Nỗi lòng của “ông mai” mang “vàng xanh” đàn hương về Việt Nam

(PLVN) - Cây Đàn hương là một giống cây trồng rất quý hiếm và được ví như cây “vàng xanh”. Tuy nhiên, Tiến sỹ Vũ Thoại, người đầu tiên mang giống cây Đàn hương về Việt Nam, nhiều năm lăn lội “ăn ngủ” cùng đàn hương lại ước gì mình đã không mang nó về.

Hãy cùng phóng viên chúng tôi tìm hiểu thực hư những tâm sự và trải lòng của ông trong câu chuyện này.

PV: Thưa ông, là người đầu tiên mang cây Đàn hương quý hiếm được ví như “vàng xanh” về Việt Nam. Sau 5 năm trồng, ông đánh giá thế nào về khả năng sinh trưởng của cây Đàn hương tại nước ta.

Vũ Thoại: Trước khi đưa cây Đàn hương về phát triển tại Việt Nam, chúng tôi đã mời các nhà khoa học của Ấn Độ, quê hương của cây đàn hương sang để khảo sát điều kiện về khí hậu, thổ nhưỡng của Việt Nam xem có phù hợp với việc phát triển cây đàn hương không. Các nhà khoa học Ấn Độ có nhận xét là Việt Nam có nhiều vùng khí hậu và thổ nhưỡng tương đối giống với Ấn Độ nên hoàn toàn có thể trồng được cây đàn hương.

Nỗi lòng của “ông mai” mang “vàng xanh” đàn hương về Việt Nam - Ảnh 1

Chuyên gia nước ngoài đánh giá cao về khả năng thích nghi của cây cây đàn hương có xuất xứ Karnataka tại Việt Nam

Sau khi trồng khảo nghiệm cây đàn hương tại Việt Nam được 3 năm, chúng tôi lại mời các chuyên gia Ấn Độ sang đánh giá. Các chuyên gia thực sự ngạc nhiên về tốc độ sinh trưởng và phát triển cây đàn hương trồng tại nước ta. Tốc độ sinh trưởng và phát triển nhanh hơn tại Ấn Độ khoảng 20%. Bình thường cây tại Ấn Độ năm thứ 3 mới có quả thì cây đàn hương tại Việt Nam năm thứ 2 đã có quả. Thông thường cây đàn hương kể từ khi gieo hạt, khoảng 5 năm mới bắt đầu hình thành lõi cây thì cây đàn hương tại Việt Nam đã bắt đầu hình thành lõi. Điều này chứng tỏ cây đàn hương rất phù hợp để phát triển tại một số vùng của nước ta.

PV: Chúng tôi được biết Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã công nhận giống cây đàn hương. Vậy Bộ có hướng gì để giúp Viện nghiên cứu cây đàn hương có những nghiên cứu chuyên sâu hay phát triển các sản phẩm về cây đàn hương, thưa ông?

Vũ Thoại: Đợt vừa qua Bộ cũng rất nhiệt tình trong việc hỗ trợ doanh nghiệp chúng tôi hoàn thiện hồ sơ để công nhận giống cây Đàn hương. Bộ đã cử một đoàn các nhà khoa học đi khảo sát và đánh giá các vườn trồng cây đàn hương khảo nghiệm để có những số liệu giúp chúng tôi công nhận giống.

Nỗi lòng của “ông mai” mang “vàng xanh” đàn hương về Việt Nam - Ảnh 2

 Một vườn cây giống đàn hương bố mẹ tại Ấn Độ

Tuy nhiên hiện nay toàn bộ kinh phí để nghiên cứu và trồng khảo nghiệm cũng như phát triển cây đàn hương là đều do các cá nhân, các nhà khoa học chúng tôi tự bỏ tiền túi ra để làm nghiên cứu. Có thể do nguồn kinh phí để nghiên cứu các giống cây trồng mới còn hạn hẹp nên chúng tôi chưa được các Bộ, ban ngành hỗ trợ gì.

Theo chúng tôi được biết hiện tại chỉ mỗi Viện nghiên cứu cây đàn hương và thực vật quý hiếm được được công nhận giống, nhưng trên thị trường có rất nhiều cơ sở bán giống cây đàn hương, liệu những nguồn giống này có đảm bảo về chất lượng cây giống không thưa ông?

