Công nhân được trợ cấp tiền mất việc bị thu thuế 10%
Thời gian qua, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, Công ty PouYuen Việt Nam (quận Bình Tân, TP HCM, doanh nghiệp chuyên sản xuất giày thể thao) ra thông báo buộc phải chấm dứt hợp đồng lao động với 2.786 công nhân. Công ty cũng sẽ trả cho người lao động mất việc mỗi năm làm việc cho công ty một tháng lương.
Tuy nhiên, những công nhân này sẽ phải đóng 10% thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với tiền trợ cấp được hưởng - theo quy định của pháp luật về thuế TNCN. Như vậy mỗi công nhân sẽ bị thu từ vài trăm ngàn đến vài chục triệu đồng tiền thuế TNCN. Nhiều công nhân phản ứng bởi đây là khoản trợ cấp của công ty đối với công nhân lúc mất việc, ngày tháng sắp tới sẽ rất khốn khó, nhưng vẫn phải đóng thuế thì rõ ràng ngành Thuế đang không chia sẻ khó khăn với người lao động, nhiều công nhân bày tỏ sự thất vọng và có tâm lý hoang mang.
Như một nữ công nhân nhận được tổng số tiền trợ cấp thôi việc là hơn 178 triệu đồng và cũng bị khấu trừ hơn 15 triệu đồng cho khoản hỗ trợ của công ty. Chị cho rằng, trong lúc khó khăn này, công ty hỗ trợ cho công nhân như vậy là rất mừng nhưng nhìn số tiền thuế bị giữ lại tôi tiếc đứt ruột. Hơn 15 triệu đồng trong lúc khó khăn, số tiền đó không phải là nhỏ, nếu chưa xin được việc, 15 triệu đồng đó gia đình chị sống được 3 tháng.
Trước những đề nghị của công nhân, ngày 20/6, UBND quận Bình Tân đã gửi công văn kiến nghị với UBND TP HCM với nội dung: Cục Thuế TP.HCM xem xét đề nghị của công nhân về việc không thu 10% thuế TNCN đối với khoản trợ cấp do Công ty PouYuen chi trả. UBND TPHCM hiện đang xem xét kiến nghị trên.
Nhiều ý kiến không đồng thuận
Căn cứ Thông tư số 111/2013/TT-BTC và Công văn số 6553/CT-TTHT ngày 5-7-2018 của Cục Thuế TP HCM, nhiều ý kiến cho rằng, đối với khoản trợ cấp thôi việc chi trả theo đúng quy định của Luật Bảo hiểm xã hội và Bộ luật Lao động thì không tính vào thu nhập chịu thuế từ tiền lương, tiền công của người lao động.
Tuy nhiên, khoản tiền hỗ trợ thôi việc với mỗi năm làm việc là một tháng lương của Công ty PouYuen thực chất không phải là trợ cấp mất việc làm, không phải trợ cấp thôi việc, không thuộc diện thu nhập được miễn thuế TNCN. Đây thực chất là một khoản trợ cấp thêm, nằm ngoài, cao hơn chế độ trợ cấp mà Bộ Luật lao động quy định. Do vậy, khoản tiền này thuộc đối tượng chịu thuế TNCN.
Tuy nhiên, khi đặt trong bối cảnh thực tế hiện nay, việc công nhân Công ty PouYuen Việt Nam mất việc do dịch Covid-19 bị đánh 10% thuế TNCN đã nhận nhiều ý kiến không đồng thuận. Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng, ngành Thuế không nên thu thuế đối với khoản thu nhập này của người lao động. Theo ông Bùi Sỹ Lợi, công nhân mất việc làm vì dịch Covid-19 đang gặp rất nhiều khó khăn do đó rất cần được cơ quan chức năng, Nhà nước, Chính phủ quan tâm hỗ trợ.
“Công nhân đang gặp rất nhiều khó khăn do mất việc làm, do vậy chúng ta cần cảm thông, chia sẻ. Nhà nước đã phải bỏ ra hàng chục ngàn tỉ đồng để hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động, vậy tại sao có khoản tiền ít ỏi mà doanh nghiệp tri ân người lao động như vậy mà cơ quan thuế lại đi thu?
Theo luật sư Nguyễn Văn Phúc, Đoàn Luật sư TP HCM, việc Công ty TNHH PouYuen Việt Nam khấu trừ thuế TNCN 10% trên khoản hỗ trợ ngoài quy định là đúng pháp luật. Vấn đề đặt ra ở đây là tại sao ngành thuế và công ty thực hiện đúng pháp luật mà vẫn gây bức xúc cho công nhân?
