hoạch. Trẻ nhỏ lo bóc vỏ củ, còn người lớn phụ trách các công việc nặng nhọc hơn.
Củ hoa sau khi phơi khô phải được bảo quản cẩn thận, tránh khỏi tác hại của nấm mốc và côn trùng. Nếu không, toàn bộ công sức của những người nông dân sẽ bị phá hủy. Sau đó, củ hoa Diên vĩ được nghiền thành bột, rồi trộn với nước và rượu để lưu giữ hương thơm.
Trải qua quá trình chưng cất, người ta thu được một loại sáp hoa Diên vĩ có màu vàng, được ứng dụng trong rất nhiều sản phẩm như kem đánh răng, bột giặt, xà phòng và nước hoa. Ngoài ra, tinh chất hoa Diên vĩ còn được sử dụng trong ngành công nghiệp dược phẩm và đồ uống.
Chỉ cần vài giọt tinh chất củ hoa là đủ để tạo ra một loạt các thương hiệu nước hoa hàng đầu. Giống như ngôn ngữ của hoa Diên vĩ, mùi hương từ củ của nó cũng cực kỳ kiêu sa, mê hoặc. Cũng bởi thế mà dẫu hàng ngàn năm đã trôi qua, mùi hương này vẫn được ưa chuộng bậc nhất.
Ngày nay, trong thế giới ngập tràn nông nghiệp quy mô công nghiệp, với phụ gia hóa chất và nguyên liệu tổng hợp, con người có thể “giả” đủ kiểu mùi hương. Có điều, chỉ riêng với hương thơm tự nhiên từ củ hoa Diên vĩ là không cách nào “copy” được.
Do vậy, bất chấp thời thế đổi thay, Diên vĩ vẫn là biểu tượng của sự tôn quý. Hương nước hoa từ nó, dù là giữa thế giới hiện đại hóa xô bồ, vẫn cứ phảng phất mùi thanh tao vương giả.
