Quốc đảo nhỏ bé
Nằm ở vùng Nam Thái Bình Dương, lãnh thổ Tokelau bao gồm 3 đảo san hô nhiệt đới là đảo Atafu, Nukunonu và Fakaofo với diện tích đất liền khoảng 10 km². Mỗi đảo san hô có trung tâm hành chính riêng. Thủ đô của Tokelau không cố định mà luân chuyển hàng năm giữa 3 hòn đảo. Trước kia, Tokelau được gọi là Quần đảo Liên minh và đến năm 1976 đổi tên như ngày nay.
Tokelau chính thức trở thành một phần của New Zealand từ năm 1949. Từ sau cuộc trưng cầu ý dân vào năm 2006-2007, quần đảo vùng Nam Thái Bình Dương đã trở thành một lãnh thổ tự do và được công nhận là một quốc gia. Tokelau hiện đang nằm trong danh sách các vùng lãnh thổ không hoàn toàn độc lập của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc.
Dân số của quốc đảo Tokelau nhỏ bé chỉ khoảng 1.500 người, đa số là người Polynesia. Nền văn hóa của họ có nhiều nét tương đồng với người Samoa. Ngôn ngữ chính thức là tiếng Tokelau, thế nhưng tiếng Anh lại được sử dụng phổ biến hơn tiếng mẹ đẻ. Hầu hết người dân đều theo đạo Thiên Chúa. Dân cư chủ yếu tập chung ở đảo Atafu. Ngày này, nhiều người Tokelau di cư đến New Zealand và Samoa khiến dân số nơi đây giảm đi đáng kể.
Tokelau là một vùng sinh thái với những khu rừng nhiệt đới ẩm với những rạn san hô lộng lẫy. Hiện nay, hầu hết các thảm thực vật đã được thay thế bằng các đồn điền dừa. Một số khác bị bỏ hoang và trở thành những khu rừng rậm rạp.
 |
Theo Cơ quan Tình báo Trung ương của Mỹ (CIA) ước tính, GDP của Tokelau chỉ ở mức khoảng 10 triệu USD. Quốc đảo này có nền kinh tế nhỏ nhất trong danh sách 229 tiểu bang và vùng phụ thuộc của CIA.
Chính phủ Tokelau gần như phụ thuộc hoàn toàn vào các nguồn trợ cấp từ New Zealand. Hàng năm, doanh thu của quần đảo dưới 500.000 USD trong khi các khoản chi lên đến 2,8 triệu USD. Lượng chi phí chênh lệch được bù đắp từ các khoản viện trợ từ bên ngoài. Quy mô nhỏ, vị trí cô lập và thiếu thốn tài nguyên đã khiến nền kinh tế của Tokelau bị kìm hãm phát triển. Nền nông nghiệp cũng chỉ ở mức tự cung tự cấp.
Vì chất lượng đất kém, Tokelau chỉ trồng thành công một số ít cây trồng nhiệt đới bao gồm chuối và dừa. Nguồn thu chủ yếu của người dân bản địa là từ bán cơm dừa, tem bưu chính, tiền lưu niệm, hàng thủ công mỹ nghệ.
Các mặt hàng như chiếu, túi xách, mũ và quạt của người Tokelau có chất lượng tốt nên thường được xuất khẩu sang New Zealand. Hàng năm, Tokelau thu về khoảng 100.000 USD từ xuất khẩu tem, cùi dừa, hàng thủ công mỹ nghệ dệt và chạm khắc. Bên cạnh nguồn thu từ nông sản và sản phẩm thủ công, một số gia đình thường nhận được tiền gửi từ người thân làm việc ở New Zealand.
Có thể nói, tài nguyên lớn nhất của Tokelau là biển cả. Người dân Tokelau thường xuyên đánh bắt xa bờ. Cá là thực phẩm chủ yếu của người dân trên đảo và nghề đánh bắt cá cũng góp phần tăng thêm thu nhập cho quốc gia này.
Dù có nguồn thu từ xuất khẩu nhưng giá trị hàng hóa nhập khẩu lại lớn gấp 3 lần khoản thu bao gồm thực phẩm, vật liệu xây dựng, nhiên liệu. New Zealand cũng hỗ trợ các chi phí dịch vụ y tế và giáo dục cho Tokelau. Mỗi năm, khoảng 15 triệu USD được trợ cấp để duy trì các dịch vụ công trên quần đảo. Hỗ trợ của New Zealand chiếm tới 80% ngân sách chính phủ Tokelau.
 |
Các hoạt động phát triển kinh tế của người Tokelau đi đôi với hoạt động duy trì kiến thức và kỹ năng truyền thống. Những mặt hàng bán ra hầu hết đều chứa đựng giá trị văn hóa, tri thức và kỹ năng truyền thống của quốc gia này như kỹ năng dệt và chạm khắc hay các con tem Tokelau và tiền xu được bán dưới dạng đồ sưu tầm.
