Nhìn rõ nguy cơ, thách thức, củng cố niềm tin, chủ động giải quyết

Với sự tham gia của lãnh đạo UBND thành phố, các Giáo sư, Tiến sĩ có nhiều công trình nghiên cứu về xu thế phát triển của đất nước, thế giới và vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, hội thảo đưa ra nhiều vấn đề có tính lý luận, khoa học và thực tiễn, có tác dụng thiết thực đối với mỗi cán bộ quản lý cũng như tuyên truyền của Hải Phòng.

Nhìn rõ nguy cơ, thách thức
Báo cáo đề dẫn hội thảo của Tiến sĩ Nguyễn Văn Thành, Chủ tịch UBND thành phố, nêu rõ: Hải Phòng cũng như các địa phương khác trong nước có bước phát triển vượt bậc trong những năm qua. Nhưng xu thế chung của nhân loại là luôn tiến về phía trước và trong quá trình phát triển luôn xuất hiện nhiều thách thức, nhiều mâu thuẫn. Với Hải Phòng, đó là 3 điểm tắc nghẽn về cơ sở hạ tầng, cải cách hành chính, nhân lực… Bên cạnh đó, còn có những thách thức về dòng đầu tư, dòng nhập cư, dòng văn hóa, dòng tội phạm, dòng ô nhiễm, dòng hàng hóa…trong  quá trình hội nhập kinh tế quốc tế… Những thách thức này cần nhìn thấy được, sờ thấy được mới có thể tìm ra biện pháp khắc phục.

Đồng tình với đề dẫn của Chủ tịch Nguyễn Văn Thành, Giáo sư, Tiến sĩ Trần Ngọc Hiên khẳng định: Hải Phòng có thực tiễn rất phong phú và sống động, đúng như những nghiên cứu của ông về xu hướng phát triển của thế kỷ 21. Ông cảnh báo, kết quả nghiên cứu mới đây nhất của các nhà khoa học Anh cho thấy, loài người và một số loài vật có thể bị tiệt chủng trong vòng 100 năm tới nếu tiếp tục phát triển và tàn phá môi trường như hiện nay. Cho nên, thách thức lớn nhất trong những thập niên tới chính là môi trường, và bất cứ quốc gia nào cũng phải biết gắn liền các yếu tố: tăng trưởng kinh tế đi đôi với giải quyết các vấn đề xã hội và bảo vệ môi trường.

Đường ô tô cao tốc Hà Nội –Hải Phòng (đang được thi công) – một trong những điều kiện thuận lợi để kinh tế -xã hội Hải Phòng phát triển.                                                                                                      Ảnh: Duy Lân

Kinh tế thị trường những năm qua làm ra nhiều của cải vật chất, và vấn đề đặt ra hiện nay là phải phát triển bền vững. Liên hệ với Việt Nam, ông cho rằng còn có nhiều sơ hở khi xét duyệt, thẩm định các dự án có vốn đầu tư nước ngoài, còn bị “ qua mặt”, nhất là về công nghệ cao khi tỷ lệ này ở Việt Nam mới chỉ hơn 10%, còn thua Thái Lan hơn 10 năm, thua Malaixia hơn 20 năm và càng không thể so sánh với Xingapo. Đây là một sức ép rất lớn bên cạnh sức ép phải chuyển đổi khi nền kinh tế của ta thời gian qua còn phụ thuộc quá nhiều vào khai thác tài nguyên, gia công và lao động giá rẻ. Tình trạng này kéo dài nên gây ra những tác động ngược lại.

Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Thế Tùng đưa ra những nguy cơ, thách thức về một “bình minh giả tạo”  nói về việc thế giới bắt đầu có triệu chứng thoát ra khỏi khủng hoảng, nhưng bất ổn vẫn tăng và sự phục hồi kinh tế vẫn rất mong manh. Bằng chứng là những bất ổn trên thị trường tài chính toàn cầu với 3 nguy cơ: hình thành những bong bóng mới; thiếu khả năng thanh toán nợ đến hạn và nợ ngân sách của các nước tăng cao. Bên cạnh đó là tình trạng thất nghiệp tăng cao, nguy cơ lạm phát tái hiện. Còn tại Việt Nam, điểm yếu là tăng trưởng kinh tế những năm qua chủ yếu theo bề rộng, hiệu quả thấp, hay còn gọi là nền “kinh tế tiêu hao”; tỷ lệ đầu tư trên GDP chiếm tới 42,8%; chỉ số ICOR ngày càng tăng, năm 1995 mới 3,5% năm 2009 tăng lên tới 8%. Cùng với đó là sự lệ thuộc vào nước ngoài, cơ cấu kinh tế chưa hợp lý, nhập siêu lớn, nguy cơ ô nhiễm môi trường…

