Em Clara Leisen 10 tuổi, học sinh lớp 5 ở thành phố Kansas, bang Missouri (phía Tây nước Mỹ), đã tình cờ phát hiện cấu trúc phân tử mới có thể làm thuốc nổ.
 |
| Cô bé Clara Leisen với mô hình phân tử chất nổ mới. |
Trong giờ học môn hóa của thầy Kenneth Baer, khi làm bài tập sắp xếp những quả bóng màu theo cấu trúc phân tử (học sinh tự nghĩ theo tưởng tượng), em Clara Leisen đã sắp xếp một cấu trúc rất lạ.
Chương trình lớp 5 ở Mỹ, học sinh mới bắt đầu làm quen với môn hóa, làm sao các em hiểu được sự sắp xếp của các nguyên tố trong Bảng Tuần hoàn Mendeleev và các mối liên hệ giữa chúng. Em Clara Leisen chỉ nghĩ xếp làm sao để có “cấu trúc một phân tử đẹp, có mối liên kết giữa các nguyên tử bền vững”.
Xếp xong, em nọ ngó xem của em kia, ai cũng nghĩ mô hình cấu trúc phân tử của mình tốt nhất. Kiểm tra một lượt, thầy Kenneth Baer rất bất ngờ về mô hình của Clara Leisen, bởi nó hoàn toàn không bình thường, không giống như của hàng trăm học sinh, thầy dạy qua nhiều năm, đã từng xêp.
Thầy chụp ảnh mô hình cấu trúc phân tử của cô trò nhỏ và gửi tới giáo sư Bob Zellner, một người bạn thân của thầy từ thời niên thiếu.
Giáo sư Bob Zellner là một nhà khoa học uyên bác, rất nghiêm túc và cẩn thận. Ông luôn trân trọng cái mới, cái sáng tạo, cho dù rất nhỏ. Ông đã dành ra mấy ngày liền để tìm kiếm giữa hàng trăm nghìn phát kiến trong kho lưu trữ. Cuối cùng ông tìm thấy duy nhất một mô hình phân tử giống như của Clara Leisen – đó là phân tử tetranitratoksikarbone, được phát hiện năm 1904.
Theo giáo sư Bob Zellner, nếu các nhà khoa học tổng hợp được hợp chất tetranitratoksikarbone, thì mỗi phân tử của chúng chứa đựng một năng lượng tiềm tàng rất lớn. Nếu tìm được cách điều khiển quá trình giải phóng năng lượng, thì đây sẽ là một nguồn năng lượng quan trọng trong tương lai, đồng thời cũng có thể biến năng lương này thành nguồn thuốc nổ có sức công phá lớn.
Hợp chất có mô hình cấu trúc phân tử do cô bé Clara Leisen tình cờ phát hiện được gọi là Tetrakis-nitratoxycarbon-methane, hoặc có thể gọi đơn giản hơn là Tetranitratoxycarbon.
Nhờ phương pháp mô phỏng trên máy tính, giáo sư Bob Zellner đã nghiên cứu tính chất của một loạt hợp chất tương tự, có cấu trúc phân tử như Clara Leisen phát hiện. Kết quả công trình nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Computational and Theoretical Chemistry.
Cô bé học sinh lớp 5 Clara Leisen được coi là đồng tác giả với giáo sư Bob Zellner. Giáo sư Bob Zellner cũng đang chuẩn bị tổng hợp chất Tetranitratoxycarbon trên thực tế.
Linh Vũ