Nỗi lòng của “ông mai” mang “vàng xanh” đàn hương về Việt Nam - Ảnh 3
Phát triển sản phẩm trà dược liệu cao cấp từ búp, lá của cây đàn hương

Vũ Thoại: Cây đàn hương bắt đầu được các cơ sở bán giống bán tràn lan cho người trồng. Việc này làm chúng tôi thực sự vô cùng đau xót khi chứng kiến cảnh này. Đã có nhiều lúc tôi cảm thấy chán nản và tâm sự với bạn bè, đồng nghiệp là giá như mình không đưa giống Đàn hương về Việt Nam có thể sẽ tốt hơn.

Xin Tiến sỹ nói rõ hơn về việc này.

Vũ Thoại: Ở Ấn Độ, quy trình quản lý cây đầu dòng để lấy giống vô cùng nghiêm ngặt. Họ phát triển một số vườn trồng cây đàn hương ở các địa điểm khác nhau.

Nỗi lòng của “ông mai” mang “vàng xanh” đàn hương về Việt Nam - Ảnh 4

 TS Vũ Thoại (trái) cùng cây giống đàn hương từ Ấn Độ

Sau đó họ chọn vườn trồng nào mà sau 8 năm quan sát không phát hiện bất cứ cây nào bị bệnh xoăn lá (Spike disease), một căn bệnh rất nguy hiểm, có tính lây lan và dẫn đến cây đàn hương bị chết hàng loạt, thì mới chọn vườn đó làm giống. Sau đó họ khoan thăm dò lõi cây. Chỉ những cây có hình thành lõi và đạt yêu cầu về kích cỡ lõi, họ đánh số và chọn làm cây bố mẹ. Toàn bộ vườn được rào, canh gác rất cẩn thận và chỉ lấy hạt ở những cây bố mẹ đã chọn. Thông thường không quá 30% số cây trong vườn được chọn làm cây bố mẹ. Và hạt cây đàn hương để làm giống thường đắt trên 5 lần hạt cây đàn hương thông thường và cả đất nước Án Độ có không quá 5 vườn đủ tiêu chuẩn lấy hạt làm giống và đều do Chính phủ Ấn Độ quản lý.

Ở nước ta, một số cơ sở bán giống chỉ chú trọng đến lợi nhuận. Họ mua hạt từ các cây trồng rất non từ cây 4 - 5 năm tuổi tại Trung Quốc, thậm chí cả hạt từ những cây non mới trồng ở Việt Nam. Họ chẳng cần biết cây đó đã có lõi hay chưa, cây đó có mang mầm bệnh hay không. Họ dùng các chất kích thích không cho phép đối với việc kích thích nảy mầm cho hạt đàn hương để kích cho hạt nảy mầm với tỷ lệ cao. Họ làm cây giống theo kiểu thương mại, phun các chất kích thích cho cây phát triển càng nhanh càng tốt. Thời gian trồng cây ký chủ, quy trình để giảm ánh sáng, thời gian phơi nắng đều không theo quy trình nghiêm ngặt. Dẫn đến chất lượng cây giống rất thấp. Cứ theo đà này, giống cây đàn hương sẽ thoái hóa rất nhanh, bệnh dịch sẽ phát sinh nhiều, cây không hình thành lõi hoặc hình thành lõi chậm sẽ rất cao. Toàn bộ hệ sinh thái của việc phát triển cây đàn hương sẽ bị phá vỡ và cuối cùng người nông dân sẽ là người bị tổn hại nhiều nhất.

Vậy Viện nghiên cứu cây đàn hương đã và sẽ làm gì để giúp người trồng cây đàn hương yên tâm trồng cây Đàn hương, thưa ông?

Vũ Thoại: Hiện tại Viện nghiên cứu cây đàn hương chúng tôi đang cố gắng hết sức làm các công việc sau để hỗ trợ người trồng cây Đàn hương tại Việt Nam.

- Về cây giống: Chúng tôi đang làm toàn bộ mã vạch cho từng cây Đàn hương giống xuất ra. Người mua có thể dễ dàng tra cứu các thông tin liên quan như xuất xứ hạt giống, ngày gieo hạt, ngày vào bầu, cây giống được chăm sóc tại vùng nào, thời gian cấy cây ký chủ, thời gian phơi nắng... Như thế bà con sẽ rất yên tâm về chất lượng cây giống.

Nỗi lòng của “ông mai” mang “vàng xanh” đàn hương về Việt Nam - Ảnh 5

TS Vũ Thoại khảo sát cây đàn hương tại Tây Nguyên

Ngoài ra mỗi người trồng đàn hương đều được chúng tôi cấp một thẻ khách hàng có mã số khách hàng để dễ. Bà con trồng cây đàn hương sẽ được chúng tôi chăm sóc, quản lý và hỗ trợ đầu ra theo mã khách hàng.

