Ngày 14/3, người dân trên thế giới, đặc biệt là những người yêu khoa học, bàng hoàng trước thông tin nhà vật lý học nổi tiếng người Anh Stephen Hawking qua đời ở tuổi 76.
Trước đó, tin giả cho rằng nhà khoa học nổi tiếng nói trên qua đời cũng đã vài lần được phát đi và khiến nhiều người tưởng thật vì thể chất của Hawking rất kém.
Nhưng thông tin lần này đã được gia đình ông xác nhận. Theo đó, Hawking qua đời vì biến chứng của chứng xơ cứng động mạch bên trong, một chứng loạn dưỡng cơ phát triển.
Hawking nổi tiếng với việc là người đưa ra khái niệm mới để miêu tả Lý thuyết vụ nổ lớn (Big Bang) lý giải về cách thức hình thành vũ trụ và nhiều công trình nghiên cứu mang tính đột phá về hố đen và thuyết tương đối tổng quát.
Ông cũng là tác giả của cuốn Lược sử thời gian nổi tiếng – cuốn sách xuất hiện trong danh sách sách bán chạy nhất trong thời gian kỷ lục là 237 tuần cùng nhiều cuốn sách khác.
Năm 2002, Hawking được xếp ở vị trí thứ 25 trong 100 người Anh vĩ đại nhất do BBC bầu chọn.
Sự nổi tiếng của Hawking không chỉ đến từ những thành công trong lĩnh vực nghiên cứu mà còn đến từ nghị lực mãnh liệt vượt qua nghịch cảnh của ông.
Trong suốt nhiều năm liền, người ta luôn nhìn thấy Hawking gắn liền với chiếc xe lăn bởi chứng xơ cứng động mạch bên trong – được viết tắt là ALS hay còn được gọi là bệnh Lou Gehrig, một bệnh thoái hóa thần kinh tiến triển. Căn bệnh này tấn công các nơ-ron điều khiển hoạt động của cơ bắp, khiến não bộ dần mất khả năng điều khiển các cơ trong cơ thể. Khi các cơ ngừng nhận lệnh chỉ huy từ não bộ, chúng sẽ dần teo và co lại. Hiệp hội những người bị bệnh ALS cho biết, chỉ một nửa số người bị bệnh sống thêm được khoảng 3 năm và 10% có thể sống quá 10 năm.
 |
| Hawking những năm mới mắc bệnh. |
Hawking bắt đầu phát hiện những bất thường của cơ thể khi ông vừa nhập học tại trường đại học Oxford. Lúc bấy giờ, ông thi thoảng bị ngã khi đang đi hoặc bị mất tiếng. Dù Hawking không nói với người thân nhưng cha của ông vẫn sớm phát hiện vấn đề và khuyên con đi khám.
Sau 2 tuần thăm khám với hàng loạt những xét nghiệm, Hawking được các bác sỹ chẩn đoán đang ở giai đoạn đầu của bệnh. Họ cũng nói rằng ông chỉ có thể sống thêm nhiều nhất là 2,5 năm. Đó là năm 1953, khi Hawking 21 tuổi.
Thế nhưng, rất nhanh sau khi đón nhận tin xấu, Hawking đã vượt qua được những suy nghĩ tiêu cực nhờ tình cờ được xếp nằm chung phòng bệnh với một cậu bé bị bệnh ung thư máu. Hawking kể ông nhận thấy bệnh tật của mình chẳng là gì so với những điều tồi tệ mà đứa trẻ phải chịu đựng. Do đó, ông nuôi quyết tâm tiếp tục theo đuổi những dự định của mình.
Hawking về sau nói rằng chính bệnh tật đã giúp ông có được những thành công của ngày hôm nay. “Trước khi các bác sỹ chẩn đoán bị bệnh, tôi thấy cuộc đời chẳng có gì đáng để làm. Tuy nhiên, biến cố đã khiến tôi nhận ra rằng tôi thậm chí có thể còn không sống được đến lúc lấy được bằng thạc sỹ”, ông nói. Vì thế nên ông đã dồn hết tâm sức vào công việc và nghiên cứu.
Tỉ lệ thuận với những thành công mà Hawking có được trên lĩnh vực khoa học, sức khỏe của ông cũng ngày càng xấu đi. Năm 1969, ông bắt đầu phải ngồi xe lăn. Đến giữa những năm 1970, ông vẫn có thể tự ăn và ra được khỏi giường nhưng hầu như tất cả các công việc cá nhân đều phải có người trợ giúp. Bên cạnh đó, ông phải rất chật vật mới có thể diễn giải suy nghĩ với những người thân nhất.
Năm 1985, Hawking bị viêm phổi. Sức khỏe ông khi đó tệ đến mức các bác sỹ đã khuyên vợ ông là bà Jane ký giấy để ông ra đi nhưng bà từ chối. May mắn là sau khi được phẫu thuật mở khí quản, Hawking đã sống sót. Đổi lại, ông mất hoàn toàn khả năng nói và cần đến sự chăm sóc 24/24 của các y tá chuyên nghiệp.
Đúng thời điểm đó, một lập trình viên phần mềm ở California đã phát triển một chương trình nói có thể điều khiển bằng đầu hoặc các cử động ở mắt. Thông qua chương trình và các trợ lý mà Stephen Hawking vẫn có thể tiếp tục việc nghiên cứu và cho ra đời hàng loạt những tác phẩm nổi tiếng.
 |
| Một số cột mốc trong cuộc đời nhà khoa học thiên tài. |
Khi được đề nghị đưa ra lời khuyên với những người bị bệnh tương tự, Hawking chỉ nói đơn giản: “Hãy tập trung vào những thứ mà bệnh tật không cản trở bạn và đừng tiếc nuối những khả năng đã bị bệnh tật cướp đi. Đừng để bản thân lâm vào tình trạng khuyết tật tinh thần”.
Như vậy là, trái với những tiên lượng của các bác sỹ, Hawking đã không chỉ sống thêm được vài năm mà là hơn 50 năm, mà còn là sống vô cùng “chất”, vô cùng đáng sống.
