Con dao hai lưỡi - “nổi tiếng” nhờ ồn ào
Mạng xã hội bùng nổ mở ra một thị trường màu mỡ hơn cho những người hoạt động văn hóa - giải trí. Giờ đây, thay vì đóng phim chiếu rạp hay truyền hình, diễn viên còn có thể đóng thêm tiểu phẩm YouTube, TikTok. Thay vì làm liveshow, ca sĩ có thể ngồi hát livestream tại nhà. Điều này mở ra nhiều cơ hội hơn với ngành công nghiệp giải trí.
Nghệ sĩ từ lâu vốn được gắn liền với cái đẹp, là người tạo ra những giá trị văn hóa tinh thần cho xã hội. Thực tế, có những người cũng đóng phim, ca hát, ra sản phẩm đình đám nhưng rất hiếm khi được công chúng gọi là nghệ sĩ. Danh xưng đó vừa là niềm vinh dự cho những người làm nghệ thuật vừa là lời nhắc nhở về trách nhiệm của họ với xã hội. Nếu là những tấm gương tốt, họ sẽ được xã hội tôn vinh bằng những danh hiệu và cả những lợi ích vật chất khác. Nhưng ngược lại, nghệ sĩ sẽ nhận lại sự chỉ trích nặng nề hơn rất nhiều so với người bình thường khi mắc lỗi.
Mới đây, việc xử lý hình sự người mẫu N.T ở góc độ pháp lý là sự nghiêm minh. Nghệ sĩ cũng có thể xem đây như lời cảnh báo với những người thích chọn scandal phản cảm để nổi tiếng, bất chấp cả đạo đức và luật pháp. Đặc biệt là khi đã có những chế tài mang tính răn đe mạnh mẽ hơn từ các cơ quan chức năng.
Theo chuyên gia truyền thông Lê Ngọc Sơn, Chủ tịch Hãng Quản trị Berlin Crisis Solutions (BCS) và German Greatway Group (G), người mẫu N.T bị tạm giam là điển hình của việc cô chơi ngông và “đứt tay” sau nhiều lần cố tình “chơi dao”. Bởi mạng xã hội là “con dao hai lưỡi”…
Thực tế, nhiều người nổi tiếng của showbiz Việt đang sống nhờ mạng xã hội. Họ có thể trở nên nổi tiếng và nổi tiếng hơn, quảng bá sản phẩm, bán hàng hay làm hình ảnh cá nhân. Tuy nhiên, cũng chính mạng xã hội có thể “nhấn chìm” sự nghiệp của họ chỉ trong phút chốc. Điển hình như vụ việc của N.T. Cô thành công trong việc tạo tranh luận, gây ồn ào khi thả dáng, nằm quỳ trên xe phân khối lớn.
Có lẽ N.T không ngờ rằng việc cô đăng tải những clip nguy hiểm trên xe phân khối lớn lại chính là bằng chứng khiến cô bị xử phạt, tạm giam để điều tra hành vi sai phạm. Theo vị chuyên gia này, “N.T thuộc nhóm giải trí chiều theo nhu cầu thị dân của đám đông. Chúng ta cần rạch ròi như vậy để biết nhân vật này ở đâu trong bản đồ giải trí Việt. Với tôi, N.T không phải người nổi tiếng mà là tai tiếng”…
Không chỉ N.T, một số nhân vật trong giới giải trí bất chấp những ranh giới, chuẩn mực đạo đức, pháp luật của xã hội để tạo ra và duy trì sự nổi tiếng của mình. Bằng sự ồn ào đó, họ mang về lợi ích cho bản thân.
Nghệ sĩ Trần Ngọc Giàu - Chủ tịch Hội Sân khấu TP HCM cho rằng, ngày nay phương tiện truyền thông đại chúng phổ biến rộng rãi, cùng với đó là những hội nhóm fanclub phát triển mạnh, dẫn đến một bộ phận nghệ sĩ ngộ nhận họ là “ngôi sao”, có ít nhiều sự ảo tưởng quyền lực. Nhưng họ chỉ là “ngôi sao trong nháy” thôi, không phải ngôi sao thật sự. Còn đã là nghệ sĩ lớn, là ngôi sao lớn thực sự, thì tự thân ý thức của người ta sẽ biết chuẩn mực, khiêm tốn, biết được họ sống vì sự yêu quý của công chúng như thế nào...