Chúng tôi cũng đang tích cực chuẩn hóa bộ nhận dạng thương hiệu để bà con dễ dàng nhận biết đâu là các điểm cung cấp cây giống của chúng tôi để yên tâm không mua phải giống cây trôi nổi kém chất lượng

- Về hỗ trợ kỹ thuật trồng cây: Ngoài việc tư vấn trực tiếp và có các vườn mẫu cho bà con thăm quan, học hỏi kinh nghiệm trồng cây Đàn hương, chúng tôi đã xây dựng một Hội trên mạng xã hội Facebook có tên “Hội trồng cây Đàn hương Ấn Độ”. Tại đây tất cả các vấn đề về kỹ thuật, sâu bệnh mà bà con gặp phải đều được các chuyên gia của chúng tôi, thậm chí có cả các chuyên gia về cây Đàn hương người Ấn Độ, hướng dẫn cụ thể.

- Về việc hỗ trợ sản phẩm đầu ra: Chúng tôi đã ký hợp đồng hợp tác toàn diện với Tập đoàn Đàn hương Việt Nam để phát triển, thương mại hóa các sản phẩm sau nghiên cứu của chúng tôi về cây Đàn hương. Đồng thời Tập đoàn Đàn hương Việt Nam cũng ký cam kết bao tiêu toàn bộ hạt và gỗ cho bà con sau khi trồng.                              

Thưa Tiến sỹ, người trồng cây Đàn hương cần lưu ý việc gì trước khi trồng loại cây mới mẻ này.

Nỗi lòng của “ông mai” mang “vàng xanh” đàn hương về Việt Nam - Ảnh 6

 TS. Vũ Thoại (ngoài cùng bên phải) tại vườn ươm Đăk Lăk

Vũ Thoại: Tôi đã nhiều lần lên tiếng trên các phương tiên truyền thông đại chúng để cánh báo bà con một số điều trước khi trồng cây Đàn hương. Hôm nay tôi xin nhắc lại như sau:

Thứ nhất, tôi khẳng định cây Đàn hương là một loại cây trồng rất quý hiếm và cho giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, bà con không nên nghe theo những người bán giống hoặc nghe người ta “thổi phồng” giá trị và “thần thánh hóa” cây Đàn hương và chạy theo phong trào để trồng khi chưa được tư vấn kỹ về thổ nhưỡng, khí hậu và các điều kiện cần thiết để trồng cây này.

Nỗi lòng của “ông mai” mang “vàng xanh” đàn hương về Việt Nam - Ảnh 7

Vườn ươm giống cây đàn hương tại Viện Nghiên cứu cây Đàn hương và Thực vật quý hiếm

Thứ nhì, có đến 16 loại Đàn hương trắng và về hình thái tuiơng đối giống nhau. Nhưng chỉ có giống Đàn hương Ấn Độ có tên khoa học là Santalum Album là giống có giá trị kinh tế cao nhất. Bà con phải lưu ý mua đúng giống Đàn hương trắng Ấn Độ.

Thứ ba, hiện đang có rất nhiều cơ sở bán giống không rõ nguồn gốc, cây giống chưa được công nhận, vì thế bà con không nên ham rẻ để mua giống kém chất lượng để sau hơn chục năm trồng lại phải phá bỏ đi hoặc sẽ thu được hiệu quả rất kém.

Cuối cùng, vì cây Đàn hương là đối tượng cây rất mới. Trước khi trồng cây này, bà con cần được các nhà khoa học tư vấn cho rất kỹ trước khi trồng để đảm bảo về vùng đất của mình có trồng được hay không, loại cây trồng gì phù hợp làm cây ký chủ cho cây đàn hương, khoảng cách, mật độ trồng thế nào, mô hình trồng xen giữa cây Đàn hương và cây gì cho hiệu quả kinh tế cao và đỡ rủi ro nhất.

Xin cảm ơn và chúc Tiến sỹ và bà con trồng Đàn hương sớm gặt hái được những thành quả với giống cây này.

Đang là Hiệu trưởng của trường Cao đẳng Công nghệ Kinh tế Hà Nội, TS.Vũ Thoại bất ngờ rời bỏ vị trí, để dấn thân vào với sự nghiệp trồng cây quý đàn hương để giúp ích cho người nông dân. 

