Những áng thơ trên vách đá biên cương Tổ quốc của vua Lê Thái Tổ

Bia ma nhai ngự chế được tìm thấy khắc trên đỉnh núi PhJa Tém ở Cao Bằng.
Bia ma nhai ngự chế được tìm thấy khắc trên đỉnh núi PhJa Tém ở Cao Bằng.
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Sinh thời, vua Lê Thái Tổ ít làm thơ nhưng đã để lại cho hậu thế 3 bài thơ tuyệt tác đều khắc trên vách đá. Văn bia là một di sản văn hóa quý báu, đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là bảo vật quốc gia, và là một minh chứng hùng hồn, khẳng định mốc son lịch sử đấu tranh giành và giữ độc lập dân tộc, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia nơi biên cương.

Bài thơ thứ nhất khắc trên núi Phja Tém - Cao Bằng

Đây là bài thơ làm trong lần tây chinh thứ nhất của vua Lê Thái Tổ liên quan đến một sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước. Cụ thể, bia ghi lại sự kiện lịch sử năm Thuận Thiên thứ 4 (1431), Lê Thái Tổ thân chinh bắt thổ tù phản nghịch Bế Khắc Thiệu.

Thiệu vốn là thổ tù có công lao được Lê Lợi cử về chống quân Minh ở Cao Bằng, nhưng sau có ý làm phản nên Lê Thái Tổ phải thân chinh cầm quân lên dẹp, trấn áp và trị tội. Sự kiện lịch sử đặc biệt này được khắc thành bài thơ trên núi Phja Tém để xác định chủ quyền lãnh thổ Đại Việt dưới vương triều nhà Lê vừa giành thắng lợi huy hoàng trong cuộc kháng chiến chống giặc Minh.

Bài thơ “Ngự chế” được khắc trên núi Phja Tém (tên cổ là Ba Điềm)- ngọn núi nhỏ trông ra sông Rẻ Dào. Bia được khắc 8 cột dọc dưới dạng một bài thơ bằng chữ Hán gồm 56 chữ, viết liền mạch từ trái sang phải, chữ khắc trên bia theo kiểu chữ khải chân, to, rõ ràng, dễ đọc. Vì khắc trực tiếp vào vách đá, nên mặt bia không có độ phẳng, xung quanh bia không có phần trang trí, không có mái che. Đến nay, chữ khắc trên bia bị mòn một số nét, mặt bia bị rêu bám.

Bài thơ cổ được tìm thấy khắc trên đỉnh núi PhJa Tém cheo leo ở Cao Bằng.

Bài thơ cổ được tìm thấy khắc trên đỉnh núi PhJa Tém cheo leo ở Cao Bằng.

Áng thơ cổ khắc trên vách núi với âm điệu trầm hùng, hào sảng, súc tích, cô đọng. Nhịp điệu áng thơ tựa như nhịp khúc quân hành của vị minh quân cứu dân, giữ nước.

Tạm dịch: "Không ngại ngàn dặm, chỉnh đốn quân đội/ Chỉ mong biên cương dân chúng được sống yên ổn/ Trời đất không dung cho lũ gian đảng/ Xưa nay ai tha cho kẻ bề tôi mưu phản/ Người trung lương tự khắc được hưởng phúc/ Kẻ cường bạo rút cục khó mà toàn thân/ Lời thề năm xưa không quên khí tiết của kẻ bề tôi/ Tên tuổi sẽ cùng với núi này mà còn mãi.” (Ngày 20 tháng Giêng năm Tân Hợi niên hiệu Thuận Thiên thứ 4 năm 1431).

Bia Ma nhai Ngự chế là một di sản văn hóa quý báu, là một minh chứng hùng hồn, khẳng định sự kiện lịch sử đấu tranh giành độc lập dân tộc, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia nơi biên cương Tổ quốc.

