Địa điểm về cuộc khởi nghĩa Ba Tơ – Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt
Hơn 76 năm trước, tại di tích Lò Gạch gần Suối Năng, thị trấn Ba Tơ (tháng 12/1944), Tỉnh ủy lâm thời Quảng Ngãi được thành lập. Sau đó, trước tình thế Nhật đảo chính Pháp (9/3/1945), trong đêm 10/3/1945, Tỉnh ủy lâm thời đã triệu tập cuộc họp khẩn cấp và quyết định chớp thời cơ, tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền từng phần trong toàn tỉnh, trước hết là ở Ba Tơ.
Tại chòi canh Suối Loa vào trưa ngày 11/3/1945, Tỉnh ủy lâm thời đã quyết định giành chính quyền tại châu lỵ Ba Tơ ngay trong đêm 11/3/1945, thành lập Ban lãnh đạo cuộc khởi nghĩa và phân công nhiệm vụ cho các bộ phận tập trung chuẩn bị khởi nghĩa.
Chiều ngày 11/3/1945, đội võ trang khởi nghĩa do đồng chí Phạm Kiệt, Nguyễn Đôn, Nguyễn Khoách chỉ huy và được sự hỗ trợ của đông đảo đồng bào Kinh – Thượng trong huyện đã chiếm Nha Kiểm lý và Đồn Ba Tơ, bắt sống tên kiểm lý Bùi Danh Ngũ cùng bọn nha lại và 28 lính khố xanh.
 |
Tượng đài khởi nghĩa Ba Tơ. |
Sáng 12/3/1945, một cuộc mít tinh lớn được tổ chức tại sân vận động Ba Tơ, UBND Cách mạng lâm thời huyện Ba Tơ và Đội du kích Ba Tơ chính thức ra mắt. Bắt đầu từ đây, UBND cách mạng Ba Tơ tuyên bố xóa bỏ bộ máy thống trị của thực dân phong kiến, thành lập Chính quyền nhân dân Cách mạng huyện Ba Tơ.
Ngày 14/3/1945, tại bãi Hang Én, đội du kích Ba Tơ đã tuyên thệ “Hy sinh vì Tổ quốc”. Lời thề đó trở thành động lực chiến đấu và chiến thắng của bao lớp cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Quảng Ngãi trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.
Đội du kích Ba Tơ từ 28 chiến sĩ đã phát triển lớn mạnh, xuất kích đánh Nhật lập nên các chiến công vang dội như: Di Lăng, Xuân Phổ, Mỏ Cày, góp phần vào thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 giành chính quyền ở Quảng Ngãi, một trong những địa phương giành chính quyền sớm nhất trong cả nước.
 |
Đoàn thanh niên tinh Quảng Ngãi chụp ảnh lưu niệm Khu di tích Ba Tơ. |
Di tích địa điểm chiến thắng Mỏ Cày
Di tích Địa điểm Chiến thắng Mỏ Cày thuộc thôn 1, xã Đức Chánh, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi. Ngay sau cuộc khởi nghĩa Ba Tơ, từ tháng 3/1945 đến tháng 5/1945, Tỉnh ủy Quảng Ngãi quyết định chuyển Đội du kích Ba Tơ đến hoạt động ở vùng Cơ Nhất thuộc vùng rừng núi Cao Muôn (huyện Ba Tơ), xây dựng Chiến khu kháng Nhật ở vùng Nước Sung, Nước Lá (xã Ba Vinh, huyện Ba Tơ) và tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc địa phương cùng đứng lên đánh đuổi phát xít Nhật và bè lũ tay sai. Kết quả trận đánh ta đã giành thắng lợi, địa điểm chiến thắng Mỏ Cày trở thành một chứng tích lịch sử trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
Chiến thắng trận Mỏ Cày của Đội du kích Ba Tơ đã để lại nhiều kinh nghiệm quý trong việc vận dụng linh hoạt chiến thuật vận động phục kích đánh địch trên tuyến giao thông quốc lộ 1A đạt hiệu suất chiến đấu cao diệt nhiều sinh lực địch.
