Người làm những việc không thể
Theo nhận xét của Richard Branson (Chủ tịch Virgin - người đứng thứ 5 trong những doanh nhân giàu nhất nước Anh) về Elon Musk: “Bất kể điều gì mà những kẻ hoài nghi nói rằng không thể làm thế được thì Elon đã đứng lên và thực hiện được.
Bạn còn nhớ những năm 1990 chứ? Mỗi khi cần đặt mua một món đồ gì là chúng ta lại phải gọi điện và đọc số thẻ tín dụng của mình cho người bán hàng - dù không hề biết họ là ai? Khi ấy, Elon đã hình dung ra một thứ gọi là PayPal. Các công ty Tesla Motors và SolarCity của anh đang biến giấc mơ về một tương lai của năng lượng mới, sạch thành hiện thực... SpaceX thì đang mở ra con đường khám phá vũ trụ...
Thực là một nghịch lý khi Elon vừa nỗ lực cải thiện hành tinh này lại vừa đóng tàu vũ trụ để giúp con người rời khỏi nó...”. Chỉ cần những lời nhận xét đó đã gần như khái quát được con người của Elon Musk - một người đang được gọi là kẻ tiên phong trong việc thay đổi cuộc sống của con người. Elon Musk sinh năm 1971 tại Nam Phi trong một gia đình có cha là kỹ sư và mẹ là chuyên gia dinh dưỡng kiêm người mẫu.
Trải qua một tuổi thơ không mấy hạnh phúc và cũng không thể hòa nhập với bạn bè ở trường, Musk lựa chọn trở thành một cậu bé “mọt sách”. Năm học lớp 4, Musk gần như dành trọn thời gian để ngấu nghiến cuốn Encyclopedia Britannica (Bách khoa toàn thư Britannica). Thứ mà bạn có thể thấy rõ khi tìm hiểu về tiểu sử Elon Musk đó là anh luôn nghĩ con người như những chiếc máy tính và theo nghĩa đen nhất, chúng ta thực sự là như vậy.
 |
| Elon Musk được coi là nguyên mẫu đời thực của nhân vật Tony Stark - Iron Man (Người Sắt) trong bộ phim đình đám. |
Phần cứng của một con người đó chính là cơ thể và bộ não. Phần mềm chính là cách tư duy, hệ thống giá trị, thói quen. Và học tập, theo Musk, đơn giản là quá trình “tải xuống dữ liệu và các thuật toán vào trong bộ não”. Elon Musk đắm chìm trong niềm đam mê năm lên 9 tuổi khi anh lần đầu tiên được tiếp xúc với chiếc máy tính và một cuốn cẩm nang hướng dẫn lập trình giúp người dùng chinh phục kỹ năng này trong 6 tháng.
Tuy nhiên, cậu bé 9 tuổi với bộ óc thông minh bẩm sinh đã hoàn thành nó chỉ trong 3 ngày. Ở tuổi 12, Musk đã tự tay thiết kế một video game có tên Blastar bằng những kiến thức mà anh đã tích lũy được. Năm 1983, Blastar đã được bán cho một tạp chí máy tính với giá 500 USD (tương đương khoảng 1.200 USD) - không tệ đối với một cậu bé chỉ mới 12 tuổi.
Musk coi thung lũng Silicon là “miền đất hứa” và năm 17 tuổi, anh quyết định rời khỏi Nam Phi. Do mẹ là người Canada nên việc Musk nhập cư vào đất nước này khá dễ dàng. Vài năm sau đó, thông qua chương trình chuyển tiếp đại học (college transfer) tới Đại học Pennsylvania, anh đặt chân đến Mỹ.
Thời gian ở trường đại học, Musk bắt đầu nghĩ về những việc muốn làm với cuộc đời của mình bằng cách đặt câu hỏi: “Điều gì có tác động lớn nhất đối với tương lai nhân loại?” và anh có câu trả lời với một danh sách gồm 5 thứ: “Internet; năng lượng bền vững; khám phá vũ trụ, đặc biệt là tìm kiếm những hành tinh có thể tồn tại sự sống như Trái Đất; trí thông minh nhân tạo và tái lập trình bộ mã di truyền của loài người”.
Elon Musk không hề chắc chắn về liệu rằng trí thông minh nhân tạo và tái lập trình bộ mã di truyền của loài người sẽ có tác động tích cực như thế nào và mặc dù là người khá lạc quan về 3 suy nghĩ đầu tiên (trong danh sách trên) nhưng anh cũng chưa bao giờ nghĩ rằng mình sẽ tham gia vào lĩnh vực khám phá vũ trụ. Anh còn hai lựa chọn là Internet và năng lượng bền vững.
Cuối cùng, Musk quyết định theo đuổi năng lượng bền vững. Sau khi tốt nghiệp đại học, anh đăng ký chương trình đào tạo tiến sĩ của trường Đại học Stanford để nghiên cứu sâu hơn về các tụ điện có mật độ năng lượng cao - một công nghệ hướng đến việc tìm kiếm giải pháp dự trữ năng lượng hiệu quả hơn so với các loại pin truyền thống.
Tuy nhiên, chỉ 2 ngày sau khi khóa học bắt đầu, hội chứng FOMO (Fear of missing out) hay còn được biết đến với tên gọi “sợ bỏ lỡ” bắt đầu khiến Musk nhấp nhổm, lo lắng. Thời điểm đó là năm 1995 (Internet mới bắt đầu chớm nở) và anh “không thể chịu đựng được cảnh “nhìn” Internet trôi qua từng ngày - chỉ muốn ngay lập tức nhảy vào và cải tạo nó”.