Vũ Thoại chia sẻ về quyết định của mình: “Làm Hiệu trưởng thì nhiều người có thể làm được, nhưng đem về một giống cây quý cho bà con nông dân phát triển kinh tế bền vững thì không phải ai cũng đủ tâm huyết. Đã bao nhiêu năm rồi nền lâm nghiệp nước nhà chưa tạo ra được một loại cây gì có giá trị kinh tế cao, đầu ra ổn định và có thể phát triển trên diện rộng cho người nông dân bớt khổ. Với động lực đó, mình đam mê và trăn trở với cây đàn hương, quyết đưa về trồng thử nghiệm và phát triển tại Việt Nam”. 

“Chuyển đổi từ thầy giáo sang nông dân và bắt đầu học hỏi những kinh nghiệm đầu tiên của một người nông dân. Nhát cuốc bổ xuống, đánh dấu sự chuyển đổi từ nghề giáo sang nghề nông. Bao nhiêu ấp ủ dồn vào dự án 10ha mô hình trang trại với hàm lượng giá trị cao này. Từng tấc đất được tận dụng tối đa để tăng nguồn thu và có nguồn thu sớm nhất. Cây ngắn hạn là cây dược liệu kim tiền thảo, sau 6 tháng cho nguồn thu. Cây trung hạn là giống na Thái và các giống bơ Mỹ ngon nhất, phù hợp với cái lạnh miền Bắc như bơ Hass, Pinkerton và Gem. Còn cây dài hạn dĩ nhiên là đàn hương rồi”, TS Vũ Thoại chia sẻ chân thành trên facebook cá nhân.

Cấp “giấy thông hành” cho cây đàn hương tại Việt Nam

Theo Quyết định số 1305/QĐ-BNN-TCLN ngày 22/04/2019 (Quyết định 1305), Bộ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chính thức công nhận giống cây trồng cây lâm nghiệp mới với giống cây đàn hương có xuất xứ Karnataka, Ấn Độ.

Quyết định 1305 giao Tổng cục Lâm nghiệp, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với các đơn vị liên quan đưa giống được công nhận vào sản xuất ở những nơi có điều kiện sinh thái tương tự nơi trồng thử nghiệm.

Hiện cây đàn hương đã được trồng tại hơn 40 tỉnh thành trên cả nước, tập trung ở khu vực Tây Nguyên, Nam Trung bộ và Bắc Bộ với diện tích trồng khoảng hơn 200ha. Đàn hương có xuất xứ Karnataka (Ấn Độ) - vùng áp dụng của giống đàn hương được xác định là huyện Buôn Đôn, TP. Buôn Mê Thuật (Đắk Lắk); Huyện Lục Ngân, TP. Bắc Giang (Bắc Giang); Huyện Thạch Thất, TX Sơn Tây (Hà Nội) và một số vùng sinh thái tương tự.

Tin cùng chuyên mục

Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao đang triển khai 7 mô hình thí điểm. (Ảnh: Nhật Hạ)

Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao: Giải pháp nhân rộng các mô hình thí điểm thành công

(PLVN) - Tại TP Cần Thơ, Hiệp Hội ngành hàng lúa gạo Việt Nam vừa tổ chức Diễn đàn Giải pháp nhân rộng các mô hình thí điểm thành công của Đề án phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đến năm 2030.

Đọc thêm

Việt Nam - Nhật Bản mở ra kỷ nguyên mới trong kết nối nông nghiệp công nghệ cao

Việt Nam - Nhật Bản mở ra kỷ nguyên mới trong kết nối nông nghiệp công nghệ cao
(PLVN) - Ngày 22/11 tại Hà Nội, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia ký biên bản ghi nhớ hợp tác và tổ chức hội thảo ”kết nối chuỗi cung ứng và đáp ứng thị trường” với Công ty TNHH AEON TOPVALU Việt Nam. Dự và chứng kiến lễ ký kết có Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cùng Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam - ông Ito Naoki.

Thiên tai gây thiệt hại gần 85.000 tỷ đồng trong năm 2024

Thiên tai gây thiệt hại gần 85.000 tỷ đồng trong năm 2024
(PLVN) - Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), trong năm 2024 thiên tai xảy ra rất khốc liệt, cực đoan, diễn biến phức tạp. Thiên tai đã làm 513 người chết và mất tích, tổng thiệt hại kinh tế ước tính trên 84.900 tỷ đồng (năm 2023, thiên tai làm 169 chết và mất tích, thiệt hại 9.324 tỷ đồng).

EVFTA mở ra cơ hội nâng cao sức cạnh tranh của hàng Việt với hàng hóa châu Á

Ông Đinh Sỹ Minh Lăng - đại diện Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ (Bộ Công Thương) chia sẻ tại Hội thảo.