Mặc dù phương thức này chưa hoàn toàn đạt được kết quả như mong đợi nhưng cũng đã giúp ngăn chặn những kỹ năng và kiến thức văn hóa truyền thống bị mai một và giúp người phụ nữ có thêm cơ hội tạo ra nguồn thu nhập.
“Quốc gia xanh” đầu tiên trên thế giới.
Do kích thước nhỏ bé và vị trí đơn độc, người dân Tokelau sống theo cộng đồng phụ thuộc lẫn nhau. Dân số chỉ 1.500 người cùng nền kinh tế tự cung tự cấp giúp lượng khí thải nhà kính chỉ là một phần cực nhỏ so với toàn cầu. Thế nhưng quốc gia này lại hướng đến mục tiêu sử dụng 100% năng lượng tái tạo với khoảng 93% năng lượng mặt trời và 7% nhiên liệu sinh học sản xuất từ dầu dừa của địa phương.
Nguyên nhân chính khiến Tokelau theo đuổi mục tiêu trở thành một “quốc gia xanh” là vì đặc điểm địa lý. Vùng quần đảo nằm giữa đại dương bao la, chỉ cao hơn so mực nước biển chưa đầy 2m. Thời tiết nhiệt đới khắc nghiệt và mực nước biển ngày càng dâng cao đã dấy lên hồi chuông báo động cho sự tồn tại quốc đảo. Biến đổi khí hậu có thể nhấn chìm cả quốc gia xuống lòng đại dương trong tương lai gần.
Thêm vào đó, việc vận chuyển nhiên liệu từ đất liền đến quần đảo cũng gặp nhiều khó khăn. Chi phí của nhiên liệu hóa thạch có thể không nhiều nhưng tính thêm chi phí để mang nguồn nhiên liệu này vượt qua gần 4.000km đại dương từ New Zealand đến với Tokelau sẽ khiến giá thành tăng lên rất cao.
Mỗi ngày, các máy phát điện chạy bằng dầu diesel tiêu thụ khoảng 200 lít nhiên liệu trên mỗi đảo san hô. Điều này đồng nghĩa với việc mỗi năm có hơn 2.000 thùng dầu diesel được sử dụng để tạo ra điện ở Tokelau với chi phí khoảng 650.000 USD. Hơn nữa, việc phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch sản sinh ra chi phí môi trường rất lớn và việc xử lý 2.000 thùng dầu diesel sau khi sử dụng là một vấn đề đầy thách thức đối với quốc gia biệt lập giữa đại dương này.
Chính vì thế, Tokelau đã thực hiện các kế hoạch về tính bền vững và xây dựng các biện pháp phòng ngừa cho các trường hợp khẩn cấp để chống lại những vấn đề có thể xảy ra bởi biến đổi khí hậu. Vật nên việc biến đảo quốc thành nơi chỉ sử dụng năng lượng tái tạo từ mặt trời và dầu dừa là kế hoạch hàng đầu.
Dự án Năng lượng tái tạo Tokelau bắt đầu từ giữa tháng 6/2012 dưới sự tài trợ của Chương trình Viện trợ New Zealand, được tiến hành bởi PowerSmart và công ty tư vấn năng lượng IT Power Australia. Theo kế hoạch, 4.032 tấm pin quang điện, 392 bộ biến tần và 1.344 pin dự trữ sẽ được lắp đặt trên 3 đảo san hô. Dự kiến công trình sẽ cung cấp 90% nhu cầu điện lúc bấy giờ ở Tokelau.
Đến cuối tháng 10/2012, công ty PowerSmart đã hoàn thành công việc lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời ở Tokelau. Dự án hoàn thành đúng chỉ tiêu và thời gian. Khi đi vào hoạt động, hệ thống có khả năng cung cấp 150% nhu cầu điện của Tokelau, năng suất vượt xa so với dự kiến ban đầu. Trước kia, điện được tạo ra bằng máy phát điện chạy dầu diesel và chỉ có sẵn khoảng 16 giờ/ngày. Ngày nay, tất cả người dân trên đảo đều được sử dụng điện cả ngày từ năng lượng tái tạo.
Tokelau nhỏ bé đã trở thành quốc gia không khí thải đầu tiên trên thế giới. Dự án năng lượng mặt trời thành công đã giúp giảm bớt chi phí sử dụng điện cho người dân Tokelau, giảm ô nhiễm môi trường và đẩy mạnh các kế hoạch mang tính bền vững cho quốc gia. Sự thành công của dự án còn là tiền đề cho các quốc gia khác trong hành trình chuyển đổi năng lượng và phát triển công nghệ năng lượng tái tạo.