Bài thơ thứ hai trên núi đá biên cương thuộc huyện Nậm Nhùn - Lai Châu

Theo sử sách, Lê Lợi cùng nghĩa quân sau hơn mười năm “nằm gai nếm mật” kháng chiến đánh đuổi giặc ngoại xâm ra khỏi biên cương, đất nước thu về một mối. Tuy nhiên, ở vùng biên ải xa xôi, lợi dụng trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm đó ở miền xuôi, Đèo Cát Hãn tù trưởng châu Mường Lễ (nay là tỉnh Lai Châu) có ý đồ liên kết với giặc bên ngoài ở phía Tây là Lào và phía Bắc là nhà Minh ở Vân Nam (Trung Quốc) để cát cứ một vùng.

Phát hiện được ý đồ của Đèo Cát Hãn, nhằm ngăn chặn cái hoạ ở biên thuỳ, đích thân vua Lê đã đưa quân lên miền phên đậu phía Tây Bắc nước ta để dẹp loạn phản. Quân đi theo hai cánh đường bộ và đường thuỷ dọc theo sông Đà. Uy thế của cuộc hành quân huyền diệu, thần tốc lan ra: “tiếng gió tiếng chim cũng làm quân giặc khiếp sợ”.

Văn bia trên vách núi Nậm Nhùn (Lai Châu) được trưng bày và thờ tự tại Khu di tích lịch sử đền thờ Lê Lợi ở Lai Châu.Văn bia trên vách núi Nậm Nhùn (Lai Châu) được trưng bày và thờ tự tại Khu di tích lịch sử đền thờ Lê Lợi ở Lai Châu.

Việc Lê Lợi thân chinh lên biên giới phía Tây Bắc để đánh dẹp bọn tù trưởng cát cứ là nhằm bảo toàn mảnh đất biên cương và cắt đứt sự nhòm ngó của kẻ thù bên ngoài.

Đồng thời xác lập bản đồ của đất nước ở phía Tây nước Việt ta. Cuộc chinh phạt thành công, trên đường về vua Lê Thái Tổ đã đánh dấu sự kiện lịch sử này bằng bài thơ khắc trên bia đá.

Dịch nghĩa: “Di địch là mối lo ở biên thuỳ từ xưa vẫn có. Dợ Hung Nô ở đời Hán, dợ Đột Quyết ở đời Đường. Các man Mường Lễ phía Tây nước Việt ta cũng vậy. Vừa rồi vì nhà Trần, Hồ chính trị suy đồi, bầy tôi ở biên thùy sinh ngạo ngược. Cát Hãn nhờn theo thói cũ giữ nơi biên thuỳ không chừa. Ta nay đem quân tới đánh. Đường thuỷ, đường bộ cùng tiến một trận dẹp yên. Nhân viết một bài thơ luật. Cho khắc vào đá để răn những kẻ tù trưởng Man không theo giáo hoá ở đời sau.

Thơ rằng: “Giặc cuồng sao dám tránh tội đáng giết/ Dân ngoài biên đã từ lâu đợi ta đến cứu sống/ Kẻ bầy tôi làm phản từ xưa vẫn có/ Đất đai hiểm trở từ nay không còn/ Cỏ cây và tiếng gío tiếng chim cũng làm quân giặc kinh sợ/ Non sông này từ nay nhập vào bản đồ nước ta/ Đề thơ khắc lên đá núi/ Để chắn giữ phía Tây nước Việt ta.”

Bài thơ trên của vua Lê được khắc trên một khối đá nặng 15 tấn tồn tại gần 600 năm qua. Văn bia đã được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 1981, công nhận là Bảo vật quốc gia vào năm 2016.

Khu di tích đền thờ vua Lê Lợi tại Lai Châu.

Khu di tích đền thờ vua Lê Lợi tại Lai Châu.

Năm 2012, bia Lê Lợi đã được di dời đến khuôn viên đền thờ vua Lê Thái Tổ cách vị trí cũ 500 m. Đền thờ Lê Lợi nằm trên một ngọn đồi cao ráo với vị trí đắc địa nhìn ra được bốn phía non nước, sơn thủy hữu tình.