 |
Bia lưu niệm nơi thành lập Đội du kích Ba Tơ. |
Bài học kinh nghiệm này đã được vận dụng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Tại đây, ngày 07/6/1966 Tiểu đoàn 48, lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Ngãi đã anh dũng chặn đánh tiểu đoàn 3, thuộc trung đoàn 4 ngụy diệt 408 tên, có 2 tên Mỹ, bắn cháy và bắn hỏng 18 xe, thu 267 súng các loại. Từ đây, Mỏ Cày trở thành địa danh ghi dấu chiến công đánh Nhật và đánh Mỹ Ngụy trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
Tại Khu di tích Địa điểm chiến thắng Mỏ Cày, có công trình kiến trúc văn hóa Tượng đài chiến thắng Mỏ Cày nhằm ghi nhớ, tri ân chiến công xuất sắc của Đội du kích Ba Tơ. Di tích này là nơi ghi dấu chiến công và tôn vinh chủ nghĩa anh hùng cách mạng của quân và dân ta trong kháng chiến chống phát xít Nhật, là nơi giáo dục lý tưởng cách mạng, tinh thần yêu nước, trách nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc trong nhân dân nhất là thế hệ trẻ.
Nhà lưu niệm cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng
Khu lưu niệm cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng ở xã Đức Tân, huyện Mộ Đức. Đây là quê hương, nơi sinh ra và lớn lên của Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Nơi đây còn lưu giữ ngôi nhà thời thơ ấu của Thủ tướng Phạm Văn Đồng, trong khuôn viên khu di tích còn có khu trưng bày với gần 500 hình ảnh, tư liệu, hiện vật giúp người xem hiểu thêm về sự nghiệp của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng.
 |
Nhà lưu niệm cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng. |
Ông là vị Thủ tướng Việt Nam tại vị lâu nhất (1955-1987). Ông là nhà lãnh đạo giàu kinh nghiệm thực tiễn, có tầm nhìn chiến lược. Đến đây, người xem bồi hồi nhìn ngắm những hình ảnh, hiện vật từng gắn bó với một con người trí tuệ, cao cả về nhân cách, bình dị, gần gũi trong lối sống và rất nhiều hình ảnh hiện vật thể hiện tình cảm của Thủ tướng Phạm Văn Đồng dành cho quê hương Quảng Ngãi mến yêu.
Khu chứng tích vụ thảm sát Sơn Mỹ
Khu chứng tích vụ thảm sát Sơn Mỹ ở thôn Mỹ Lai thuộc làng Sơn Mỹ, xã Tịnh Khê, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi. Nơi đây vào ngày 16/3/1968 lính Mỹ đã thảm sát hàng loạt 504 người dân vô tội không có vũ khí, trong đó phần lớn là phụ nữ và trẻ em.
Khu chứng tích là nơi ghi dấu tội ác của quân đội Mỹ trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam và cũng là nơi tưởng niệm những người dân đã ngã xuống trong vụ thảm sát của lính Mỹ.
 |
Tượng đài Khu chứng tích Sơn Mỹ. |
Khu di tích Bệnh xá Đặng Thùy Trâm
Khu di tích nằm trên địa bàn huyện Đức Phổ, nơi đã lưu lại những dấu tích anh hùng của Liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm. Tại đây, trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nữ bác sĩ Đặng Thuỳ Trâm (1942-1970) đã sống, chiến đấu, làm việc và ngã xuống khi còn rất trẻ, mới 28 tuổi đời.
Lai lịch khu di tích Bệnh xá Đặng Thùy Trâm liên quan đến số phận kỳ lạ của cuốn nhật ký của bác sỹ, liệt sỹ Đặng Thùy Trâm. Cuốn nhật ký đã được một người lính Mỹ lượm được và giữ lại mang về Mỹ, sau 35 năm lưu lạc trên đất Hoa Kỳ, cuốn nhật ký được trả lại cho gia đình liệt sĩ Đặng Thùy Trâm tại Hà Nội. Những dòng nhật ký chân thật của nữ bác sỹ Đặng Thùy Trâm đã làm xúc động hàng triệu trái tim và sự cảm phục của cả những cựu chiến binh phía bên kia chiến tuyến.
 |
Khu lưu niệm và Bệnh xá Đặng Thùy Trâm. |
Khu lưu niệm và bệnh xá mang tên Đặng Thùy Trâm được xây dựng tại chính mảnh đất mà liệt sỹ Đặng Thùy Trâm từng sống và làm việc thời chiến tranh. Bệnh xá Đặng Thuỳ Trâm gồm khu lưu niệm và khu bệnh xá. Khu lưu niệm có tượng đài Anh hùng Liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm, phòng trưng bày giới thiệu những hiện vật, hình ảnh liên quan đến cuộc đời của nữ Anh hùng lực lượng vũ trang, liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm. Khu bệnh xá có đầy đủ các khoa chức năng và phương tiện để khám chữa bệnh cho người dân trong khu vực.
