Ninh Bình tổ chức hội thảo quốc tế về phát triển du lịch sinh thái và bản sắc văn hóa dân tộc tại Vườn Quốc gia Cúc Phương

Sự kiện có sự tham dự của đại diện Tổng cục Du lịch Hàn Quốc, các chuyên gia nghiên cứu đến từ nhiều viện, trường đại học uy tín của Hàn Quốc cùng lãnh đạo các đơn vị trong nước.

Dự án “Thúc đẩy du lịch sinh thái và bản sắc văn hóa dân tộc tại Vườn Quốc gia Cúc Phương” do Tổng cục Du lịch Hàn Quốc đề xuất nhằm xây dựng mô hình du lịch sinh thái bền vững, tập trung vào bảo tồn tại Vườn Quốc gia Cúc Phương với tổng ngân sách khoảng 3,454 triệu USD. Dự án này kỳ vọng mang lại lợi ích trực tiếp cho khoảng 100.000 người dân vùng đệm Cúc Phương, được triển khai, giám sát bởi Ban Chỉ đạo Dự án (PSC) do hai bên đồng chủ trì.

Phát biểu tại hội thảo, TS. Bùi Văn Mạnh - Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình nhấn mạnh, đây là sự kiện đặc biệt quan trọng, đánh dấu bước khởi đầu cho quá trình hợp tác sâu rộng giữa tỉnh Ninh Bình và Chính phủ Hàn Quốc trong nghiên cứu, đánh giá và triển khai dự án ODA hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, hài hòa giữa bảo tồn thiên nhiên và nâng cao đời sống cộng đồng. Lãnh đạo Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình khẳng định Vườn Quốc gia Cúc Phương không chỉ là điểm nóng đa dạng sinh học hàng đầu Đông Dương mà còn là trung tâm gìn giữ nhiều loài động vật quý hiếm, nơi lưu giữ những cánh rừng già nguyên sinh và hệ sinh thái đá vôi độc đáo. Sáu năm liên tiếp, Cúc Phương được vinh danh là “Công viên quốc gia hàng đầu châu Á”, minh chứng cho giá trị sinh thái nổi bật và vai trò quan trọng của khu rừng già này đối với bảo tồn thiên nhiên của Việt Nam.

Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình cho biết, Vườn Quốc gia Cúc Phương không chỉ giàu tài nguyên tự nhiên mà còn là nơi gìn giữ đời sống văn hóa lâu đời của cộng đồng người Mường - nhóm cư dân chiếm đa số tại khu vực vùng đệm (gần 80%). Qua nhiều thế hệ, người Mường Cúc Phương đã gắn bó chặt chẽ với rừng, tạo nên một không gian văn hóa độc đáo với nhà sàn truyền thống, cồng chiêng, dân ca, nghề dệt, đan lát, rượu cần và vô số phong tục tập quán giàu giá trị nhân văn. Những di sản ấy không chỉ làm phong phú bản sắc văn hóa Ninh Bình mà còn là tài nguyên vô giá để phát triển du lịch cộng đồng gắn với sinh thái - một xu hướng được du khách quốc tế đặc biệt yêu thích.

Tuy nhiên, theo ông Bùi Văn Mạnh, Vườn Quốc gia Cúc Phương đang phải đối mặt với những sức ép không nhỏ. Sự phụ thuộc của cộng đồng vào tài nguyên rừng, nhu cầu phát triển kinh tế ngày càng cao, cùng mô hình du lịch đại chúng chưa tạo ra giá trị tương xứng khiến công tác bảo tồn gặp nhiều thách thức. Do đó, dự án ODA “Thúc đẩy du lịch sinh thái và bản sắc văn hóa dân tộc tại Vườn Quốc gia Cúc Phương” mà Chính phủ Hàn Quốc đề xuất hỗ trợ tỉnh Ninh Bình có ý nghĩa rất lớn, hướng đến giải quyết tận gốc những vấn đề đang đặt ra.

Dự án này sẽ được thiết kế toàn diện với 4 nhóm mục tiêu then chốt là: Nâng cao năng lực quản lý du lịch sinh thái theo chuẩn quốc tế; xây dựng hạ tầng xanh và hệ thống quản lý du khách bền vững; phát triển cơ chế tạo doanh thu và tái đầu tư minh bạch vào bảo tồn; và đặc biệt là tăng cường sự tham gia, hưởng lợi công bằng của cộng đồng dân tộc Mường thông qua mô hình hợp tác xã du lịch cộng đồng. Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình đánh giá, những mục tiêu này không chỉ giúp Cúc Phương chuyển đổi từ mô hình du lịch “lượng khách lớn, lợi nhuận thấp” sang mô hình “giá trị cao - tác động thấp”, mà quan trọng hơn, còn tạo ra hướng đi bền vững để bảo vệ rừng, giảm áp lực lên tài nguyên thiên nhiên và mang lại sinh kế ổn định cho người dân. Đây chính là bước chuyển từ du lịch khai thác sang du lịch bảo tồn, từ phát triển đơn lẻ sang phát triển hài hòa thiên nhiên - văn hóa - con người.

Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học đến từ Hàn Quốc đã giới thiệu tổng quan Dự án, trình bày các chủ đề như: Chiến lược dựa vào cộng đồng cho phát triển du lịch sinh thái thành công; các chiến lược và nghiên cứu điển hình trong ODA du lịch; sản phẩm và Marketing du lịch sinh thái. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng thảo luận hiện trạng và chiến lược phát triển du lịch sinh thái tại khu vực dự án; thảo luận nhóm và hỏi đáp các vấn đề liên quan. Qua trao đổi, thảo luận, các đại biểu sẽ có cơ hội chia sẻ tầm nhìn, kinh nghiệm, giải pháp và mô hình phát triển. Những ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học và cộng đồng địa phương sẽ góp phần quan trọng để hoàn thiện hồ sơ dự án, mở ra hướng hợp tác hiệu quả và bền vững hơn nữa trong thời gian tới.

Thông qua hội thảo quốc tế lần này, tỉnh Ninh Bình tin tưởng rằng dự án ODA sẽ trở thành nền tảng quan trọng để Cúc Phương trở thành mô hình mẫu của Việt Nam trong phát triển du lịch sinh thái gắn với bảo tồn và đồng quản lý cùng cộng đồng. Sự đồng hành của các chuyên gia Hàn Quốc cùng sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương và Ban Quản lý Vườn Quốc gia Cúc Phương, sẽ tiếp thêm động lực để địa phương xây dựng các sản phẩm du lịch đặc sắc như trải nghiệm rừng già, theo dấu linh trưởng, du lịch văn hóa Mường, sản phẩm thủ công truyền thống, giáo dục bảo tồn cho du khách và thế hệ trẻ. Từ đó giúp bảo vệ rừng, nâng cao đời sống người dân và phát huy những giá trị đặc sắc của Cúc Phương trong hành trình phát triển du lịch bền vững của Ninh Bình.