Văn bia là một di sản văn hóa quý báu, là một minh chứng hùng hồn, khẳng định sự kiện lịch sử đấu tranh giành độc lập dân tộc, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia nơi biên cương.

Từng lời, từng chữ được khắc trên vách đá như lời huấn thị của vua Lê với muôn dân về trách nhiệm bảo vệ đất nước, đồng thời cũng là lời nhắc nhở, răn đe những kẻ có mưu đồ chống phá sự ổn định và thống nhất đất nước chắc chắn sẽ phải chuốc lấy kết cục thảm bại. Lời huấn thị đến nay vẫn còn nguyên giá trị và như vẫn còn vang vọng đến mai sau.

Đọc thêm

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 8): Đằng sau mặt tiền các nhà phố cổ

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 8): Đằng sau mặt tiền các nhà phố cổ
(PLVN) -  Lần trước tôi đã kể về sự “oai” khi có nhà ở phố cổ Hà Nội! Nhất là phố cổ bắt đầu từ chữ “Hàng”! Nhưng nếu có nhà ở Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Đường thì sự “oai” phải tăng gấp đôi, gấp ba! Mà lại nhà mặt phố, có cửa hàng ở các phố này thì sự “oai” phải … thôi rồi! Khỏi phải nói!

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 7): Chuyện của người “Phố Cổ”!

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 7): Chuyện của người “Phố Cổ”!
(PLVN) -  Những ai ở Hà Nội mà có nhà “phố cổ” hãnh diện lắm! Nhà ở phố cổ mà là phố bắt đầu từ chữ “Hàng” thì “oai” hơn! Nhưng nếu có nhà ở Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Đường thì sự hãnh diện phải tăng gấp đôi, gấp ba! Mà lại nhà mặt phố ở các phố này thì sự hãnh diện còn tăng gấp nhiều lần nữa!

Theo chân du khách đi tìm khu nghỉ dưỡng Top 1 phố núi Sa Pa

Theo chân du khách đi tìm khu nghỉ dưỡng Top 1 phố núi Sa Pa
(PLVN) -  Nét đẹp mộc mạc , ban sơ, mê đắm du khách của vùng đất Sa Pa được bao trọn trong tầm view từ khu nghỉ dưỡng Sapa Jade Hill - điểm đến mà bất cứ du khách nào cũng phải lựa chọn khi đặt chân tới thành phố trong sương mù này .

BIM Group đồng hành cùng tổ chức Newborns Vietnam

Lễ ký kết giữa đại diện Newborns Vietnam – bà Suzanna Lubran và đại diện BIM Group – Bà Vũ Thanh Thủy - Giám đốc Marketing và Truyền thông đã diễn ra với sự chứng kiến của Đại sứ Anh quốc Gareth Ward, Phó GĐ BV Nhi và đại diện các viện Saint Paul, Phụ Sản Hà Nội, Hồng Ngọc và Chuyên gia y tế đến từ Anh Quốc.
(PLVN) -  Tối 22/6, Tập đoàn BIM Group và tổ chức Newborns Vietnam đã thực hiện lễ ký kết hợp tác tài trợ Chương trình Hồi sức sơ sinh tại phòng sinh NLS trước sự chứng kiến của Đại sứ Anh quốc tại Việt Nam và Bệnh viện Nhi Trung ương.

“Bật mí” chiến lược làm nên thành công của Acecook Việt Nam

“Bật mí” chiến lược làm nên thành công của Acecook Việt Nam
(PLVN) - Nhắc đến Acecook là nhắc đến một doanh nghiệp Nhật đã thành công trong việc định hình khẩu vị ăn mì của người Việt qua hương vị tôm chua cay. Đến nay, Acecook trở thành thương hiệu được tin dùng trong gần 30 năm hoạt động sản xuất, kinh doanh và luôn là đơn vị dẫn đầu thị trường mì ăn liền tại Việt Nam.

