Theo kết luận thanh tra, giai đoạn 2003-2016, UBND thành phố Hà Nội và các sở, ngành, đơn vị của thành phố đã tích cực đưa các cơ sở sản xuất trong khu vục nội thành không còn phù hợp quy hoạch phát triển đô thị hoặc gây ô nhiễm môi trường ra khu vực ngoại thành phù hợp quy hoạch, để tạo điều kiện cho các cơ sở sản xuất phát triển ổn định lâu dài; đồng thời chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện các dự án, trong đó chủ yếu là các dự án phát triển kinh tế (văn phòng, nhà ở; khách sạn; trung tâm thương mại, dịch vụ; bãi đỗ xe có thu tiền...).
Thanh tra Chính phủ phát hiện sai phạm tài chính ở các dự án chuyển đổi mục đích sử dụng đất với số tiền trên 3.974 tỷ đồng. Trong đó bao gồm hơn 403 tỷ đồng tạm tính tiền sử dụng đất do chủ đầu tư tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất ở dự án 302 Cầu Giấy; gần 90 tỷ đồng tạm tính tiền sử dụng đất bổ sung đối với tầng kỹ thuật do chủ đầu tư một số dự án sử dụng vào mục đích kinh doanh; hơn 1.951 tỷ đồng tiền sử dụng đất, thuê đất, chậm nộp do chủ đầu tư của một số dự án còn nợ đọng; hơn 1.480 tỷ đồng tạm tính tiền sử dụng đất của một số dự án phải nộp bổ sung do UBND TP Hà Nội khi tính tiền sử dụng đất đã đưa một số khoản chi phí vào xác định không đúng quy định...
Việc chuyển mục đích sử dụng đất nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng và tạo thêm quỹ đất cho khu vực nội thành xây dựng các công trình hạ tầng xã hội; hạ tầng kỹ thuật; phát triển quỹ nhà nâng cao diện tích bình quân nhà ở trên địa bàn thành phố, đảm bảo điều kiện môi trường, tạo cảnh quan kiến trúc và văn minh đô thị; góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách thành phố, là động lực phát triển kinh tế-xã hội Thủ đô.
Tuy nhiên, trong quá trình quản lý, thực hiện dự án đầu tư xây dựng đối với một số dự án chuyển mục đích sử dụng đất còn một số tồn tại, thiếu sót, vi phạm.
Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, giao Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội có biện pháp khắc phục, chấn chỉnh những tồn tại, thiếu sót, vi phạm trong công tác quản lý đầu tư xây dựng và quản lý sử dụng đất đã nêu trong kết luận thanh tra này.
Đối với các tầng kỹ thuật tòa chung cư cao của một số dự án (đã tính chi phí đầu tư xây dựng công trình trong tổng chi phí phát triển khi xác định tiền sử dụng đất) chủ đầu tư đang xây dựng, Thanh tra Chính phủ kiến nghị thành phố Hà Nội kiểm tra, rà soát trường hợp sử dụng không đúng công năng, mà tự chuyển đổi sử dụng vào mục đích khác (có kinh doanh) thì xác định tiền sử dụng đất phải nộp bổ sung theo quy định, gồm: Dự án tại số 87 đường Lĩnh Nam; Dự án tại 69 Vũ Trọng Phụng; Dự án tại 109 Nguyễn Tuân; Dự án tại 60B Nguyễn Huy Tưởng.
Đối với Dự án Trung tâm thương mại, văn phòng, căn hộ để bán và cho thuê tại 302 Cầu Giấy, thành phố Hà Nội tính tiền sử dụng đất phải nộp đối với diện tích 1.438,5 m2 xây dựng căn hộ chung cư để bán và 2.094m2 xây dựng khu văn phòng, thương mại theo chỉ tiêu quy hoạch (trong đó bao gồm cả 4 tầng cây xanh) do chủ đầu tư đã thay đổi mục đích sử dụng đất từ thuê trả tiền hàng năm sang giao có thu tiền sử dụng đất; tính tiền thuê đất đối với diện tích sân vườn và toàn bộ tầng hầm mở rộng; điều chỉnh quyết định giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất theo đúng quy định.
Thành phố yêu cầu chủ đầu tư hoàn thiện các thủ tục về đầu tư xây dựng theo đúng quy định của pháp luật.
Thanh tra Chính phủ kiến nghị tính tiền sử dụng đất phải nộp trong thời gian chậm tiến độ thực hiện dự án theo quy định tại Nghị định 135/2016/NĐ-CP đối với một số dự án, gồm: Dự án tại 31 Láng Hạ, Dự án tại 108 Nguyễn Trãi, Dự án tại đường Ngụy Như Kon Tum do Tổng công ty Thành An (Binh đoàn 11-Bộ Quốc phòng) làm chủ đầu tư.