“Sự cố dịch Covid-19 là chưa có tiền lệ trước đây gây khó khăn cho cả doanh nghiệp và người lao động. Trong bối cảnh đó, doanh nghiệp vẫn sẵn sàng chi một khoản tiền không nhỏ để hỗ trợ công nhân mất việc là một nỗ lực rất lớn. Do vậy, việc trừ thuế TNCN trong hoàn cảnh này là chưa thấu tình đạt lý. Thiết nghĩ việc thu thuế TNCN tuy cần phải đúng luật nhưng cũng phải thể hiện tính nhân văn. Một khi luật không phù hợp thực tiễn thì nên có sự điều chỉnh hợp lý để tạo được sự đồng thuận của người dân trong quá trình thực thi” - ông Phúc nói.
 |
| Công nhân Công ty PouYuen Việt Nam bị mất việc vì Covid-19 mong được miễn giảm thuế TNCN |
Chuyên gia kinh tế - TS Lê Đăng Doanh cho rằng: “Thuế không thể không thu để bảo đảm đúng nguyên tắc nhưng với phần tiền trợ cấp này, công đoàn các doanh nghiệp nên kiến nghị ngành thuế và Bộ Tài chính khoan thu hoặc thu sau. Trong thời gian công nhân sống bằng tiền trợ cấp để đi tìm việc làm mới, tốt nhất không nên thu thuế ngay mà nên tính toán vào cuối năm tính thuế” - TS Lê Đăng Doanh nêu ý kiến.
Tương tự, cũng có nhiều ý kiến cho rằng việc thu thuế là đúng luật nhưng vấn đề gây hoang mang nằm ở chỗ thời điểm thu và mức thu. Hoàn cảnh công nhân hiện khó khăn nên bây giờ trừ ngay 10% thuế TNCN khiến họ mất một khoản tiền để trang trải cuộc sống hiện tại.
Có thể sau này họ sẽ được nhận phần hoàn lại nhưng thời gian khá lâu còn những áp lực cuộc sống khi đã mất việc làm thì đã hiển hiện từng ngày. Do đó cần thiết việc xem xét điều chỉnh chính sách thuế nói chung đối với phần hỗ trợ thôi việc dành cho người lao động trong một khoảng thời gian nhất định.
Chuyên gia chính sách công Nguyễn Quang Đồng - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS) cho rằng, những công nhân mất việc do ảnh hưởng của dịch Covid-19 là đối tượng khó khăn trong xã hội. Mục tiêu của thuế là đảm bảo công bằng xã hội, thế nhưng nếu lại lấy tiền của công nhân mất việc, đối tượng khó khăn để chia cho nhóm đối tượng khác thì mục tiêu công bằng của thuế không còn ý nghĩa nữa!
“Có thể đây sẽ là lần duy nhất trong đời công nhân nhận được khoản tiền này, khoản tiền họ phải dành rất nhiều năm thanh xuân, tuổi trẻ để lao động trong nhà máy, giờ đây doanh nghiệp hỗ trợ như là để tri ân sự gắn bó đó. Khoản hỗ trợ của doanh nghiệp dành cho người lao động nếu chia bình quân ra các tháng cũng không phải là lớn, trong khi đó, dịch Covid-19 gây ra rất nhiều khó khăn cho đời sống của người lao động, vậy nên cần miễn thuế cho họ”, ông Nguyễn Quang Đồng chia sẻ.
Theo ông Nguyễn Quang Đồng, tình hình dịch Covid-19 vẫn còn có nhiều diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của doanh nghiệp, khả năng sẽ có thêm các doanh nghiệp cắt giảm lao động và có thể sẽ có những doanh nghiệp khác có chính sách hỗ trợ cho người lao động mất việc tương tự như Công ty PouYuen Việt Nam. Do đó, việc miễn giảm thuế TNCN cho phần hỗ trợ này nên trở thành một chính sách chung.
Chờ ý kiến Bộ Tài chính
Liên quan vấn đề này, ngày 25/6, đại diện Tổng cục Thuế cho biết hiện cơ quan thuế đang nắm thông tin từ phía doanh nghiệp. Tổng cục Thuế cho biết đang xem xét đối với kiến nghị không thu 10% thuế TNCN với khoản trợ cấp thôi việc do công ty PouYuen chi trả cho công nhân.
Tuy nhiên, theo quan điểm của Tổng cục Thuế, căn cứ qui định tại Điều 48 Bộ Luật Lao động năm 2012 về trợ cấp thôi việc khi hợp đồng lao động chấm dứt theo qui định người sử dụng lao động có trách nhiệm chi trả trợ cấp thôi việc cho người lao động đã làm việc thường xuyên đủ 12 tháng trở lên, mỗi năm làm việc được trợ cấp một nửa tháng tiền lương.
Đại diện Tổng cục Thuế cho biết, khoản trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm theo qui định của Bộ Luật lao động thì không chịu thuế thu nhập cá nhân. Nhưng với khoản trợ cấp thôi việc vượt mức qui định của Bộ Luật lao động phải tính vào thu nhập từ tiền lương, tiền công và cuối năm công nhân công ty thực hiện quyết toán thuế thu nhập cá nhân theo qui định.
Do đó, căn cứ vào tình thực thực tế của sự việc, đại diện Tổng cục Thuế cũng cho biết nhất quán chủ trương của Chính phủ về việc tạo điều kiện và hỗ trợ tốt nhất cho doanh nghiệp vượt qua đại dịch Covid-19 và ổn định sản xuất kinh doanh, Tổng cục Thuế sẽ báo cáo xin ý kiến Bộ Tài chính vụ việc này.