Không đề cập tới kinh tế nhưng Giáo sư, Tiến sĩ Trần Văn Bính đưa ra những cảnh báo mới về văn hóa sau khi khẳng định những thành tựu của Việt Nam khi xây dựng một nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Ông lo ngại về quan hệ xã hội, tình người ở nhiều nơi, nhiều lúc bị xuống cấp, thương mại hóa đi sâu vào văn hóa, diễn ra trong giáo dục, trong y tế, lễ hội, trong quan hệ giữa con người với con người…
Củng cố niềm tin
Giữa rất nhiều khó khăn thách thức nhưng lãnh đạo thành phố, các ngành và các giáo sư, tiến sĩ đều khẳng định niềm tin tưởng sắt son vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Nói về dân  chủ nhất nguyên, Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Ngọc Quang cho rằng, vị thế duy nhất cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam là sản phẩm khách quan của lịch sử. Ông dẫn chứng, Đảng giải quyết thành công sự khủng hoảng về đường lối tại Việt Nam cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20; lãnh đạo cách mạng Việt Nam thành công, giải phóng và thống nhất đất nước; lựa chọn con đường phát triển đất nước đúng đắn sau 30- 4- 1975; lãnh đạo thành công công cuộc đổi mới và rõ nhất là đưa nước ta ra khỏi khủng hoảng và suy thoái kinh tế, đang có những bước đi vững chắc, phát triển nhanh và bền vững. Cho dù các thế lực thù địch luôn tìm mọi cách để chống phá, cho dù những thách thức trong quá trình phát triển là to lớn, nhưng dưới sự lãnh đạo tài tình của Đảng, chắc chắn Việt Nam sẽ thành công. Hải Phòng là một thành phố lớn, có sự quan tâm thường xuyên của Trung ương, có nội lực khá vững vàng, sẽ là một trong những điểm sáng của cả nước.
Chủ động giải quyết
Quan điểm của lãnh đạo thành phố Hải Phòng và các Giáo sư, tiến sĩ cùng gặp nhau ở điểm chung là phải nhìn thấy rõ khó khăn, thách thức và chủ động giải quyết. Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Văn Thành cho rằng, phải kiên trì với mục tiêu phát triển kinh tế với tốc độ nhanh và bền vững trên cơ sở chuyển đổi cơ cấu kinh tế, nâng cao chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh và chủ động hội nhập quốc tế. Theo đó, Hải Phòng sẽ tập trung vào 3 đột phá lớn là tạo lập môi trường cạnh tranh bình đẳng và cải cách hành chính; phát triển nhanh nguồn nhân lực, tập trung nguồn nhân lực có chất lượng cao cho những lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế thành phố, tăng nhanh tỷ lệ lao động qua đào tạo; xây dựng hệ thống hạ tầng đồng bộ với một số công trình then chốt hiện đại mà với Hải Phòng là cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng, là sân bay quốc tế Tiên Lãng gắn với hệ thống đường bộ cao tốc ven biển; là đường ô tô cao tốc Hà Nội- Hải Phòng, là các khu công nghiệp, hạ tầng đô thị lớn…

Ý tưởng này của Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng trùng với ý kiến của các giáo sư, tiến sĩ. Giáo sư, Tiến sĩ Trần Ngọc Hiên cho rằng, Hải Phòng cũng như Việt Nam phải tập trung cao cho đào tạo nguồn nhân lực. Đã đến lúc phải trọng dụng nhân tài mới nắm bắt được khâu then chốt về công  nghệ, từ đó kiểm soát mọi diễn biến của quá trình phát triển để nâng cao hiệu quả, hạn chế những rủi ro, thất thoát. Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Thế Tùng đề xuất trong vòng 10 năm tới phải chuyển sang phát triển theo chiều sâu, tập trung nhiều hơn nữa cho chất lượng giáo dục. Ông dẫn chứng, Việt Nam đang ở trong giai đoạn dân số vàng, nhưng 73% số người trong độ tuổi lao động ở nông thôn, vì vậy phải gấp rút đào tạo nghề cho lao động. Việc vay vốn nước ngoài là cần thiết, nhưng phải cân nhắc tới thời điểm, biết dừng lại đúng lúc để không mang lại hiệu quả âm và tạo ra gánh nặng cho các thế hệ sau. Việt Nam là nước đi sau nên phải lựa chọn con đường ngắn nhất thông qua việc làm chủ về khoa học công nghệ, chỉ có như vậy mới có thể vững vàng vượt qua thách thức.

Giáo sư, Tiến sĩ Trần Văn Bính thể hiện quan điểm đúng đắn khi khẳng định càng đổi mới bao nhiêu, văn hóa càng phải thấm đẫm bấy nhiêu. Trong quá trình đổi mới, tư duy của xã hội Việt Nam biến động và phát triển, chuyển tự thụ động, ỷ lại sang năng động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm. Đó là nét đáng quý cần được phát huy, nhưng phải luôn chú ý cân bằng giữa phát triển kinh tế thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa, phải giữ gìn được cốt cách dân tộc cho dù có phát triển kinh tế nhanh tới đâu, hội nhập quốc tế mạnh tới đâu. Nói như Giáo sư, Tiến sĩ Trần Ngọc Hiên, ngày nay một nhà vật lý cũng phải là một nhà triết học, khoa học tự nhiên phải gắn liền với khoa học xã hội,  nhà vật lý phải trả lời được câu hỏi làm vật lý cho ai, mỗi người dân phải biết mình làm vì ai, vì cái gì. Đó chính là thước đo về trình độ phát triển. Chắc chắn thành phố Hải Phòng cũng như đất nước Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng sẽ vượt qua mọi khó khăn, thách thức, phát triển bền vững.
          

Hồng Thanh