Nỗi khổ người hâm mộ ở những nước không mua bản quyền World Cup

1. Tại quốc gia Trung Phi Gabon, Blaise cầm một cốc bia ngồi trước màn hình TV để xem World Cup. Nụ cười trên môi cho thấy anh rất mãn nguyện. Tuy nhiên, tâm trạng của kênh truyền hình Pháp Canal Plus không thể thoải mái như vậy. Họ sở hữu quyền phát sóng của trận đấu được chiếu bất hợp pháp trong quán bar ở thủ đô Libreville.

"Tôi có bộ thu sóng của Canal Plus, nhưng tôi dùng BeIn Sports để xem World Cup vì chi phí ít hơn!", Blaise nói.

BeIN, mạng lưới kênh thể thao có trụ sở tại Qatar, không có quyền phát sóng các trận đấu World Cup ở Gabon nhưng một số công ty tư đã cho họ truyền dữ liệu để đổi lại một khoản lợi nhuận.  

Blaise không cảm thấy e ngại về vấn đề pháp lý hay đạo đức đối với việc vi phạm bản quyền - hiện tượng phổ biến ở khắp châu Phi. "Đó là vấn đề của họ, không phải của tôi", anh nói.

Canal Plus nói rằng nạn vi phạm bản quyền khiến họ mất 15 - 20% doanh thu. "Canal Plus gần như độc quyền phát sóng thể thao ở tất cả các nước châu Phi hạ Sahara nói tiếng Pháp, nhưng một số công ty đang vi phạm bản quyền", Mamadou Mbengue, người đứng đầu kênh tại Gabon, nói.

"Chúng tôi lo lắng vì việc đó ảnh hưởng đến công việc kinh doanh. Điều tương tự như ở khu vực Maghreb (tây bắc Phi) có nguy cơ diễn ra lần nữa. Về lâu dài, có khi chúng tôi phải cuốn gói rời đi", ông nói thêm.

Canal Plus đã phải thôi hoạt động tại khu vực Maghreb nhiều năm trước. BeIN giờ là đài đuy nhất được quyền chiếu World Cup ở các nước thuộc khu vực này như Tunisia, Algeria, Morocco và Ai Cập.

Tuy nhiên, người Algeria vẫn xem được Canal Plus bằng cách bất hợp pháp. Khán giả có thể dễ dàng mua các hộp giải mã tín hiệu để vượt qua hệ thống mã hóa của kênh này.

"Đấy là xem lậu", một người bán rong tại một chợ lớn ở thủ đô Algiers nói. Ông cho biết các thiết bị này được bán ở khắp mọi với giá 115 - 175 USD. Những hành động như vậy phổ biến rộng rãi trên toàn khu vực, đặc biệt là ở thành phố Casablanca của Morocco, còn được gọi là "thánh địa của tài liệu lậu".

Năm nước châu Phi năm nay tham gia thi đấu tại World Cup. Các kênh truyền hình của 4 trong 5 nước đó, gồm Senegal, Nigeria, Morocco và Tunisia, đã mua quyền phát sóng các trận đấu của đội tuyển quốc gia.

Ở Senegal, Hội đồng Quốc gia về Quy chế Nghe nhìn đã dọa phạt bất kỳ trường hợp phát sóng bất hợp pháp nào. Trước đó, hai đài truyền hình của nước này đã tranh cãi về quyền phát sóng và cuối cùng, cả hai đều được chiếu trận đấu.

Người dân Iraq theo dõi các trận đấu World Cup tại quán cà phê.

"Tiền mua bản quyền các sự kiện thể thao thường quá cao đối với các tổ chức của chúng tôi, vì vậy, nạn vi phạm bản quyền diễn ra", Gregoire Ndjaka, giám đốc của Liên minh phát thanh châu Phi, cho biết.

Ndjaka nhận 10 -15 cuộc gọi mỗi ngày kể từ khi World Cup bắt đầu. "Chúng đến từ Ghana, Cameroon, Bờ Biển Ngà. Họ đều yêu cầu tôi làm điều gì đó để các công ty địa phương tôn trọng quy định và ngăn chặn nạn câu trộm dữ liệu".

Beatrice Damiba, chủ tịch một tổ chức phi chính phủ chống vi phạm bản quyền ở châu Phi, cho biết họ đang cố giáo dục khán giả rằng xem lậu cũng giống như hành vi trộm cắp. "Không chỉ bóng đá mà còn cả âm nhạc, điện ảnh và điều đó có liên quan đến toàn châu Phi", bà nói.