Ly kỳ truyền thuyết về bà thứ phi Phi Yến và hoàng tử Cải ở Côn Đảo

Ly kỳ truyền thuyết về bà thứ phi Phi Yến và hoàng tử Cải ở Côn Đảo
PLVN- Hàng trăm năm qua, người dân Côn Đảo (Bà Rịa – Vũng Tàu) vẫn lưu truyền truyền thuyết về bà Phi Yến và hoàng tử Cải, gắn liền 2 di tích miếu Bà An Hải và miếu Cậu. Họ cho rằng đó chính là nguồn gốc của câu ca dao “Gió đưa cây cải về trời, rau răm ở lại chịu lời đắng cay”. Truyền thuyết dân gian này dù tương phản với thực tế lịch sử nhưng điều thú vị là nó vẫn sống mãi theo thời gian.

Báo chí – Nhịp cầu nối những đảo xa

Báo chí – Nhịp cầu nối những đảo xa
(PLVN) - Hình ảnh những nhà báo vai ba lô, máy ảnh, máy quay hòa vào đoàn quân lên đường ra Trường Sa như nhắc nhớ đến một th ời đạn bom, cả nước cùng ra trận. Hơn thế nữa, đằng sau những trang viết là tình cảm sâu nặng của các nhà báo với những con người nơi đầu sóng.

Đại hội đồng cổ đông Hoàng Quân 2022: Thông qua kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu

Đại hội đồng cổ đông Hoàng Quân 2022: Thông qua kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu
(PLVN) - Ngày 18/6, Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) Công ty CP Tư vấn – Thương mại – Dịch vụ Địa ốc Hoàng Quân (HoSE: HQC) thông qua các báo cáo, tờ trình của Hội đồng quản trị (HĐQT), thông qua các kế hoạch kinh doanh. Đồng thời, phiên thảo luận nóng hơn bao giờ hết với những vấn đề thắc mắc của các cổ đông xung quanh việc phát hành 100 triệu cổ phiếu huy động 1.000 tỉ đồng.

Tăng trưởng xanh: Mục tiêu xuyên suốt của Thừa Thiên - Huế

Nhiều doanh nghiệp, nhà máy trên địa bàn Thừa Thiên- Huế đang áp dụng kỹ thuật công nghệ cao vào các hoạt động sản xuất.
(PLVN) - Hiện nay, Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới đã đặt mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Trong xu thế đó, Thừa Thiên - Huế là một trong những tỉnh, thành đã bắt nhịp và đang tìm cách kết nối, hội tụ nguồn lực để thực hiện.

longformPGS.TS.BS Đậu Xuân Cảnh: Việt Nam và giấc mơ cường quốc về dược liệu

PGS.TS.BS Đậu Xuân Cảnh: Việt Nam và giấc mơ cường quốc về dược liệu
(PLVN) -  “Từ một nước thiếu lương thực, Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, mang về hàng tỷ USD mỗi năm. Tương tự với cà phê, chúng ta cũng là nước sản xuất hàng đầu. Tôi mong muốn, trong tương lai không xa, Việt Nam sẽ trở thành một cường quốc về dược liệu. Những sản phẩm từ dược liệu cũng như nền Đông Y của chúng ta sẽ được cả thế giới biết đến và đón nhận”, Thầy thuốc Nhân dân, PGS TS BS Đậu Xuân Cảnh – Chủ tịch Hội Đông Y Việt Nam chia sẻ.

Hải Phòng: Chuyện cây đại di sản hơn 400 tuổi bên hồ An Biên

Hải Phòng: Chuyện cây đại di sản hơn 400 tuổi bên hồ An Biên
(PLVN) - Trải qua hơn 400 năm, cây đại vẫn uy nghi, xanh tốt và hoa lá quanh năm. Người dân ở đây xem cây đại như biểu tượng của làng mình! Trong những vui buồn, cưới hỏi, ra khơi thuở xưa, người làng đều có chút lễ ra trình “cụ”… Đó là cây đại di sản tại miếu cổ An Đà ở phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, TP Hải Phòng.

Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân Lý Sơn

Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân Lý Sơn
(PLVN) - “Cảnh sát biển đồng hành cùng ngư dân” là mô hình mang tính đặc thù riêng của lực lượng Cảnh sát biển, được triển khai từ năm 2017. Từ mô hình này, ngư dân không chỉ yên tâm phát triển kinh tế mà còn tích cực tham gia bảo vệ chủ quyền, gìn giữ an ninh, trật tự trên các vùng biển đảo của Tổ quốc.

Đại ca giang hồ được người Sài Gòn thờ cúng như Thành Hoàng

Đại ca giang hồ được người Sài Gòn thờ cúng như Thành Hoàng
(PLVN) - Đình làng xưa nay được biết đến là nơi thờ vị thần Thành Hoàng và những bậc tiền nhân có công lao với làng xã. Nhưng giữa đất Sài Gòn lại có một ngôi đình cổ xưa thờ một đại ca giang hồ. Ấy là đình Nhơn Hòa (phường Cầu Ông Lãnh, Quận 1, TP Hồ Chí Minh) - nơi thờ Cậu Hai Miên (tức Huỳnh Công Miên).

Bất động sản Đại An Lộc mạo danh công ty lớn dụ khách hàng mua đất?

Bất động sản Đại An Lộc mạo danh công ty lớn dụ khách hàng mua đất?
(PLVN) - “Công ty em là nhà phân phối duy nhất của tập đoàn Đại Phúc để bán các sản phẩm tại dự án Diên Hồng trên đường Nguyễn Văn Linh, Bình Chánh. Công ty em có dự án nằm liền kề, bên cạnh dự án Vạn Phúc City khoảng 600 nền, trong dự án có đầy đủ trường học, bệnh viện với giá khoảng 13 đến 15 triệu đồng 1 m ² …”. Đó là những lời khẳng định “mỹ miều” từ nhiều nhân viên bán hàng của Công ty CP Đầu tư Kinh doanh Bất động sản Đại An Lộc đóng tại đường Lam Sơn, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh.

Chốn thâm sơn cùng cốc nơi Lý Quốc Sư từng tu tập

Chốn thâm sơn cùng cốc nơi Lý Quốc Sư từng tu tập
(PLVN) - Đó là hang Chùa Thượng ở xã Ngọc Lương (huyện Yên Thủy, tỉnh Hòa Bình) - một di tích, thắng cảnh đã được tỉnh Hòa Bình xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Tương truyền đây là nơi Lý Quốc Sư - tức ngài Không Lộ thiền sư, bậc đại danh y triều Lý đã từng tu tập, làm thuốc chữa khỏi bệnh cho Vua Lý và chữa bệnh giúp dân.

Ravi: Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển nghỉ dưỡng xanh

Ravi: Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển nghỉ dưỡng xanh
(PLVN) -  Gần 100% du khách trả lời mong muốn được nghỉ dưỡng tại những địa điểm lưu trú sinh thái và bền vững với môi trường tự nhiên ít nhất một lần. Đây là kết quả khảo sát được Công ty Du lịch Kỹ thuật số Booking.com thực hiện trực tuyến gần đây tại Việt Nam.

Từ bản quy hoạch “xanh” tới mô hình phát triển kinh tế bền vững của BIM Group tại Ninh Thuận

Từ bản quy hoạch “xanh” tới mô hình phát triển kinh tế bền vững của BIM Group tại Ninh Thuận
(PLVN) - Cam kết đạt mức thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam tại sự kiện COP26 là dấu mốc quan trọng về phát triển bền vững trong chiến lược vĩ mô của nước ta. Một trong những sự cụ thể hóa chính là bản Dự thảo Quy hoạch điện VIII (QHĐ8) đang trình chính phủ phê duyệt. Không đứng ngoài xu thế đó, từ năm 2006, BIM Group đã phát triển một tổ hợp kinh tế xanh tại Ninh Thuận và gặt hái được những kết quả nhất định.