Theo chuyên gia Ngọc Sơn, nhiều bạn trẻ nghĩ rằng phải tạo ra ồn ào, khoe thân, làm trò lố để thu hút đám đông, chiều theo sở thích của một bộ phận công chúng. Tư duy này cần phải chấn chỉnh vì nó có thể làm các giá trị, chuẩn mực trong xã hội bị đảo lộn. Sự vụ của N.T là điểm đáng chú ý trong việc chấn chỉnh lại trật tự showbiz hiện nay. Theo vị chuyên gia này, nên lấy vụ N.T làm điển hình để chấn chỉnh không gian văn hóa. N.T có ảnh hưởng nhất định tới giới trẻ khi cô là điển hình của những người muốn nổi tiếng bằng mọi cách.
Cách N.T gây ồn ào để nổi tiếng ảnh hưởng tới việc kiến tạo những chuẩn mực khiến giới trẻ hiểu nhầm về định hình bản thân trong phát triển xã hội. Thay vì đi lên bằng năng lực tạo lập sự nghiệp thì họ khoe thân, làm trò lố, thu hút đám đông bằng mọi cách. Và nếu giới giải trí có quá nhiều trò lố, phi chuẩn mực, rẻ tiền thì những tài năng thực sự không có cơ hội phát triển. Họ bị những màn khoe thân, phát ngôn ngông cuồng chiếm dụng không gian truyền thông, mạng xã hội.
Theo đó, những nhân vật như N.T đang gây ra hai tác động tiêu cực tới xã hội. Đó là, họ làm nhiễu không gian văn hóa. Họ khiến những tài năng thực sự không nhận được sự chú ý thích đáng của công chúng. Và họ khiến giới trẻ có cái nhìn lệch lạc về cách phát triển bản thân, kiến tạo hệ giá trị riêng để phát triển sự nghiệp.
Từ những phát ngôn gây sốc, hình ảnh phản cảm, N.T kéo theo lượng tương tác lớn trên mạng xã hội. Cụ thể, Facebook có hơn 3 triệu người theo dõi, fanpage hút 5,9 triệu người, hơn 6 triệu người quan tâm trên Instagram, nền tảng TikTok đang thịnh hành hút 6,8 triệu người. Đây không chỉ là công cụ hữu ích, quan trọng giúp người đẹp Trà Vinh quảng bá hình ảnh cá nhân mà còn giúp cô mang về số tiền lớn để quảng cáo sản phẩm.
Nhờ mạng xã hội, N.T vẽ nên cuộc sống trong mơ cho nhiều cô gái, khi liên tục khoe ngập đồ hiệu, nhà rộng, xe sang nhưng vô hình trung là những hình ảnh không tốt cho giới trẻ về cuộc sống “sang chảnh” bằng mọi giá. Dẫn đến những hệ lụy khôn lường khi người trẻ “đu” theo những trào lưu lệch lạc này.
Khán giả không chỉ nhìn nghệ sỹ trên sân khấu
 |
Ca sĩ H.H gặp khó khi trở lại sau sự cố đời tư. (Ảnh: Internet) |
Có thể thấy, thời gian vừa qua, một số người nổi tiếng có hành vi vi phạm pháp luật, đạo đức, phát ngôn không phù hợp... gây bức xúc cho dư luận. Đơn cử H.T - diễn viên bị bắt vào tháng 6/2022 vì sử dụng trái phép ma túy. Tại cơ quan điều tra, H.T khai nhận đã nghiện ma túy gần 3 năm nay. Trung bình 2 tháng, Tín sử dụng ma túy tổng hợp dạng thuốc lắc một lần. Hoặc như trường hợp của ca sĩ H.H - nhân vật trở thành tâm điểm tranh cãi vì vướng lùm xùm với người đã lập gia đình. Nữ ca sĩ từng xin lỗi khán giả và tạm ngưng hoạt động 6 tháng, nhưng đến tháng 9/2022 đã bắt đầu ca hát trở lại. Dù vậy, giọng ca 9X vẫn nhận làn sóng “tẩy chay” mạnh mẽ của công chúng. Nhiều đêm nhạc có tên H.H trong danh sách ban đầu đã phải loại bỏ sự xuất hiện của cô sau khi khán giả phản ứng. Cũng năm ngoái, nhạc sỹ H.H.A và diễn viên H.Đ với những lùm xùm ở Tây Ban Nha đã gây sốc dư luận… Gần đây, thái độ trả lời báo chí của ca sỹ H.T.L cũng gây phản cảm… Thực tế, mạng xã hội và đời sống thực đã không còn là “mạng ảo”.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng sự trở lại của nghệ sĩ Việt sau scandal thường khá dễ dàng. M.B - người từng đi tù vì tội ấu dâm tại Mỹ, vẫn có thể đoạt Huy chương Bạc ở một liên hoan sân khấu kịch nói cuối năm 2021. Hoặc như trường hợp của J. - ca sĩ vướng ồn ào đời tư tình cảm - vẫn dễ dàng trở lại hoạt động và được fanclub ủng hộ nhiệt tình mỗi lần phát hành dự án âm nhạc mới.
