Nhiều sạn trong chương trình hài kịch mới của đoàn kịch nói Hải Phòng

Đầu tháng 3 này, tôi nhận được giấy mời đến xem chương trình hài kịch mới của Đoàn kịch nói Hải Phòng. Xếp lại công việc, tôi vui vẻ đến nhà hát với tâm thế hồ hởi thưởng thức một đêm kịch vui.
Chương trình hài kịch này được làm mới từ chương trình hài kịch diễn dịp Tết Tân Mão của Nhà hát Tuổi trẻ Việt Nam, dưới sự chỉ đạo diễn xuất của NSƯT Chí Trung.
Không có gì phải bàn khi đơn vị nghệ thuật này dựng lại chương trình của đơn vị nghệ thuật khác. Những thập niên trước từng có “Âm mưu và tình yêu” của Đoàn kịch Hải Phòng đã được Đoàn kịch Hà Nội dựng lại. “Con cáo và chùm nho” cũng vậy, sau khi thành công trên sân khấu Hải Phòng những năm 1970, 30 năm sau lại được đạo diễn ăn khách vào loại nhất nhì cả nước (NSND Lê Hùng) dàn dựng và làm rộ lên không ít tranh cãi…
Trở lại chương trình hài của Đoàn kịch Hải Phòng được công diễn sau Tết Tân Mão tròn hai tháng, khi hương vị Tết không còn nữa, bài hát của nhạc sĩ Nguyễn Ngọc Thiện mở đầu cho đêm diễn cùng với những câu tung hứng về Tết và “biếu quà Tết cho sếp” của dàn diễn viên, vì vậy trở nên gượng ép. Mặc dù đạo diễn đã cho các diễn viên chêm vào mấy lời giải thích nhưng thật khiên cưỡng và không ăn nhập với không khí chúng.
Màn mở đầu ấy đã làm giảm đi rất nhiều cảm xúc ban đầu của người xem.
Đêm hài kịch gồm 3 vở từng được thẩm định bằng những đêm diễn trước tại Thủ đô của Nhà hát Tuổi trẻ TƯ. Đây là những vở kịch nhỏ mang màu sắc xã hội rất rõ rệt, phản ánh những việc ta vẫn thường gặp đâu đó ngoài cuộc sống thường nhật.
“Gậy ông đập lưng ông” với sự góp mặt của cặp vợ chồng Lê Dũng – Thanh Mai và diễn viên Đăng Khoa đã trình bày trên sân khấu theo cách thậm xưng của hài kịch, tình huống tức cười của những vị “Lương y không kiêm từ mẫu” vẫn tồn tại không ít ngoài đời.
“Giấc mơ trúng thưởng” gợi nhớ đến câu chuyện cười dân gian “Ba điều ước”, qua diễn xuất của NSƯT Lệ Thu và nghệ sĩ hài Quang Thắng, người hiện đang được khán giả yêu mến- nếu được dàn dựng chu đáo sẽ lấy được của người xem tiếng cười pha lẫn chút xót xa cho những thân phận nghèo muốn đổi đời một cách phù du.
“Ghen” là vở kịch nhỏ cuối cùng khép lại đêm biểu diễn với sự tham gia của NSƯT Tô Tiến và NSXS thành phố Hương Hạnh cùng nhiều diễn viên trẻ.
Đây sẽ là một chương trình hài kịch tốt – nếu như công tác đạo diễn được thực hiện kỹ và nghiêm túc. “Sân khấu Hài” càng yêu cầu phải được đạo diễn xử lý một cách chuyên nghiệp và được diễn viên thể hiện trên sân khẩu một cách nghiêm túc. Trong một vở hài kịch, nếu diễn viên bị chi phối bởi tình tiết hài hước mà mình đang thể hiện và không tự kìm nén được tiếng cười của cá nhân mình, người xem sẽ lập tức không tin ở những điều họ đang diễn trên sân khấu và hiệu quả của chi tiết hài hước ấy cũng sẽ không còn nữa. Tiếc là cả chương trình đã có nhiều hạt sạn như vậy. Hiệu quả của đêm diễn vì thế đã bị giảm đi bởi vì chính diễn viên đã phì cười trước, người xem không còn chỗ để cười nữa. Không những thế, cách xử lý nhân vật của đạo diễn còn nhiều chỗ chênh vênh, không có sự kết hợp hữu cơ. Đơn cử ở “Ghen”, nhân vật người vợ được xử lý như một nhân vật chính kịch, không hòa nhập vào màu sắc chung…
Hy vọng trong những buổi diễn tới, những sơ sót không đáng có sẽ bị loại bỏ, để chương trình mang vẻ duyên dáng cần phải có của một đêm hài kịch.

NSƯT Ngọc Hiền
(Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khẩu Hải Phòng)