Nỗi niềm quẩn quanh của cuộc sống
Trên những hành trình lên non cao của mình, tôi đã gặp không biết bao nhiêu người mẹ nhí các dân tộc thiểu số Sila, La Hủ, Brâu, Chứt, Pa Kô, Vân Kiều…
Giữa khung cảnh như ngưng đọng về không gian, thời gian, nơi mây mù bảng lảng vây kín quanh năm, nơi những bờ rào đá nuớc phải mua từng can… tôi đã chứng kiến những bữa mèn mén chan với canh cải, bên mâm cơm người mẹ với đàn con lít nhít cùng mẹ già, còn ông chồng la đà bên chai rượu hay ché rượu cần. Từ cực bắc, cực nam, cực đông, cực tây, đó là hình ảnh quen thuộc mà tôi đã đi qua.
Vào những vụ mùa là khoảng thời gian mà họ phải căng sức từ sáng sớm đến tối muộn để làm ra của cải vật chất trong nhà, còn đàn ông thường chỉ… phụ giúp thêm. Người Vân Kiều, Pa Kô còn có tập tục dựng kho thóc cách xa nhà nhưng những người phụ nữ nhọc công làm ra chúng thì lại không được tự tiện đến kho thóc. Muốn lấy thóc về giã gạo cũng phải xin chồng hoặc bố mẹ chồng, trong kỳ “đèn đỏ” thì tuyệt đối không được đến “vì sẽ làm ô uế hạt thóc, hạt ngọc của trời”.
Cuộc đời người phụ nữ vùng cao cứ tuần tự như vậy, ngày này sang ngày khác từ đời bà, đời mẹ, đời con và không biết tới ngày nào họ mới được thảnh thơi, không phải hy sinh tất cả cho gia đình?. Những người phụ nữ khổ cực đó, họ sống cho chồng con và không có khái niệm sống cho mình, kể cả những ngày mà cả thế giới dành để ca tụng người phụ nữ, ngày của chính họ. Tôi tin chắc họ cũng không biết được hay ý thức được rằng cả thế giới có một cái ngày gọi là Ngày quốc tế Phụ nữ để tôn vinh họ.
Bởi nếu không làm quần quật thì có thể trong ngày đó họ còn bị gia đình chồng nhiếc móc, mà biết đâu đó, họ còn là nạn nhân của những trận đòn từ những người chồng thô bạo và họ lại là nạn nhân của bạo lực gia đình.
Cái vòng luẩn quẩn đói nghèo, thất học lam lũ ấy, những hủ tục ăn sâu vào nếp nghĩ khiến người phụ nữ vùng cao chỉ biết loay hoay bên những triền núi, triền sông, suốt đời mắt không sáng nổi một mùa trẩy hội… Bao giờ họ mới biết tới một ngày dành cho mình, dẫu chỉ là “biết” thôi, không phải là những giấc mơ xa xỉ về hoa hồng…?