(PLVN) -  Đó là chia sẻ của ông Đinh Sỹ Minh Lăng - đại diện Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ (Bộ Công Thương) tại Hội thảo Xúc tiến thương mại sang thị trường châu Âu diễn ra vừa qua. Theo ông Lăng, theo thống kê từ Hải quan Việt Nam, sau 4 năm EVFTA có hiệu lực, kim ngạch xuất khẩu sang EU ước đạt hơn 200 tỷ USD, với mức tăng trưởng ấn tượng từ 12-15%.

Hệ sinh thái tận dụng FTA chắp cánh cho ngành thủy sản thâm nhập thị trường quốc tế

Ảnh minh họa
(PLVN) - Các hiệp định thương mại tự do (FTA) đang mở ra cơ hội lớn cho ngành thủy sản Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp Quảng Nam nói riêng trong việc tiếp cận những thị trường xuất khẩu tiềm năng. Tận dụng những lợi thế từ các FTA mang lại sẽ góp phần nâng tầm thương hiệu thủy sản Việt trên trường quốc tế...

Thách thức bảo vệ môi trường trong hoạt động thủy sản

Nhiều nhiệm vụ trọng tâm để bảo vệ các hệ sinh thái ven biển vùng Đồng bằng sông Cửu Long. (Ảnh: Hữu Tuấn)
(PLVN) -  Ngành thủy sản được xác định là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn trong nền kinh tế biển của Việt Nam với tốc độ tăng trưởng nhanh. Nhưng trong quá trình phát triển, ngành thủy sản cũng đang phải đối mặt với không ít những thách thức, trong đó có vấn đề môi trường và suy thoái hệ sinh thái ven biển.

Hiệu quả chính sách phát triển kinh tế số

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -  Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình vừa ký Quyết định 1437/QĐ-TTg ngày 20/11/2024 ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về phát triển kinh tế số giai đoạn 2024 - 2025.

Hơn 730 dự án đang hoạt động tại các KCN - KCX Hà Nội

Công ty TNHH Điện tử Meiko Thăng Long, có địa chỉ tại lô J1-J2 (khu công nghiệp Thăng Long, xã Võng La, huyện Đông Anh,TP. Hà Nội)
(PLVN) - Nhiều năm qua, doanh nghiệp tại các khu công nghiệp của Hà Nội luôn tạo giá trị bình quân trên 40% giá trị sản lượng công nghiệp, 40% kim ngạch xuất khẩu và trên 20% GDP của Thành phố, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và trở thành nhân tố quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Thủ đô và cả nước.

Bộ trưởng, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Cuba thăm và làm việc với Ngân hàng Chính sách xã hội

Bà Juanna Lilia Delgado Portal – Bộ trưởng, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Cuba trao đổi tại buổi làm việc với Ngân hàng Chính sách xã hội.
(PLVN) - Ngày 20/11, Đoàn lãnh đạo cấp cao Ngân hàng Trung ương Cuba do bà Juanna Lilia Delgado Portal - Bộ trưởng, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Cuba làm Trưởng đoàn đã đến thăm và làm việc tại Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH). Đi cùng đoàn có đại diện một số Bộ, ngành, Chủ tịch một số Ngân hàng tại Cuba; đại diện Đại sứ quán Cuba tại Việt Nam và đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Cảng Hải Phòng đón nhận Huân chương lao động Hạng Nhì

Thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, ông Nguyễn Hoàng Anh, Uỷ viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp trao Bằng khen cho Công ty cổ phần Cảng Hải Phòng.
(PLVN) - Ngày 20/11, Công ty CP Cảng Hải Phòng tổ chức Lễ kỷ niệm 95 năm Ngày truyền thống Đảng bộ và Đội ngũ công nhân Cảng (24/11/1929-24/11/2024); 95 năm Ngày thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của Cảng Hải Phòng (28/11/1929-28/11/2024) và đón nhận Huân chương lao động Hạng Nhì.

Chỉ có 28% hồ thủy lợi được lập quy trình vận hành

Chỉ có 28% hồ thủy lợi được lập quy trình vận hành
(PLVN) - Sáng 19/11, tại Hà Nội, Bộ NN&PTNT tổ chức diễn đàn “Nâng cao hiệu quả thông tin, cảnh báo, đảm bảo vận hành an toàn đập, hồ chứa nước trong tình hình mới". Sự kiện nêu ra những vấn đề cấp bách của hệ thống các hồ, đập thủy lợi đang “gánh” trên vai nhiều nhiệm vụ trọng yếu của quốc gia.