2. Còn đối với nhiều người Iraq, ngay cả việc được thỏa mãn niềm đam mê bóng đá qua truyền hình cũng khó khăn hơn nhiều. 

Truyền hình vệ tinh trả phí với mức 100 USD cho giải bóng đá kéo dài một tháng khiến nhiều người không có cơ hội được xem tại nhà bởi thu nhập trung bình mỗi tháng của người dân nơi đây từ 400-700 USD.

Tuy nhiên, một số người đã chiếu các trận đấu cho người dân đến xem và thậm chí thu lợi nhuận từ hoạt động này. Trong một quán cà phê ở trung tâm thủ đô Baghdad, Hassan al-Sayyed lắp một màn hình lớn. Anh hy vọng quán của mình chật kín khách khi các trận đấu diễn ra, tăng thu nhập từ những người không có khả năng chi trả cho việc xem bóng đá tại nhà.

Những trận đấu của đội tuyển Ai Cập luôn thu hút sự chú ý lớn của người Iraq bởi đội bóng này sở hữu cầu thủ nổi tiếng nhất thế giới người Arab Mohamed Salah.

Ngồi giữa những vòng khói từ điếu thuốc đang hút, Mohammed Hassan là một trong số nhiều người cổ vũ cho Salah khi Ai Cập thất bại trước Nga với tỷ số 1-3.

Cổ động viên Tunisia cổ vũ trong trận đối đầu của đội này với Bỉ tại Moskva ngày 23/6.

"Chúng tôi đến đây mỗi ngày để xem các trận đấu, chủ yếu vì các lý do kinh tế", Hassan than phiền về chi phí truyền hình.

Vì đội bóng Ai Cập của Salah bị loại, Hassan sau đó cổ vũ cho Argentina của Messi và Tây Ban Nha dù anh vẫn mơ về một ngày nào đó Iraq sẽ có trận chung kết World Cup đầu tiên kể từ kỳ World Cup diễn ra tại Mexico năm 1986.

Tại Mosul, cách Baghdad 350km về phía bắc, việc người dân được phép xem bóng đá đánh dấu một bình minh tươi sáng của vùng đất này. Thành phố lớn thứ hai của Iraq đã bị Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng chiếm đóng suốt ba năm và chỉ mới được giải phóng vào tháng 7/2017. Tại một quán cà phê, người dân chăm chú theo dõi các trận bóng. Hình ảnh của những chiến binh thánh chiến dường như đã biến mất hoàn toàn khỏi tâm trí họ.

"Ở đây chi phí ít hơn. Chúng tôi chỉ trả tiền đồ uống còn niềm vui thì miễn phí", Amir Mufak, 21 tuổi, một người Iraq khác cho biết. 

Nhưng Mohammed al-Ashrini thì rất thất vọng vì chính phủ không tạo điều kiện cho công dân được sống với đam mê bóng đá.

"Một số nước mua bản quyền World Cup và các trận đấu được phát sóng miễn phí trên một kênh địa phương vì lợi ích của người dân. Tại sao Iraq lại không làm như vậy", anh nói.

"Chúng tôi biết sự khao khát của giới trẻ đối với những chiếc áo cầu thủ trong đội tuyển và chúng tôi đã đặt hàng 6 tháng trước khi giải đấu diễn ra", Sayyed Mussaui, ông chủ một trong những cửa hàng thể thao nổi tiếng nhất ở thủ đô, nói.

Quán cà phê không phải là nơi duy nhất sôi sục vì cơn sốt World Cup. Trong nhiều cửa hàng thể thao trên khắp đất nước, đặc biệt ở Baghdad, những chiếc áo được trang trí bằng số và tên của các ngôi sao nổi tiếng tô điểm cho các khung cửa sổ. Tuy nhiên, vì tài chính hạn hẹp nên người dân chỉ mua được áo Trung Quốc giá rẻ thay vì áo chính hãng.

Giá của một chiếc áo chính hãng có thể lên tới 90 USD nhưng một chiếc áo từ Trung Quốc chỉ có giá 12 USD, thương nhân 50 tuổi cho biết thêm. Áo của các đội bóng lớn luôn bán chạy nhất.

Thế nhưng bất ngờ đôi khi vẫn xảy ra. Khi Nigeria đánh bại Iceland với tỷ số 2-0, mở ra cánh cửa đi tiếp cho Argentina, nhiều người Iraq đã lao tới cửa hàng và mua toàn bộ áo của tuyển Nigeria.