Hai lần tòa tuyên vô tội
Theo hồ sơ, khoảng 8h40 ngày 6/11/2012, tại tổ 15, phường Trung Sơn, thị xã Tam Điệp (tỉnh Ninh Bình), Công an thị xã Tam Điệp bắt quả tang anh Vũ Phan Điền đang cất giữ dưới mặt nạ đầu xe mô tô BKS 35H7-1632 một túi ni lông bên trong có 8 gói giấy bạc nhỏ màu vàng, bên trong mỗi gói chứa chất bột dạng cục màu trắng. Công an thị xã Tam Điệp đã thu giữ toàn bộ tang vật và lập biên bản bắt người phạm tội quả tang. Kết quả giám định cho thấy các gói giấy bạc thu giữ được đều là chế phẩm hêroin. Sau quá trình điều tra, Điền bị VKSND thị xã Tam Điệp truy tố về tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy”.
Ngày 7/3/2013, TAND thị xã Tam Điệp xét xử sơ thẩm và quyết định xử phạt Vũ Phan Điền 33 tháng tù về tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy”. Sau đó, anh Điền kháng cáo, kêu oan. Ngày 21/6/2013, TAND tỉnh Ninh Bình xét xử phúc thẩm đã quyết định tuyên hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại.
Ngày 8/11/2013, TAND thị xã Tam Điệp đã đưa vụ án trên ra xét xử sơ thẩm lần 2 và tiếp tục tuyên phạt Điền 33 tháng tù về tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy”. Điền lại kháng cáo, kêu oan.
Ngày 24/1/2014, TAND tỉnh Ninh Bình mở phiên tòa xét xử phúc thẩm lần 2, tại phiên tòa anh Điền khai đã bị đe dọa, đánh đập buộc phải ký vào biên bản đã được lập sẵn. HĐXX nhận định, việc thu thập chứng cứ không đầy đủ, không làm đúng thủ tục tố tụng...Từ đó tòa tuyên Điền không phạm tội, đình chỉ vụ án và trả tự do cho Điền ngay tại tại tòa.
Nhưng ngày 19/6/2014, TAND Tối cao đã ra quyết định giám đốc thẩm hủy bản án phúc thẩm để điều tra lại. Ngày 12/1/2015, TAND thị xã Tam Điệp tiếp tục mở phiên tòa xét xử sơ thẩm lần 3, mức hình phạt của Điền lúc này được giảm xuống còn 24 tháng tù; Điền tiếp tục kháng cáo kêu oan. Sau đó TAND tỉnh Ninh Bình xử phúc thẩm lần 3 và quyết định tuyên bố Điền không phạm tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy”, đình chỉ vụ án và trả tự do cho Điền ngay tại tòa.
Chứng cứ buộc tội thiếu khách quan?
Những tưởng số phận sẽ mỉm cười đối với Vũ Phan Điền khi tòa được tuyên vô tội thì ngày 22/10/2015, Viện trưởng VKSND Cấp cao tại Hà Nội đã có Quyết định kháng nghị Giám đốc thẩm số 01/QĐ-VC1-V1 kháng nghị bản án phúc thẩm ngày 17/4/2015 của TAND tỉnh Ninh Bình, đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại Hà Nội hủy toàn bộ bản án hình sự phúc thẩm trên. Ngày 20/9/2016 Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại Hà Hội đã có Quyết định giám đốc thẩm số 09/2016/HS-GĐT quyết định hủy bản án phúc thẩm ngày 17/4/2015 của TAND tỉnh Ninh Bình, chuyển hồ sơ vụ án cho TAND tỉnh Ninh Bình để xét xử phúc thẩm lại theo quy định.
Ngày 5/1/2018, TAND tỉnh Ninh Bình đã đưa vụ án trên ra xét xử và quyết định tuyên phạt Điền 23 tháng 17 ngày tù về tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy”.
Luật sư Nguyễn Hồng Bách (Đoàn Luật sư Hà Nội), người bào chữa cho Vũ Phan Điền cho biết trong vụ án này những vi phạm nghiêm trọng về tố tụng và chứng cứ đã được đã được chính TAND tỉnh Ninh Bình xem xét, công nhận trong kết luận của hai bản án tuyên vô tội đối với Vũ Phan Điền. Tuy nhiên, sau đó TAND tỉnh Ninh Bình đã lại khẳng định giá trị chứng minh của các chứng cứ để ra bản án kết tội đối với anh Điền.
Luật sư Bách dẫn chứng, tại biên bản bắt người phạm tội quả tang, cùng một số lời khai đã bị tẩy xóa một cách tùy tiện, không đúng quy định khi không có chữ ký xác nhận của người khai. Lời khai của các nhân chứng cũng nhiều mâu thuẫn, không đảm bảo sự trung thực và chính xác. Có nhân chứng khai gói giấy bạc chứa ma túy bị thu giữ là màu trắng, lúc thì lại khai là màu vàng, lúc đầu thì khai là nhìn thấy túi ni lông chứa ma túy được đính vào dây điện đầu xe máy của anh Điền, sau đó lại khai không nhìn thấy mà chỉ nghe nói lại...
Quá trình thu giữ, niêm phong vật chứng, bảo quản vật chứng, kết luận giám định cũng không đúng pháp luật, nhiều vật chứng không được niêm phong theo đúng quy định. Khi Cơ quan điều tra gửi 0,08 gam mẫu vật đi giám định đã không tiến hành cân trọng lượng từng mẫu vật, đến khi bàn giao mẫu vật cho Viện Khoa học Hình sự cũng không thấy thể hiện việc cân trọng lượng mẫu vật, kết luận giám định của Viện Khoa học Hình sự cũng không thể hiện trọng lượng của mẫu vật được gửi đến giám định. “Các tài liệu, chứng cứ buộc tội đối với Vũ Phan Điền trong vụ án này thiếu khách quan và không có giá trị chứng minh tội phạm”, Luật sư Bách nhận định.
Sau khi bị tuyên án, Điền vẫn chưa hết bàng hoàng, dường như những oan ức, đoạn trường của hành trình đi tìm công lý vẫn chưa nguôi ngoai trong lòng anh. “Với các tài liệu, chứng cứ mà chính TAND tỉnh Ninh Bình đã tuyên bố tôi không phạm tội thì việc TAND tỉnh Ninh Bình buộc tội vì phải chăng tòa đã đặt lợi ích của “ngành” lên trên quyền lợi hợp pháp của dân, đặc biệt khi mà chứng cứ đã nói lên việc buộc tội tôi là vô lý”, anh Điền cho biết.