Cơ quan Thanh tra kiến nghị thành phố xem xét, xử lý đối với 6 căn nhà ở thấp tầng do chủ đầu tư Dự án Tổ hợp khách sạn, thương mại, văn phòng và nhà ở thấp tầng tại 107 đường Xuân La, xây dựng vượt so với quy hoạch được duyệt; yêu cầu chủ đầu tư hoàn thiện các thủ tục về đầu tư xây dựng theo quy định của pháp luật.
Thành phố xem xét, xử lý phần diện tích đất tăng thêm của 4 thửa đất thấp tầng ký hiệu C12, C13, C36, C37 so với quy hoạch tổng mặt bằng được phê duyệt, đã được cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của Dự án Khu nhà ở và công trình công cộng tại 409 đường Nguyễn Tam Trinh do Tổng công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và thương mại Việt Nam làm chủ đầu tư.
Cơ quan Thanh tra kiến nghị thành phố xử lý theo quy định của pháp luật đối với Chủ đầu tư Dự án nhà ở cao tầng kết hợp dịch vụ, công cộng Sakura Tower tại 47 Vũ Trọng Phụng do xây dựng sai quy hoạch, không phép 2 tầng căn hộ, tự ý chuyển công năng 2 tầng kỹ thuật sang bán căn hộ, không thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định; căn cứ kết quả xử lý, xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở cho 78 hộ dân đã mua căn hộ xây dựng không đúng hồ sơ cấp phép, nhằm chấm dứt khiếu kiện.
Thành phố chỉ đạo Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Nước sạch Hà Nội cần rút kinh nghiệm trong việc chỉ đạo người đại diện phần vốn nhà nước khi biểu quyết tăng vốn tại Công ty cổ phần Tháp nước Hà Nội để thực hiện dự án tại 44 đường Yên Phụ và thực hiện thoái vốn theo đúng quy định của pháp luật.
Đối với Dự án Tòa nhà hỗn hợp văn phòng, dịch vụ thương mại, khách sạn và căn hộ thương mại tại 44 đường Yên Phụ, Thanh tra Chính phủ kiến nghị thành phố Hà Nội chỉ đạo các cơ quan chức năng kiểm tra, rà soát việc miễn tiền thuê đất trong thời gian tạm ngừng xây dựng, tạm ngừng hoạt động; tính tiền và ký hợp đồng thuê đất mới đối với diện tích 2.168m2 đất làm sân đường nội bộ và 466m2 đất làm vườn hoa mở phục vụ cho dân trong khu vực sau khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án theo đúng quy định của pháp luật.
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị thành phố yêu cầu Công ty cổ phần Đầu tư Thùy Dương (chủ đầu tư dự án tại ô đất B9/CC1, B9/CC3 và C3/CC2, Khu đô thị Nam Trung Yên) sớm hoàn thiện các thủ tục về đầu tư xây dựng để điều chỉnh quyết định giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất và thực hiện nghĩa vụ tài chính theo đúng quy định của pháp luật.
Đồng thời, kiến nghị Thành phố yêu cầu Tổng công ty Thành An (Binh đoàn 11-Bộ Quốc phòng) - chủ đầu tư Dự án Khu chung cư để bán và văn phòng làm việc cho thuê tại đường Ngụy Như Kon Tum, hoàn thiện thủ tục báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc chuyển mục đích từ đất quốc phòng sang đất xây dựng dân dụng để thực hiện Dự án.
Đối với Dự án Phát triển nhà Phong Phú-Daewon-Thủ Đức tại 378 Minh Khai, Thanh tra Chính phủ kiến nghị thành phố chỉ đạo các cơ quan chức năng điều chỉnh, cập nhật chỉ tiêu đất cây xanh tại bản vẽ Tổng mặt bằng đã được chấp thuận vào đồ án Quy hoạch phân khu đô thị H2-4 đã được Ủy ban Nhân dân thành phố phê duyệt.
Kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân qua các thời kỳ
Xử lý về trách nhiệm, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Xây dựng tổ chức kiểm điểm trách nhiệm trong việc hướng dẫn Công ty cổ phần An Lộc được miễn giấy phép xây dựng công trình không đúng quy định (dự án tại 107 đường Xuân La) và việc thẩm định hồ sơ thiết kế kỹ thuật vượt diện tích sàn xây dựng không phù hợp với phương án kiến trúc được chấp thuận (dự án 302 đường Cầu Giấy).
UBNF thành phố Hà Nội tổ chức kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân qua các thời kỳ trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, tham mưu, đề xuất, thiếu kiểm tra, đôn đốc, chậm phát hiện, xử lý các sai phạm trong việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước, để xảy ra một số tồn tại, thiếu sót, vi phạm trong công tác quản lý đầu tư xây dựng và quản lý sử dụng đất như đã nêu trong kết luận thanh tra.
Căn cứ vào kết quả kiểm điểm, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội có biện pháp xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền xử lý đối với những tập thể, cá nhân thực hiện không đúng các quy định của pháp luật trong lĩnh vực quản lý đầu tư xây dựng và quản lý sử dụng đất được nêu trong kết luận thanh tra này./