Chính vì vậy, Musk bỏ học và quyết định thử vận may với Internet. Đầu tiên anh cố gắng xin vào làm tại công ty được xem là “quái vật” về Internet vào thời đó - Netscape. Tuy nhiên, kế hoạch này thất bại. Sau chiến dịch tìm việc không thành công, Musk hợp tác với em trai Kimbal để thành lập một công ty của riêng họ và đặt tên là Zip2.
Công ty này giống như sự kết hợp một cách sơ khai của Yellow Pages và Google Maps mà vào thời đó, chưa hề có bất cứ thứ gì tương tự như vậy xuất hiện. Mục tiêu của họ là khiến cho các hãng kinh doanh nhận ra rằng việc có tên trên “Những trang vàng” (Yellow Pages) rồi sẽ tới lúc lỗi thời và đã đến lúc cần phải tham gia vào một “danh bạ trực tuyến”.
Hai anh em không một xu dính túi, phải ngủ và tắm nhờ tại văn phòng của YMCA (Hiệp hội Thanh niên Cơ đốc). Musk lúc đó phải ngồi hàng giờ trước máy tính để làm việc và thách thức của cả hai đó chính là vào năm 1995, thật khó để thuyết phục các doanh nghiệp tin rằng Internet có vai trò quan trọng, nhiều người trong số đó còn nói quảng cáo trực tuyến giống như “chuyện ngớ ngẩn nhất mà họ từng nghe vậy”.
Tuy nhiên, cuối cùng thì hai người cũng bắt đầu có khách hàng và công ty dần phát triển. Trong giai đoạn Internet bùng nổ (những năm 1990), các công ty khởi nghiệp được mua đi bán lại rất nhộn nhịp và năm 1999, Compaq mua lại Zip2 với giá 307 triệu USD. Musk thu về 22 triệu USD. Khi đó, anh khoảng 27 tuổi.
Internet cạnh tranh với ngân hàng
Với con người của Musk, sau khi kết thúc một công ty, anh ngay lập tức sẽ nghiên cứu và cho ra đời một cái mới hơn, phức tạp hơn với độ khó khăn gấp nhiều lần. Musk quyết định dồn 75% số tiền có trong tay để thực hiện một ý tưởng mới, táo bạo với mục tiêu xây dựng một ngân hàng trực tuyến chuyên cung cấp các dịch vụ kiểm tra số dư tài khoản, tiền gửi tiết kiệm và tài khoản có tên ‘X.com’.
Nghe có vẻ không có gì ngạc nhiên trong thời buổi hiện nay nhưng vào năm 1999, một công ty khởi nghiệp về Internet lại có ý định cạnh tranh với các “đại gia” ngân hàng là điều chưa bao giờ tồn tại.
Một trong nhiều điểm nổi bật của X.com đó là dịch vụ chuyển tiền thuận tiện và về sau, Confinity (một công ty tài chính Internet được thành lập bởi Peter Thiel và Max Levchin) cũng phát triển một dịch vụ tương tự. Cả hai công ty đều nhận ra được nhu cầu rất lớn của dịch vụ chuyển tiền dẫn tới một cuộc cạnh tranh vô cùng khốc liệt.
Sau này, X.com và Confinity đã được sáp nhập tạo thành một công ty mới mà ngày hôm nay, đa phần ai cũng biết, đó chính là PayPal. Thương vụ sáp nhập này một mặt tạo ra nhiều thuận lợi nhưng cũng đưa đến hàng loạt mâu thuẫn không đáng có. Minh chứng là dù phát triển nhanh chóng song nội bộ lại thiếu hòa khí và đến cuối năm 2000, xung đột lên đến đỉnh điểm.
Những người chống lại Musk đã tiến hành “đảo chính” và đưa Thiel lên làm giám đốc điều hành. Musk bán PayPal cho eBay với giá 1,5 tỷ USD vào năm 2002, ra đi với 180 triệu USD bỏ túi.
Bay vào vũ trụ
Năm 2002, trước khi thương vụ bán PayPal cho eBay hoàn tất, Musk đã bắt đầu nghiên cứu về công nghệ tên lửa và cuối năm đó, với 100 triệu USD trong tay, anh khởi động xây dựng một trong những công ty chưa từng ai nghĩ tới: một công ty tên lửa có tên là SpaceX với mục tiêu cách mạng du hành vũ trụ để giúp con người trở thành một sinh vật có thể tồn tại được trên nhiều hành tinh trong thế kỷ tới.
Năm 2004, khi “dự án” này vừa mới đi vào hoạt động, Musk lại tiếp tục xây dựng thêm một công ty “không tưởng” khác: một công ty sản xuất xe điện có tên là Tesla với mục đích cách mạng hóa ngành công nghiệp ô tô bằng cách đẩy nhanh sự hình thành của một thế giới chủ yếu sử dụng xe điện.
Anh cũng tự bỏ khoảng 70 triệu USD để thực hiện ý tưởng này mặc dù thực tế rằng lần thành công nhất của một startup sản xuất xe hơi ở Mỹ là trường hợp hãng Chrysler năm 1925, sau đó, không hề có thêm một công ty mới thành lập nào thuộc lĩnh vực này thành công nữa cả.
Hai năm sau đó, Musk lại bỏ ra 10 triệu USD để cùng với các anh em họ của mình thành lập một công ty khác có tên là SolarCity. Mục tiêu của họ là cách mạng việc sản xuất năng lượng bằng cách tạo ra một công trình hạ tầng kỹ thuật có thể được phân bổ và trên quy mô lớn nhằm lắp đặt các hệ thống pin năng lượng mặt trời cho hàng triệu gia đình, góp phần giảm đáng kể lượng tiêu thụ điện năng được sản xuất từ nhiên liệu hóa thạch và cuối cùng “đẩy nhanh việc đưa năng lượng bền vững vào sử dụng đại trà”.
(Còn nữa)