Điều đáng lo ngại là một bộ phận giới trẻ của chúng ta đang lạc lối và “trôi” theo những trào lưu nhảm nhí nêu trên. Những thứ này nguy hại hơn rác thải rất nhiều bởi những “rác thải” trên không gian mạng từng ngày từng giờ tiêm nhiễm vào nhận thức, tình cảm, cảm xúc của giới trẻ. Những câu chuyện sốc, lạ, những thông tin không được kiểm chứng và những trào lưu nguy hiểm, lệch lạc đang khiến ngay cả trẻ nhỏ chú ý.
Trước những ồn ào này, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, PGS.TS. Bùi Hoài Sơn đề xuất xây dựng các chương trình đào tạo, hỗ trợ nghệ sĩ để họ hiểu rõ hơn về trách nhiệm của mình trong việc truyền tải thông tin đến khán giả và cộng đồng.
Bên cạnh đó, tại Báo cáo gửi Quốc hội của Bộ Thông tin và Truyền thông về kết quả triển khai thực hiện Nghị quyết số 75/2022 của Quốc hội về hoạt động chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đề xuất các giải pháp nhằm hướng đến việc siết chặt quản lý thông tin, nội dung trên không gian mạng. Bộ Thông tin và Truyền thông đã đấu tranh, yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới, điển hình là Facebook, Google, TikTok, Apple, Netflix... Bộ sẽ tổ chức thực hiện, phối hợp rà quét, xử lý các nghệ sĩ, KOLs vi phạm pháp luật sau khi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Quy trình xử lý người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật vi phạm pháp luật.
NSND Trần Ngọc Giàu bày tỏ, Quy định này rất cần thiết nhưng cũng đáng buồn cho giới nghệ sĩ. Bởi khi mà đã phải dùng đến luật pháp, thì có nghĩa là ý thức của nghệ sĩ hiện nay không cao. NSND Ngọc Giàu cũng khuyên thế hệ nghệ sĩ trẻ cần phải cẩn trọng hơn về hành vi, lời nói, cân nhắc kỹ lưỡng về các mối quan hệ trong đời sống cá nhân để sống đúng với đạo đức, chuẩn mực xã hội. Bởi khán giả không chỉ nhìn vào nghệ sĩ ở cuộc đời sân khấu, mà còn ở đời tư nữa. Khán giả có thể vỗ tay sau một màn trình diễn, nhưng để họ yêu thích thì nghệ sĩ phải có cách sống đẹp. Tất nhiên, nghệ sĩ cũng có đời sống thực như mọi người bình thường khác. Nhưng phải hiểu rằng bình thường ở đây không có nghĩa là ai làm sao tôi cũng vậy. Sống chuẩn mực cũng không có nghĩa là điều gì to lớn, ghê gớm quá, mà chỉ đơn giản là phù hợp với đạo đức, xã hội. Cũng đừng cảm thấy đây là áp lực. Khi mình sống tốt hơn thì làm sao lại là áp lực? Ngay cả người bình thường cũng luôn muốn sống tốt hơn, đàng hoàng hơn đấy thôi, nghệ sỹ Ngọc Giàu nhắn nhủ…
Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, sự thiếu chuẩn mực của một số nghệ sĩ không phải là hiện tượng cá biệt. Nhiều biểu hiện tương tự, hết sức lo ngại về đạo đức, lối sống đang xảy ra trong xã hội. Một số nghệ sĩ làm trầm trọng thêm tình trạng này vì họ là những người nổi tiếng, nhận được nhiều sự quan tâm của xã hội, luôn được mong chờ là những tấm gương tốt, định hướng đạo đức, lối sống cho công chúng. Đó là lý do chúng ta thêm lo ngại về những biểu hiện tiêu cực này, nếu không được xử lý sớm, sẽ gây thêm những hệ lụy cho xã hội.
